Başbakan Binali Yıldırım tarafından Eylül 2016’da 23 ili kapsayan Cazibe Merkezleri Programı kapsamında sağlanan teşvikler kapsamında Van’a ilgi odağı oldu. Son açıklamalarla birlikte en büyük yatırım taleplerinin Van’a geldiğini belirtilirken, yapılacak olan yatırımların kente katkılarına dair Şehrivan’a önemli açıklamalar DAKA’dan geldi. DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, “Van’a 10 milyonluk yatırım da gelebilir. Ne kadar istihdam sağladığı ve yapılan yatırımın ne kadarının Van’da kaldığı çok daha önemlidir.” Dedi.
Hükümetin 23 ili kapsayan Cazibe Merkezleri Programı ve teşvik paketinin yankıları sürerken, gelinen noktada kat edilen aşama Van’ın önemini açıkça ortaya koydu. İlk olarak 4 Eylül 2016 yılında Diyarbakır’da başbakan tarafından müjdesi verilen ve kısa süre önce başvuruları alınan ardından da geçtiğimiz haftalarda detaylandırılan programda Van’ın önemini tekrardan ortaya koydu. Yıllardır terör olaylarından dolayı potansiyelini bir türlü gösteremeyen Van, teşvikler ve desteklerden sonra gerçek bir cazibe merkezi olduğunu ortaya koymak için var gücüyle atak göstermeye devam ediyor. Van bir haftada bin 200 başvurudan en büyük payı alırken, gözler şimdi kentin o yatırımları alıp tam bir cazibe merkezi olmasına çevrildi. Sağlanan teşviklerde en bilgili olan kurum Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’ndan (DAKA) teşviklere dair Şehrivan’a önemli açıklamalar yapıldı. DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, sağlanan teşviklerin Van’a katkılarını ve kente gelecek olan teşviklere dair bilinen ve bilinmeyenleri Şehrivan’a anlattı...
DEMİRCİ: HERKES KAZANACAK
Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanan teşvik paketinde Van’a 975 milyon liralık bir bütçenin ayrıldığını kaydeden Demirci, 975 milyon liralık yatırım talebinin taahhüt ettiği istihdam sayısının 9 bin olduğuna dikkat çekti. Van’da kayıtlı işsiz sayısının 38 bin olduğunu dile getiren Demirci, “Yani işsizliğin yüzde 25’ini bir yıl içinde bitiren bir teşviktir aslında. Kaldı ki bu yatırım buraya geldiği vakit bunun dolaylı etkisi de olacaktır. Oteller dolacak. Piyasa canlanacak. Dükkânlarda daha fazla alışveriş yapılacak. Lokantasından, cafesine kadar herkes kazanacak. Ayakkabı boyacısı dahi kazanacaktır. Dolayısıyla dolaylı etkisi ile birlikte bunu bir buçuk iki ile çarpmamız gerekiyor.” Dedi.
“NE KADAR VAN’DA KALDIĞI ÖNEMLİ”
Yapılacak olan yatırım değerinden daha çok yatırımın sağlayacağı katma değerin önemli olduğunu ifade eden Demirci söyle devam etti: “Rahatlıkla bu sayı dolaylı etkilerle birlikte en az 15 bin istihdam potansiyeli yaratacaktır. Aslında bu 975 milyon yatırım bedeli iyi bir sayı. Bununla birlikte istihdam rakamlarına da bakmamız gerekiyor. Van’a 10 milyarlık yatırım da geldi denilebilir. Ama istihdam edeceği sayı bin kişiyi dahi geçmeyebilir. Ne kadar istihdam sağladığı ve yapılan yatırımın ne kadarının Van’da kaldığı çok daha önemlidir.”
DEMİRCİ: YARATTIĞI KATMA DEĞER ÖNEMLİDİR
Demirci konuşmasında, “Örneğin bir güneş enerjisi gelip burada 3 bin megavatlık bir güneş enerjisi üretim tesisi kurulabilir. Bunun yatırım tutarı 6 milyar dolardır. İşte 18-20 milyarlık yatırım yapmış olur Van’a. Van’a 20 milyarlık yatırım geliyor. Peki, bunun yarattığı katma değer nedir? Van’a bıraktığı nedir? Ürettiği değer yüzde birdir. Yatırım miktarından ziyade yarattığı değerin ne kadar bu ilde kaldığı önemlidir. Hepsini burada bırakmaz ama önemli bir kısmını buraya bırakması gerekiyor. 3 bin megavatlık bir güneş sistemi panelinin bölgeye kazandıracağı istihdam sayısı bini geçmez. Devlet alım garantisi olduğu için aldığı elektriği satar, bulunduğu ülkede hesabına giren parayı sayar.” İfadelerine yer verdi.
