Darbe girişimin ardından Türkiye’de büyük değişim yaşandı. Önceki gün alınan OHAL kararı ise akıllarda merak oluşturdu. Gazeteniz Şehrivan olarak bizde bu kararı değerlendirdik...
Geçtiğimiz hafta Türkiye’de yapılan darbe girişimi, Türkiye’nin tüm gündemlerini bir anda yok etti. Güney ve Doğu Anadolu’da yaşanan olaylar yerini, darbe girişimi, ölümler ve Türkiye genelinde olduğu gibi demokrasi nöbetleri ile Türk bayraklı sevinç kutlamalarına bıraktı. Tüm bu yaşananların ardından önemli yerlere sahip kamu kurum ve kuruluşlarda ise görevden almalar başladı. 40 bine yaklaşan sayısının artacağı da gelen bilgiler arasından. Tüm bunlar olurken Türkiye’de önceki gün ise Olağanüstü Hal (OHAL) kararı alındı. Peki, OHAL kararından sonra Türkiye’de ne gibi değişimler olacak? Alınan kararlar vatandaşı nasıl etkileyecek ve bu kararlar neler olacak? Tüm bunların yanı sıra Vanlılar OHAL kararı için ne düşünüyor. Tüm bunları cevabı haberimizde...
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN AÇIKLADI
Cumhurbaşkanı Erdoğan MGK ve Bakanlar Kurulu toplantılarının ardından alınan kararları açıklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbe girişiminde bulunan terör örgütünün tüm unsurlarıyla ve süratle bertaraf edilebilmesi için anayasanın 120. maddesi uyarınca 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edildiğini bildirdi. Erdoğan şu ifadelere yer verdi: “Milletimizin ülkesine ve iradesine kararlı bir şekilde sahip çıkması karşısında darbecilerin silahları da tankları da helikopterleri de uçakları da işe yaramamıştır. Asker elbisesi giymiş teröristler karşısındaki dik duruşlarıyla memleketine ve geleceğine sahip çıkan milletimiz, gece boyunca kahramanlık destanları yazmıştır.”
3 AYLIK OHAL KARARI ALINDI
Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamasının devamında, “Ülkemiz tarihinde ilk defa bir silahlı darbe girişimi milletin bizzat kendisi tarafından akamete uğratılmıştır. Türkiye, demokrasi ve hukuk devletine olan bağlılığını vatandaşlarının canı pahasına ispat etmiştir. MGK'da yaptığımız kapsamlı değerlendirme sonucunda, OHAL ilan edilmesini hükümete tavsiye edilmesi kararını aldık. Bakanlar Kurulu da, Anayasa'nın 120. maddesi uyarınca Türkiye'de 3 ay OHAL ilan edilmesini kararlaştırdı. Olağanüstü hal ilanının amacı ülkemizde demokrasiye, hukuk devletine, vatandaşlarımızın hak ve özgürlüklerine yönelik bu tehdidi ortadan kaldırmak için gereken adımları en etkin ve hızlı şekilde atabilmektir.” İfadelerini kullandı.
KUŞAN: HAİNLER ORTAYA ÇIKACAKTIR
Van Girişimci Genç İş Adamları Derneği Başkan Yardımcısı Yavuz Kuşan, olağanüstü hal (OHAL) kararına ilişkin, "Alınan kararlar, bölge halkı açısından son derece önemlidir. Bu kararla içimizdeki hainler daha çabuk ortaya çıkacak." dedi. Kuşan, yaptığı açıklamada, OHAL'le bölgedeki vali ve kaymakamların yetkilerinin genişleyeceğini belirterek, kararı olumlu karşıladıklarını söyledi. Kuşan, "Alınan kararlar bölge halkı açısından son derece önemlidir. Bu kararla içimizdeki hainler daha çabuk ortaya çıkacak. Demokrasi nöbeti için alanlara akın eden vatandaşlar da bu kararı memnuniyetle karşıladı. Eskiden 'OHAL' denince herkes tedirgin olurdu ama şimdi millet bayram ediyor. Bu da halkın artık ayrımcılık istemediğini gösteriyor. Halk huzur ve güven istiyor." şeklinde konuştu.
