ŞEHRİVAN HABER: ÖMER AYKAÇ - Dünyanın pandemi ile mücadele edip büyük kayıplar verdiği bir süreç devam ederken, yerel ölçekteki krizler ve gelir eşitsizlikleri ise hız kesmeden devam ediyor. Gelir eşitsizliğinin her geçen gün daha da hissedildiği ülke genelinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan 2019 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırması bölgesel sonuçları Van ve bölge illerinin durumunu bir kez daha ortaya koydu.
VAN VE BÖLGE İLLERİNİN YOKSULLUK KADERİ DEĞİŞMİYOR!
Geçtiğimiz yıl Aralık ayından bu yana dünyada dengeleri alt üst eden Covid-19 (Koronavirüs) ekonomilere büyük tahribatlar vermeye devam ederken, sıkıntılı süreç rakamlara ve tablolara da yansımaya devam ediyor. Dünya devi ülkeler yüzde 20-30 oranında küçülmeler yaşarken Türkiye’de de pandemi nedeniyle başlayan kriz derinleşmeye devam ediyor. Dünya ve Türkiye bu krizin derinleşmesini konuşurken, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) de yerel ölçekteki başka bir ekonomik veriyi açıkladı. Türkiye’nin tüm bölgelerinin gelir düzeyi ve gelir eşitsizliği noktasında ele alan TÜİK’in paylaştığı raporda Doğu ve Güneydoğu illerinin yoksulluk düzeyini ortaya koydu. Raporda Türkiye'de geçen yıl itibarıyla en yüksek gelir İstanbul bölgesi olarak açıklanırken gelir eşitsizliğinin en düşük tespit edildiği bölge Doğu Marmara, göreli yoksulluk oranının en yüksek belirlendiği bölge ise Akdeniz oldu. En düşük gelirli bölgeler Doğu ve Güneydoğu olurken, Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri (TL) gibi değerlendirmelerin de paylaşıldığı tabloda Van ve bölge illeri bir kez daha rakamların en düşük olduğu seviyede yer aldı.
VAN VE BÖLGE İLLERİNİN GELİRİ DÜŞÜK…
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırması bölgesel sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye'de ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri, 2019'da 28 bin 522 lira olarak hesaplandı. Türkiye'de geçen yıl itibarıyla en yüksek gelir İstanbul bölgesinde görüldü. Gelir eşitsizliğinin en düşük tespit edildiği bölge Doğu Marmara, göreli yoksulluk oranının en yüksek belirlendiği bölge ise Akdeniz oldu. Ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirinin en düşük olduğu bölgeler ise 13 bin 441 lirayla Mardin, Batman, Şırnak, Siirt oldu. Bu illeri aynı aralıkta gelire sahip olan Van, Bitlis, Muş, Hakkari illeri izledi.
EN YÜKSEK GELİR İSTANBUL’DA EN DÜŞÜK GELİR DOĞU-GÜNEYDOĞU’DA
Türkiye'de geçen yıl itibarıyla en yüksek gelir ‘İstanbul’ bölgesinde görüldü. Gelir eşitsizliğinin en düşük tespit edildiği bölge ‘Doğu Marmara’, göreli yoksulluk oranının en yüksek belirlendiği bölge ise ‘Akdeniz’ oldu. Bir diğer rapor ise gelir eşitsizliği olarak açıklanırken bu rakamlarda İstanbul’un yeri yine dikkat çekti. P80/P20 oranı olarak açıklanan değerlendirmede, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirinin en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirine oranı şeklinde hesaplandı. Bu oran küçüldükçe gelir eşitsizliği azalıyor. Bu oran Türkiye genelinde 7,4 iken, bu değerin en düşük olduğu bölgeler 4,6 ile ‘Doğu Marmara’, 5,5 ile ‘Batı Karadeniz’, 5,6 ile ‘Orta Anadolu’ olarak kayıtlara geçti. Bu oranın en yüksek olduğu bölgeler ise 7,8 ile "İstanbul", 6,7 ile "Akdeniz" ve 6,6 ile ‘Batı Marmara’ olarak sıralandı.
GÖRELİ YOKSULLUK ORANINDA VAN’IN BATISI’NA KAYDI
Öte yandan göreli yoksulluk oranı en düşük TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) bölgesinde gerçekleşti Her İBBS 2. Düzey bölgesi için eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si temelinde hesaplanan yoksulluk sınırına göre, gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; %15,0 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), %14,0 ile TR62 (Adana, Mersin) ve %13,3 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) oldu. Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Düzey bölgeleri ise %4,6 ile TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli), %5,8 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) ve %8,0 ile TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) olarak hesaplandı.
BÖLGE İLLERİNİN KADERİ DEĞİŞMİYOR!
Sadece son verilerde değil 2019, 2018 verilerinde de bölge illerindeki durum yerini korurken, 2019 yılında yayınlanan raporda da Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Urfa ve Diyarbakır yoksullukta diğer illerinin önüne geçtiği görülmüştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırması bölgesel sonuçlarında Van’ın da aralarında bulunduğu bölge illerinin düşük geliri dikkat çekmişti. Ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirinin en düşük olduğu bölgeler 2018 yılında da 10 bin 965 lirayla Van, Muş, Bitlis, Hakkari, 11 bin 204 lirayla Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, 11 bin 357 lirayla Urfa ve Diyarbakır olarak sıralanmıştı.
GSYH’DE DE VAN SON 3’TE YAR ALMIŞTI!
Öte yandan geçtiğimiz aylarda paylaşılan istatistikler de Van’ın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ile ilgili verileri de kentin durumunu ortaya koymuştu. TÜİK’e göre kişi başına GSYH, 2018 yılında 13 ilde Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşirken, Kocaeli 79 bin 254 lira ile ilk sırada Kocaeli yer aldı. Kocaeli’yi, 76 bin 769 lira ile İstanbul ve 60 bin 249 lira ile Ankara izledi. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında 16 bin 194 lira ile Şanlıurfa, 16 bin 68 lira ile Van ve 15 bin 121 lira ile Ağrı son üç sırada yer aldı.
