ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/ÖMER FARUK TOKTAŞ
Bir yılı aşkın süredir ciddi ekonomik sıkıntılar yaşayan Vanlı esnaflar ve vatandaşlar Ramazan’da bir hareketlilik yaşasa da bayramda beklediği sevinci yaşayamadı. Piyasadaki sıkıntılardan dolayı bu yıl en zor Ramazanlar’dan birini yaşayan Vanlılar, umudu bayrama bıraksa da bayram alışverişinden de beklenilen kazanç çıkmadı. Çarşı Pazar tıklım tıklım dolsa da alışverişin geçtiğimiz yıllara oranla düşük kaldığı kentte, Şehrivan’a konuşan vatandaşlar da alamamaktan dert yandı. Bayram öncesi mevcut ekonomik durumu değerlendiren vatandaşlar bayram alışverişlerin yarıya yarıya kadar düştüğünü söyledi. “Kalabalık var ama istenilen düzeyde değil” diyerek bayram öncesi süreci anlatan esnaflar da kentteki kalabalığı ‘kuru kalabalık’ diye tanımlarken genel kanı ise bayramda esnafın bayram yapamadığı vatandaşın da istediği hiç bir şeyi alamadığı yönünde oldu.
Van’da, Ramazan bayramına bir gün kala vatandaşların bayram telaşı devam ederken, vatandaşlar ise bir şeyler alma telaşına düştü. Ekonomide yaşanan dalgalanmadan en çok etkilenen esnaf ise elindeki malzemeleri bitirme telaşına düştü. Özellikle Cumhuriyet Caddesi ve Maraş Caddesi’nde akşam saatlerinden itibaren vatandaşların alışveriş yapmak için en uğrak noktaları arasında yer alıyor. Akşam saatlerinden itibaren bayram alışverişi yapmak için merkeze akın eden vatandaşlar bayram ihtiyaçlarını gidermeye devam ediyor. Son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmadan zor günler yaşayan esnaf, bayram öncesi nefes almak isterken, vatandaş ise ihtiyaçlarını gidermek için evdeki pazarı, çarşıya uydurmaya çalışıyor. Şehrivan Gazetesi olarak Ramazan bayramına bir gün kala bayram telaşının yaşandığı cadde ve sokaklarda hem vatandaş ve hem de esnafın bayram öncesi bayram değerlendirmesini sizler için derledik.
VATANDAŞ ALMAMAMAKTAN, ESNAF SATAMAMAKTAN ŞİKÂYETÇİ
Şehrivan Gazetesi’ne ‘Ramazan Bayramı’ öncesi değerlendirmelerde bulunan esnaf ve vatandaş, Ramazan Bayramı’nın diğer geçmiş bayramları arattığını, geçmiş yıllara nazaran yaşanan heyecanın olmadığını belirtti. Vatandaş, son dönemde yaşanan sıkıntılardan dolayı alışveriş yapamadıklarından dolayı dert yanarken, esnaf ise elinde olan malı satamamaktan dolayı zor günler yaşadıklarını ifade etti. İşte Şehrivan Gazetesi’ne konuşan esnaf ve vatandaşın ‘Ramazan Bayramı’ öncesi önemli değerlendirmeleri;
“HER GEÇEN YIL DİĞER YILLARI ARAR OLDUK”
Piyasada durgunluk olduğunu ve birkaç yıldır devam ettiğini ifade eden Sinan Yaprakdağ adlı esnaf, “Her geçen yıl diğer yılları arar olduk. Piyasada durgunluk olduğunu söyleyebiliriz. Bayram öncesi kalabalık olduğu ama bunun piyasaya istenildiği gibi yansıdığını söylemek mümkün değil. Son 20 yıldan itibaren geriye döndüğümüz zaman her yıl bir önceki yılı arattığını söylemek daha doğru olacaktır. Piyasada her geçen gün alternatifler artıyor. Özellikle zincir mağazalar, alışveriş merkezleri çoğalmasından dolayı alternatifin artmasıyla her geçen yıl bir önceki yılı olumsuz yönde etkiledi. Son bir yıl için geçerli söylemek doğru olmaz. 20 yıldan itibaren alışveriş ve piyasadaki durgunluğun aşağı doğru indiğini söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
“İNSANLAR İSTEDİĞİNİ ALAMIYOR, İSTEDİĞİNİ GİYEMİYOR”
Bayram alışverişi öncesi kalabalığın arttığını ama alışveriş konusunda istenilen düzeyde olmadığını belirten Niyazi Çiftçi adlı esnaf, “İnsanlarımız alışveriş yapamıyor, istediğini alamıyor, istediğini giyemiyor. Maalesef insanlarda para olmayınca haliyle bizler de iş yapamıyoruz. Bayram alışverişi 1 hafta oldu başlayalı günde 1-2 parça eşya sattım ya da satamıyorum. Ne yapacağımızı bilemez olduk, sattığımız ürünü aynı fiyata alamıyoruz. Son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanma bayram alışverişini de etkiledi. İnsanların alım gücü düştü. Hiç almıyor diyemeyiz ama istediğini alamıyor desek daha doğru olur. Piyasa da şu anlık bir durgunluk var.” dedi.
