Büyük beklentiler ile hayata geçirilme startı verilen Yeni Kapıköy’ın inşaası sürerken geçtiğimiz günlerde gelen bir haber Van’ı bir kez daha heyecanlandırdı. Kapıköy’ün bitmesiyle birlikte İran ile olan ilişkileri bir adım daha öteye geçirmek isteyen Van’ın bir hamle daha yapıldıktan sonra bir serbest pazara kavuşacak olması demek kentte çöken ekonominin yeniden şahlanması anlamına gelecek.
Türkiye-İran arasında önemli bir konuma sahip olan Van Kapıköy Gümrük Kapısı için yeni bir çalışma gündeme geldi. Başbakan Binali Yıldırım’ın açıklamış olduğu teşviklerin ardından, Van, Hakkâri ve Şırnak sınır kapılarının iki tarafından serbest Pazar kurulacağı gündeme geldi. Van için büyük öneme ve konuma sahip olan Kapıköy’de serbest pazarın kurulması demek malların gümrüksüz bir şekilde bu pazarda satılması anlamına geliyor. Yapımı devam eden modernizasyonun yanı sıra yapılacak olan serbest pazar ile Van İran pazarından daha iyi yararlanacak. Konuyla ilgili gazetemize konuşan İşadamı Feridun Irak ithali ve ihracı serbest olan tüm malların ticarete konu edilmemesi durumunda pazarın çok işlevli olmayacağını söyledi.
MALLAR GÜMRÜKSÜZ OLARAK SATILACAK
Olaylar nedeniyle yatırımcının zorlanacağı düşünülen Van, Hakkâri ve Şırnak’ta sınır kapılarının iki tarafına serbest pazarlar kurulacak. Türkiye’den ve komşu ülkelerden gelenler, mallarını bu pazarlarda gümrüksüz olarak satacak. Bakanlıkta gerçekleştirilen toplantıda ortaya çıkan bir başka durum ise bölgede daha önce teşvik kapsamında yapılmış, ancak işletilmemiş fabrika binaları, ya da atıl kamu binalarının yeni teşvik kapsamında değerlendirilmesi oldu. Kalkınma Bakanlığı yetkilileri tarafından, bu tür tesislerin kendilerine bildirilmesi istendi ve “Bu arazi ve tesisler yatırımcıya verilebilir” önerisi gündeme getirildi.
IRAK: DAHA ÖNCEDE YAPILDI AMA...
Yapılacak olan çalışmayla ilgili gazetemize konuşan Van TSO ve Van TB eski başkanı iş adamı Feridun Irak ilk olarak şunları söyledi: “Serbest pazar daha öncede Kapıköy’de. Bu pazarda malların alım satımı tamamen gümrüksüz olarak yapılıyor. Yapılan kulübelerde ya da semt pazarı gibi alanlarda ürünler karşılıklı olarak satılmaktadır. Ancak ihracat ve ithalata konu edilen ürünlerin çok kısıtlanmasından kaynaklı bu pazarlar çok anlam ifade etmeyecektir.”
“ÖNCELİKLE SINIRLAMALAR KALDIRILMALI”
1987 ile 1995 yılları arasında yapılan ticaretin günümüzde yapılamadığını ifade eden Irak, yapılamama sebeplerini de açıkladı. Irak, “Yapılan veya yapılacak olan çalışmaların hiç biri 1987-1995 yılları arasında yapılan ticaret kadar olmaz. Seyyar satıcısından, tüccarına 10 binlerce insan sınır ticaretinden ekmek yiyordu. O tarihteki ticaret performansı bu tarihte sağlamaz. Çünkü ticarete mal edilen ürünlere sınırlama getirildi. İzin verilen ürünlerin ithaline mevsim sınır getirildi. Bunun dışında ürünlere birde miktar sınırı getirildi. Buda ticaretin azalmasına neden oldu. Ticaretin daha üst seviyede olması için öncelikli olarak bu sınırlar kaldırılmalıdır.” Dedi.
IRAK: SINIRLAMALAR KALKMADAN FAYDA SAĞLAMAZ
İhracatı ve ithali serbest ürünlerin ticarete konu edilmesi gerektiğini ifade eden Irak şöyle devam etti: “Bir ticarette ithali ve ihracı serbest olan tüm ürünler konu edilmiyorsa, o sınır ticaretinin hiçbir ekonomik katkısı olmaz. Gerçekten samimi olarak eski ticaretin yapılması isteniyorsa, bir tek düzenleme yapılmalı. Hiçbir çalışmaya gerek olmadan. İthali ve ihracı olan ürünler sınır ticaretine konu edilebilir şeklinde bir karar alınmalıdır. Yoksa serbest pazar kurulması, serbest ticaret alanları ile ki geçmişte yapıldı ama fayda sağlamadı, sağlamaz da.”