“HALK ÖZGÜRLÜĞÜ SAHİPLENDİ”
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişimine karşı vatandaşların alanları terk etmediğine dikkati çeken Kuşan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Halk giderek daha çok alanlara geliyor. Bugün genci, yaşlısı, kadını ve erkeği demokrasi nöbeti için burada. Halk, demokrasiye sahip çıkıyor. Halk, özgürlüğü sahiplendi. Halk, artık zulümle, zalimle yaşamak istemiyor. Halk, alanlara inerek zulme başkaldırdı. Demokrasiden yana irade gösterdi. Gerekirse canımızı veririz ama özgürlüğümüzü ve irademizi asla vermeyiz."
ATAŞ: BU BİR DEMOKRASİ HAREKETİDİR
Vatandaşlardan İbrahim Ataş da 5 gündür gece gündüz demokrasi için meydanlarda nöbet tuttuğunu belirterek, "Alınan OHAL kararının önceki yıllarda olduğu gibi olmayacağını düşünüyoruz. Bu, bir demokrasi hareketidir. Cumhurbaşkanımıza sonsuza kadar güveniyoruz. OHAL'le terör olaylarının bitmesini arzuluyoruz. Bu nedenle alınan kararlar bizleri memnun etti." ifadelerini kullandı.
BİNGÖL: HAYATIMDA İKİ DARBE YAŞADIM
Mehmet Salih Bingöl (75) de kararın hayırlı olmasını dileyerek, bunun geçmişteki uygulamalardan farklı olacağını söyledi. Bingöl, şöyle devam etti: "Ben hayatımda iki darbe yaşadım. O dönemlerde OHAL vardı ve kötü günler yaşadık. Bugün cumhurbaşkanımızın açıkladığı OHAL'in o dönemden farklı olacağını düşünüyoruz. O dönemde Kur'an-ı Kerim'i yaktıklarına şahit olduk. İnsanlara işkence ettiler ama cumhurbaşkanımızda bize güneş doğdu. Onun için 5 gündür buradayız. İnşallah daha güzel günler yaşayacağız. Allah ondan razı olsun."
OHAL NE ANLAMA GELİYOR?
Bakanlar Kurulunca, Milli Güvenlik Kurulunun (MGK) tavsiyesi üzerine demokrasi, hukuk, özgürlükleri koruma ve güçlendirme amacıyla 3 ay süreyle olağanüstü hal (OHAL) kararı alındı. Anayasa'nın 119. maddesine göre olağanüstü hal, "tabii afet ve ağır ekonomik bunalım" ile "şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması" durumlarında ilan edilebiliyor. Peki, alınan bu karar ne anlama geliyor ve vatandaşları bu 3 aylık süreçte neler bekliyor?
“4 AYDA BİR UZATILABİLİR”
Anayasa'nın olağanüstü hallerle ilgili düzenlemeleri içeren 121'inci maddesinde şunlar kaydediliyor: “Meclis, olağanüstü hal süresini değiştirebilir, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, her defasında 4 ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir. 119'uncu madde uyarınca ilan edilen olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, Anayasa'nın 15'inci maddesindeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağı, halin gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne suretle alınacağı, kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceği, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağı ve olağanüstü yönetim usulleri, Olağanüstü Hal Kanunu'nda düzenlenir. Olağanüstü hal süresince, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, kanun hükmünde kararnameler çıkarabilir.”
İŞTE VATANDAŞ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER
6175 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'nun "Şiddet hareketlerinde alınacak tedbirler" başlıklı bölümünde de "sokağa çıkmayı sınırlamak veya yasaklamak, belli yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini yasaklamak, kişilerin üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve suç eşyası, delil niteliğinde olanlara el koymak. Olağanüstü hal ilan edilen bölge sakinleri ile bu bölgeye hariçten girecek kişiler için kimlik belirleyici belge taşıma mecburiyeti koymak" gibi tedbirler bulunuyor. Hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşların, bankaların kendi iç güvenliklerini sağlamak için özel koruma tedbirleri aldırılması veya bunların artırılması istenebilecek.