“BAYRAM ALIŞVERİŞİ YARI YARIYA KADAR DÜŞTÜ”
Halil İbrahim Aşar adlı esnaf, bayram alışverişin önceki yıllara göre düşüşte olduğunu belirtti. Aşar, bayram alışverişinin düşmesinin nedeni; ekonomik kriz ve son dönemde yükselen fiyatlarla birlikte insanların alım gücünün olmamasından kaynakladığını dile getirdi. Aşar, “Bayram alışverişi öncesi insanların alım gücü yok, insanlar alışveriş yapamıyor. Fiyatların birden yükselmesi piyasaların durgun bir şekilde seyretmesiyle bayram alışverişine ister istemez yansıdı. Şu an piyasada durgunluk mevcut, kazancımız yok. Elimizdeki ürünleri satamaz olduk. Bu durumdan rahatsız ve mağduruz. Geçen yıllara nazaran bayram alışverişimiz yarı yarıya kadar düştü.” diye belirtti.
“KALABALIK VAR AMA İSTENİLEN SEVİYEDE DEĞİL”
Bayram alışverişi devam ettiğini ve yoğunluk olduğunu dile getiren Selim Gür adlı esnaf, “Her geçen yıl olduğu gibi bu yılda bayram alışverişi kalabalığı var. Alışveriş yapan insanlar var ama istenilen seviyede değil. Geçtiğimiz yıllar ki bayram telaşı ve bayram alışverişi bu yıl kısılarak yapılıyor. Son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanma piyasada durgunluğa neden oldu. Ama her şeye rağmen insanlar evine alışveriş yapmak zorunda kalıyor. Bir yerlerden kısarak veya istediğinin altında bir ürünü alarak alışveriş yapıyor.” dedi.
“BAKAN VE SORAN ÇOK AMA ALAN YOK”
Bayram öncesi çarşı merkezinin her yılkı gibi kalabalık olduğunu ve alışveriş yapmak yerine sadece bakmakla yetinen insanların daha fazla olduğunu ifade eden Hasan Duman adlı esnaf, “Bayram alışverişini yapmak için gelen insanlar var. Çarşı merkezde yoğun bir kalabalık var. Bakan ve soran çok oluyor ama tek tük alan oluyor. Bayram alışverişini son güne bırakanlarda var. Kısacası geçtiğimiz yıldan daha kötü desek yalan olmaz. Ama Allah’a şükür daha kötü günlerde yaşayabilirdik, inşallah istenilen seviyede olacağını umut ediyoruz.” diye konuştu.
İSTEDİĞİMİZİ ALACAK DURUMDA DEĞİLİZ
Döviz kurlarında yaşanan artışların ithal edilen ürünlere zam olarak yansıdığını belirten Fatih Yeşil isimli vatandaş “Piyasada parasal anlamda büyük bir sıkıntı var. Gerçekten dışarıdan ithal edilen ürünlere olan zamların artması bizim bunları almamıza yetecek alım gücünü olumsuz ölçüde etkiliyor. Yani daha önceden cebimizdeki paraya almamızın mümkün olduğu bir şeyi bugün gittiğimizde alamayacak durumdayız. Bunun sebebini zaten az çok tahmin edebiliyorsunuz sürekli dolar dolar diye söylüyor insanlar. Gerçekten de öyle, eğer sizin bugün paranız değersizse yapacak da alacak da pek bir şeyiniz kalmıyor.” İfadelerini kullandı.
“GEÇEN YIL Kİ MASRAFIN İKİ KATINI YAPIYORUZ”
Geçen yıl yapılan bayram masraflarının bu sene ile birlikte iki katına çıktığını belirten Baykan Genez isimli vatandaş “Kıyafetlere, gıda ürünlerine, temizlik ürünlerine baktığınızda fiyatların geçmiş günlere ve bayramlara oranla ne kadar uçuk derecede arttığını rahatlıkla görebiliyorsunuz. Yani önceden gelip 100 lira parayla iki pantolon alabilen vatandaşlar bugün mağazalarda 100 lira ile bir pantolon bile alamıyor. Fiyatlar iki katına çıkmış durumda. Geçen bayram yaptığımız bayram alışverişlerinin, bayram masrafının iki katını bu sene ödeyerek giriyoruz bayrama. Yine de bir şekilde insanlar gönüllerine göre olanı, dayanışmayı; bayram heyecanını bu dönemlerde hissediyor. Herkesin bayramı hayırlara vesile olur inşallah.” Diye ekledi.
“ÖNEMLİ OLANLARI ALIP BAZI ŞEYLERİ ES GEÇİYORUZ”
Zamlar yüzünden ihtiyaçları arasında sıralamalar yaptıklarını belirten Sülhattin Fidan isimli vatandaş “Bayram alışverişlerinin Van’daki önemini sizde biliyorsunuzdur. Çocuklara ayrı, yetişkinlere ayrı şekerler alınır, evlerde baklavalar açılır, evdekiler özellikle bayram için elbiseler alırlar. Yani bayramdaki hareketlilik her anlamda cep yakıyor. Hal böyle olunca ve bu kadar masraf üst üste binince önem sıralaması yapıyorsunuz. Artık bayram için daha önemli gördüğünüz şeyleri satın alıp bazı şeyleri almadan es geçiyorsunuz. Fiyatlar arasında her geçen gün daha büyük farklar oluşuyor. Sürekli tırmanışta olan fiyatlar var, hem de her sektörde. Tüm bunlara rağmen bizde elimizden geldikçe artık hazırlıklarımızı yapıp bayramı bekliyoruz.” Şeklinde konuştu.