“SERBEST ALAN DEĞİL, SERBEST ÜRÜNLERE İHTİYAÇ VAR”
Kapıköy’de serbest alanlara değil serbest ürünlere ihtiyaç olduğunu ifade eden Irak son olarak, “Sınır ticareti kısa sürede sonuç veren bir ekonomik faaliyettir. Piyasanın durgun, işsizliğin sınır yaptığı bu sıkıntılı süreçte sınır ticareti gibi kısa sürede sonuç veren işler sonra derece faydalı olacaktır. Bu faaliyet ekonomik döngüye katkı sağlayacağı gibi istihdam sağlayacak ve geçim kaynağı olacaktır. Bunu geçmişte çok iyi bir şekilde gördük. Mallar ticarete konu edilirse biz vergileri de ödemeye hazırız, gümrüklü işlem yapmaya da razıyız. Bizim için önemli olan tüm ürünlerin sınır ticaretin konu edilmesidir. Ticareti engelleyen mevsim gibi durumlarda ortadan kaldırılması gerekiyor. Bize serbest alanlar değil, ürünlere serbestlik verildiği uygulamalar lazım.” Şeklinde konuştu
TAKVA: BU GEREKLİ BİR UYGULAMADIR
Serbest pazarla ilgili konuşan Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, serbest pazarların kurulmasının olumlu bir yaklaşım olduğunu söyledi. Takva şunları söyledi: “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından özellikle 3 ili önceleyen gümrüksüz serbest pazarların kurulacağı yönünde bir takım haberler medyada yer almaktadır. Doğrusu bizler daha önce Gümrük ve Ticaret Bakanlığından odamıza yapılan ziyarette bunun gerekli olduğunu ve mevcut sınır ticareti kapsamının genişletilerek daha mobil hale getirilmesi konusunda talebimizi iletmiştik. Kanımca bu talebin de etkisiyle Van, Hakkâri ve Şırnak’ta ilk etapta komşu ülkeler arasında serbest pazarlar kurulması ve bu komşu illerdeki vatandaşların karşılıklı olarak serbest pazarlarda ürünlerini karşılıklı gümrüksüz pazarlaması söz konusudur.”
“SERBEST PAZARLAR KALKINMAYA CİDDİ KATKI SAĞLAR”
Serbest pazarın bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini dile getiren Takva, “Doğrusu bunun bir an önce hayata geçirilmesi konusunda bizim de beklentilerimiz var. Ancak bunları haberlerde spekülasyon yapmak yerine bir an önce bunların alt yapılarını hazırlayarak çalışmaların nasıl olabileceği konusunu ve serbest pazarların hangi bölgelerde ve nerede nasıl kurulacağına ilişkin çalışmaların ivedilikle hayata geçmesi yönünde beklenti içerisindeyiz. Serbest pazarların bölgesel kalkınmaya, kentsel kalkınmaya ciddi katkı sağlayacağına olan inançla bir an önce ilgili bakanlıkların bu konudaki çalışmalarını nihayetlendirerek pratikte de mevcut sınır ticaretini çok daha gelişmiş bir şekilde hayata geçirilecek bir yaklaşımla bunların hayata geçirilmesini bekliyoruz.” Dedi.
TAKVA: UMARIM NİHAYETE ERDİRİLİR
Başbakan Binali Yıldırım tarafından 4 Eylül’de Diyarbakır’da 23 ili kapsayan cazibe merkezleri projesine de değinen Takva şunları söyledi: “Aradan 2,5 ay geçti ve bundan birkaç gün önce Kalkınma Bakanının da katılımı ile Van’da bunun detaylarıyla alakalı bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirildi. Fakat henüz bu işin nasıl yürütüleceği konusunda ana hatlar belirlenmiş olmakla beraber mevzuat konusunda bir çalışmanın sonuçlanmadığını bizlerle paylaştılar. Bir an önce bunların nasıl olacağı noktasında mevzuatın da tamamlanarak kamuoyu önüne bu şekilde çıkılmasının daha yararlı olacağı görüşündeyiz. Umuyorum ki bu sınır illerinde kurulacak olan serbest pazarların da bir an önce alt yapısı hazırlanarak, daha fazla spekülasyonlara mahal vermeden halkın yararına ticaret ve ekonominin gelişmesine katkı sunacak şekilde nihayete erdirilir.”
“ÜLKELER ARASINDA ANLAŞMALAR TAMAMLANMALI”
Van’da kurulabilecek bir serbest pazarla alakalı çalışmalar yaptıklarını söyleyen Takva son olarak, “Biz bunlarla ilgili çok ciddi raporlar ve veriler hazırladık. Gümrük Bölge Müdürlüğü bu konuda bir çalışma da yaptı. Yani Van’daki serbest pazar nasıl olacak, karşısındaki İran’la bir anlaşma yapılıp yapılmadığını da bilmiyoruz doğrusu. Ama burayla ilgili bir çalışma yaptık. Dolayısıyla yetkililerin de bunları haber konusu yapmanın ötesinde mevzuat çalışmalarının ve ülkeler arasındaki anlaşmaların da tamamlanarak hayata geçirilmesi en büyük beklentimizdir. Bunların bir an önce de hayata geçirilmesinin yararlı olacağını buradan Ankara’daki saygıdeğer yöneticilerimize de bildirmek isteriz.” Şeklinde konuştu.
BOZKURT: ÜRÜNLER TİCARETTE SERBEST OLMALI
Serbest pazarla ilgili gazetemize konuşan Van Organize Sanayi Bölgesi (Van OSB) Başkanı Şemsettin Bozkurt şunları dile getirdi: “Şu an için bu sadece bir söylemden ibarettir. Bana göre çok fazla öteye de gitmez. Çünkü bunun bir altyapısı yok. Tüm bunun yanı sıra ihracatı ve ithali serbest olan tüm ürünlerin ticarete konu edilmesi gerekiyor. Van büyük önem arz eden ve ticareti gerçek anlamda ticaret yapacak olan şey budur. Tüm ürünler ticarete konu edildiği zaman Van uçar. Yoksa biz ürünlerimizi İranlılar ürünlerini serbest piyasada satmaları çok katkı sağlamaz.”
ŞEHRİVAN EKONOMİ: ÖNDER ALTINAL / ÖZEL HABER