975 MİLYON YATIRIM 9 BİN İSTİHDAM
Van’da başvurusu yapılan yatırım bedelinin 975 milyon olduğunu ve bunun da en az 9 bin istihdam olduğunu kaydeden Demirci şunları söyledi: “Bizim için yatırımın niteliği önemlidir. Van’a 975 milyonluk bir yatırım talebi olmuş ama 9 bin istihdam garantisi de olmuş. Bu şunu açıklıyor. Bu yatırımlar tamamlandığı vakit en az 9 bin kişi iş sahibi olacak. En az asgari ücret üzerinden gelir sağlar. Van’a yatırım yapacak olan Van’ın yerli firması olacaktır. Biz henüz o ölçüde inceleme yapmadık. Ne kadarı dışarıdan geldi, ne kadarı Van’ın firması onu henüz incelemesini yapmadık. Bizim ne kadar yatırım yapıldığından ziyade, yapılan yatırımın ne kadarının bu şehre katkı sağladığı yönünde olmalı. Ben daha öncede dile getirmiştim bir toplantıda. Yapılan yatırımın yüzde 25’i bu ilde kalmıyorsa ben bu işte yokum demiştim. Bu her yatırım için geçerli. Sadece güneş enerjisi üzerinden gitmeyelim.”
DEMİRCİ: YÜZDE 25 İŞSİZLİĞİ BİTİRECEK
Yapılacak yatırımların Van’daki işsizliği yüzde 25’ini kapsadığını ifade eden Demirci, “Antep bir milyarlık yatırım aldı. Böyle değerlendirmemek gerekiyor. Ne kadar istihdam sağladığı önemlidir. Üretilen değerin ne kadarının o şehirde kaldığı önemlidir. Şu ana kadar aldığımız talepler oldukça iyi. Van’ın işsizlik sayısının yüzde 25’ini kapsayacak bir yatırım tutarından bahsediyoruz. Bu da şu demek oluyor. Aynı tempoyla devam edecek olursak Van’da 5 yıl içinde işsizliğin tamamen sona ermesi demektir. Bu Van’ın dışarıdan iş gücü talep etmesi demektir. Bu nasıl müthiş bir şey biliyor musunuz? Van’ı tanıyamazsınız. Böyle bir trende girdiği vakit Van tanıyamayacaksınız.” Dedi.
“PAKET DİĞERLERİNİN HATALARINDAN ARINDIRILMIŞ”
Bu teşviklerin daha önce olduğunu da ancak bu teşvikin daha kapsamlı ve nitelikli olduğunu söyleyen Demirci şunları dile getirdi: “Destek mekanizmaları falan vardı. Ama parça parçaydı bunlar. İlk defa birbiri ile çelişmeyen ve birbiri ile birleştirilmiş tek bütün ve de diğerlerinin hatalarından arındırılmış bire bir destek mekanizması ortaya çıktı. Size 10 yıl vadeli faizsiz kredi verildiğini düşünün. Zaman zaman hibe yoksa ben yokum deniliyordu. Yoksan yoksun. Ama esasen burada gizli bir hibe var. 10 milyonluk bir yatırımı düşünün bu yatırımın 7 milyonunun direk finansmanı sağlanıyor desteklendiği vakit. Bunun üç yılını hiç ödemesen, yerli ekipman kullandığın vakit ödemeye başladığı vakit 7 yılda ödeme yap. Ticaret yapan bu işin daha iyi bilir. Daha işin başında 3 buçuk milyondan vazgeçiliyor. Bu hibedir. Bunun dışında verilen destekler var. 6’ıncı bölge teşvikleri var. İşçi primini ödüyor, işveren primini ödüyor. Stopajını, KDV’sini ödüyor. İşletme kredisi ödeniyor. Üç yıl vadeli veriliyor bunlar. Fabrika anahtar teslim veriliyor. Fabrikasını veriyor, makine ekipman veriyor. 15 yıl sonra fabrika sembolik bir fiyat üzerinden devrediliyor. Bu işi iyi bilenlerin buna kulak kesildiğini ve önümüzdeki aylarda bunun artan oranda daha da fazla olacağına inanıyorum.”
ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ – ÖNDER ALTINAL
