Van Su ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ) Genel Müdürlüğü tarafından ‘Van Atık Su Arıtma Tesisi’ projesinin hayata geçirilmesi amacıyla düzenlenen Halk Toplantısı’na katılan Tuşba Belediye Başkanı Doç. Dr. Fevzi Özgökçe, tesis için belirlenen yer tespitinin yanlış olduğunu ifade ederek, “Van’ın ve Vangölü’nün geleceği için Van Atık su şebekesi’nin Çiçekli Mahallesi üzerinde Dönemeç mahallesi yakınlarına alınarak Gürpınar, Gevaş, Edremit, İpekyolu ve Tuşba İlçelerinin tüm kanalizasyonu Dönemeç vadisinde kurulacak bir tam kapasiteyle çalıştırılacak arıtma tesisinin ortak tek nokta olduğunu belirtti. Ayrıca mevcut söz konusu alan çok ciddi şekilde kirletilmiş olduğu buranın kesinlikle temizlenmesi gerektiğini, Van şehir merkezinde kalan mevcut alanın, Vangölü kıyısında en güzel kumsala sahip olduğunu, buranın kesinlikle temizlenerek yaşam alanı haline getirilmesi, aksi durumda başta tüm Van, Üniversite, Teknokent, Fuar alanı, Organize ve oto sanayi alanının çok değil iki yılda pis kokudan ve oluşan olumsuz ekolojik şartlardan dolayı şehir boşaltılmak zorunda kalınacaktır.” dedi.
VASKİ Genel Müdürlüğü tarafından Şemsibey Mahallesi’nde bulunan Vayvay Mevkii’nde yapılması planlanan ‘Van Atık Su Arıtma Tesisi’nin taslak projesinin hazırlanması amacıyla Van Ticaret ve Sanayi Odası Tuşba Salonu’nda Halk Toplantısı düzenledi. Toplantıya katılan Tuşba Belediye Başkanı Doç. Dr. Fevzi Özgökçe, proje ile ilgili endişe ve önerilerini dile getirdi. Projenin yer seçiminin yanlış olduğunun altını çizen Başkan Özgökçe, gerek yer seçimi gerekse kapasite ve 15 kişilik personel yetersizliğinden kaynaklı mevcut tesisin gölü kirlettiği gibi bölgede yaşayan vatandaşları da ciddi anlamda rahatsız edecek şekilde koku yandığının altını çizdi.
‘UYGULANACAK PROJENİN YER SEÇİMİ YANLIŞTIR’
Van Atık Su ve Arıtma Tesisleri’nin Van için yıllardır beklenen bir proje olduğunu vurgulayan Başkan Özgökçe, Van Gölü’nün en güzel yeri olan İskele Mahallesi’ndeki bölgeye Arıtma Tesisi’nin kurulmasının yanlış bir karar olduğunu ifade eden Başkan Özgökçe, mevcut tesisin bulunduğu bölgenin yıllar önce Vanlıların yüzdüğü bir alan olmasına rağmen şimdi tamamen ölü bölge haline geldiğini söyledi. Başkan Özgökçe, “Arıtma Tesisi’nin hemen yanı başında Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Organize Sanayi Bölgesi ile Fuar ve Kongre Merkezi bulunmaktadır. Şehir merkezinden Van Denizine gidilebilecek en yakın nokta olması, Şehir merkezi de gittikçe o bölgeye kayıyor olması ve zamanla şehrin tam merkezi olacak bu alan sanki tarihten bu alanın başına geleceklerin bilindiği Şemsibey mahallesindeki Vayvay mevkiinde asla bu tesis kurulamaz;
1. Mevcut hakim rüzgar yönü arıtma tesisinden oluşacak kokuları direk Şehir merkezine getirecek yöndedir.
2. Van Gölü’ne akıtılan atık sular Göl biyokimyasını ve faunasını önemli şekilde etkilemektedir. Özellikle Kampus-İskele sahil bandında yoğun atıklardan dolayı dip çamurlaşmanın çok yüksek olduğu, plankton ve bakteri yoğunluğundan göl renginin değiştiği ve bunların sonucu olarak kıyıya yakın yerleşim alanlarında rahatsız edici ölçüde kokuşma olduğu görülmektedir.
3. Her geçen yıl artan bu dip çamurlaşmanın derin olmayan bu sahil bandını gelecek yıllarda doldurarak daha vahim sonuçlar yaratabileceği kaçınılmazdır. Bu alanın temizlenmesinin çok ciddi miktarda maliyet doğuracaktır.
4. Göle karışan evsel atıklar içindeki çeşitli kimyasalların giderek artması belli alanlarda Van Gölü’nde yaşayan endemik balık olan inci kefal (Chalcalburnus tarichi) ve diğer faydalı organizmalarda toplu ölümlere yol açabilecek ve avlanan balıklarda kalıntı riski taşıyabilecektir.
5. Tesis kurulmadan önce çok temiz ve berrak bir suya sahip geniş bir kumsal plaj olan arıtma tesisinin bulunduğu alan artık büyük bir bataklık ve çöplük şeridi olmuş durumdadır. Bu alanda göle girmek artık mümkün olmadığı gibi bir şekilde göl suyuna temas etmek dahi ciddi hastalıkların enfeksiyonuna sebep olabilmektedir.