SİLAH TAŞINMASI YASAKLANABİLECEK
Ruhsatlı olsa da her nevi silah ve mermilerin taşınması veya nakli yasaklanabilecek.
Her türlü cephane, bomba, tahrip ve patlayıcı ile radyoaktif maddeler gibi maddelerin bulundurulması, hazırlanması, yapılması veya nakli yasaklanabilecek. Öte yandan, söz konusu maddelerin yapılmasına yarayan eşya, alet veya araçların teslimi de istenip toplatılabilecek.
YETKİ BÖLGE VALİLERİNE VERİLECEK
Olağanüstü halin nasıl uygulanacağını düzenleyen 14. maddede ise olağanüstü halin bir ili kapsaması durumunda görev ve yetkinin il valisinde olması öngörülürken, birden fazla ili kapsaması durumunda "bölge valileri" yetkilendiriliyor. Olağanüstü hal durumunun birden fazla bölge valisinin görev alanına giren veya bütün yurtta ilan edilmesi durumunda ise koordine ve iş birliği Başbakanlıkça sağlanmak suretiyle bölge valilerine ait oluyor. Gerekli işlemlerin tamamı bölge valileri tarafından yürütülüyor. Bölge valileri, kendilerine ait görev ve yetkilerin bir kısmını veya tamamını illerinde olağanüstü hal ilan edilen il valilerine devredebiliyor.
VATANDAŞI OHAL’DE BEKLEYEN DİĞER TEDBİRLER
Teslim alınan veya kullanılan mallarla yaptırılan çalışmalara karşılık ilgililere birer belge verileceği, yükümlülerin bu belgelerle ilgili makamlara başvurmaları üzerine alınan mallar veya yaptırılan çalışmaların bedeli, kirası, ücreti veya tazminatının mahalli rayice veya satış fiyatına göre Olağanüstü Hal Kurulu veya bürolarınca tespit ve takdir olunarak ödeneceği de kanunda düzenleniyor. Ayrıca, ödemelerin gecikme ile yapılması veya takside bağlanması hallerinde, bu alacakların kanuni faizleri ile ödeneceği, kişilerin ödenecek bedellere karşı adli yargıya da başvurabileceği belirtiliyor.
OHAL İLE SIKIYÖNETİM ARASINDAKİ FARK!
Kanunun 17. maddesinde geçici süreyle alınacak taşıt araçları ve diğer malların yükümlülük sona erdiğinde ilgililere geri verileceği düzenleniyor. Bu düzenlemelere ilişkin hususların yönetmelikle gösterileceğine işaret ediliyor. Kamu kuruluşlarına ait malların iadesini düzenleyen 18. maddede ise "Genel ve katma bütçeli dairelerle kamu iktisadi devlet teşekkülleri ve kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere ait kuruluşların geçici olarak kullanılan taşınır ve taşınmaz malları ile tüketilmeyen maddeleri geri verilir. Bunlar için herhangi bir bedel, ücret kira veya tazminat ödenmez." ifadeleri bulunuyor. Olağanüstü hal ile sıkıyönetimin de karıştırılmaması gerekiyor. Olağanüstü halde yetki mülki erkandayken, sıkıyönetimde ise yetki askere veriliyor.
OHAL MEMURLARI NASIL ETKİLEYECEK?
“FETÖ terör örgütüyle mücadeleyi zayıflatan 657 sayılı Kanunun iş güvencesi maddesinin FETÖ mensupları için uygulanmaması kararı alınabilir. Kamu personeli için alınacak tedbirlerin tümü terörle mücadele bağlamında olacaktır. Zaten Cumhurbaşkanı Erdoğan'da bu konuya dikkat çekmiştir. OHAL Kanununun 32. maddesi uyarınca; verilen görevleri yapmayan, verilen tedbirleri almayan memurlara Valiler direkt olarak, memuriyetten çıkarma ve kademe haricindeki, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını verebilecektir. Ancak bu düzenleme Valilerin yetkisi içindir. 657 sayılı Kanunun 125/E bendinde "...olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak," memurluktan ihraç sebepleri arasında gösterilmiştir.” (ŞEHRİVAN - AA)