6. Bu alanda aşırı organik yüklemeden dolayı göl ve tatlı su ile karışık göletlerde aşırı miktarda göl sineklerinin arttığı görülmüştür. Makul yoğunlukta organik atıkları parçalayan ve esasen faydalı olan bu canlılar aşırı organik deşarj neticesinde çok yüksek yoğunluklarda çoğalıp kıyıya yakın yerleşim alanlarında sosyal yaşamı ciddi ölçüde olumsuz etkilemekte ve rahatsızlık vermektedir. Yürütülen mücadele çalışmalarında kullanılan kimyasallar çevre ve insan sağlığına zarar vermektedir. Yapılan mücadele sonraki yıl yeni artışları engelleyemediğinden her yıl milyonlarca lira boşa harcanmaktadır.
7. Mevcut alan 1/100.000’lik Çevre Düzen planında 1655 kodu altında kaldığından kesinlikle bu alana bu tesisin kurulamayacağı ve bu sebeplerden dolayı yer seçiminin kesinlikle yanlış olduğunu düşünüyoruz” dedi.
‘PROJENİN BİR AN EVVEL HAYATA GEÇİRİLMESİNİ İSTİYORUZ’
Proje süresinin uzamaması ve bir an önce hayata geçirilmesi adına görüş ve önerilerini de dile getiren Başkan Özgökçe, “Bizim en büyük sıkıntımız, belediyeler burayı çalıştıramıyor. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi maalesef şuan Denizlide tam işletilemediği için Menderes Deresi can çekişiyor. Gerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gerekse Avrupa Birliği’nden bu tür güzel projelere çok ciddi destekler var. Biz de bir Vanlı olarak ilimizde kalıcı bir şeylerin yapılmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
Van Gölü’nün bir an evvel bu kirlilikten kurtarılması gerektiğini de vurgulayan Başkan Özgökçe, “Gerek yıllarca Üniversitede yaptığımız bilimsel çalışmalar gerekse şu anki konumumuz itibarıyla tek isteğimiz Van Gölü’nün bir an evvel bu kirlilikten kurtarmaktır. Çevresel etkenleri konusunda yarın öbür gün bir sıkıntı meydana gelecekse biz bunu şimdiden göz önünde bulundurulmasını istiyoruz. Bir diğer önerimizi ise tesisin yapıldığı yer gölün en sığ olduğu bölge olmasından dolayı koku şehir merkezine doğru yayılıyor. Bir de o bölge temizlenecek mi ve şu andaki mevcut arıtma tesisi ne olacak?” şeklinde konuştu.
‘YENİ ARITMA TESİSİ 50 YILLIK BİR ÖNGÖRÜ İLE HAZIRLANMALIDIR’
Görüşlerini geçtiğimiz gün yapılan VASKİ 1. Olağanüstü Toplantısı’nda da dile getirdiğini hatırlatan Başkan Özgökçe, konuşmasını şöyle sürdürdü;
“Biz görüşlerimizi geçen gün yaptığımız toplantıda dile getirdik. Yaptığımız çalışma sonucu kod kurtardığı için atık suyu şebekesini Çiçekli Mahallesi üzerinde Dönemeç Mahallesi yakınında kurulacak tesis 5 ilçenin de atıklarını tek nokta temizleyeceğinden Van denizine 3 ayrı noktasında hem koku hem de maliyet işletme giderleri düşünüldüğünde en uygun yerin Dönemeç vadisi olduğu aşikardır”
Başkan Özgökçe; burada olması durumunda;
1. Vadide yer aldığında ve Van ve diğer 5 ilçe şehir merkezlerine uzak olması nedeniyle Van için kokudan etkilenme ortadan kalkmış olacaktır. Aksi durumda hem Gevaş, Edremit, Gürpınar ve İpekyolu-Tuşba yıllarca pis koku altında kalacaktır (şimdiden Edremit, Gevaş ve Van’da koku çok rahatsız edici boyuta ulaştı).
2. Her ne kadar Van Gölü Havzası kapalı havza olsa da tesisi iyi işlettiğinizde temiz suyu göle vermezden önce Dönemeç vadisinde kurulması durumunda bu projeyi mademki Avrupa Birliği destekleyecek, sağlıklı bir yerin seçilmesi ve bu yerin çevresinde Dönemeç deltasında mevcut bataklıkta sivrisinek mücadelesi tek nokta daha etkin yapılabilecek ve 5 ilçede ayrı ayrı yapılacak sineklerle mücadele daha başarılı olacak ve masraf daha az olacağı gibi organik maddelerin 5 ayrı yerden tek noktada arıtılması ve yapılacak bertaraf işlemleri daha doğru olacaktır.
3. Kurulacak pompa ve terfi hatlarıyla Van’ın şehir şebekesi de yenilenmiş ve en az elli yıllık süreçte Dünyanın incisi olan Van’ımızda kalıcı olarak kanalizasyon sorunu ortadan kalktığı gibi, Van’ın en mükemmel sahilinde yeniden Sahil kenti olan Van’da Antalya’daki gibi Konya altı sahiline kavuşturmuş olacağız.
4. IPA, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Büyükşehir Belediyesince yapılacak bu proje çok önemli bir fırsattır. Ve böyle fırsatlar her zaman ele geçmez tüm duyarlı Van’lıların ve Çevrecilerin kalıcı ve mükemmel bir tesisin yerinin mutlaka doğru seçilmesinde etkili olması ve görüş önerilerini belirtmeleri gerekmektedir.
