TÜİK Van Bölge Müdürü Özer Coşğun, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla, ülkede ve bölgedeki kadınların durumunu ortaya koyan bazı verileri kamuoyu ile paylaştı.
Coşğun’un yaptığı açıklamada, “Bugünün 8 Mart Dünya Kadınlar günü olması nedeniyle, istatistiklere göre kadınların durumunu kısaca özetlemeye çalıştık. Öncelikle, bu vesileyle tüm kadınların Dünya Kadınlar Gününü kutlarım. Ülkemizin toplam nüfusunun yüzde 49,8’ini kadınlar oluşturmaktadır. Van’da ise bu oran yüzde 48,9 ile biraz daha düşük. Sonuç olarak, toplumumuzun yarısını kadınlar oluşturuyor. Onlar, annemiz, kardeşimiz, arkadaşımız, eşimiz, çocuğumuz… Kısacası olmazsa olmazımız. Kadınlar olmasa insanlık olmazdı.” İşte Coşğun’un açıkladığı o veriler…
KADINLAR 5 YIL DAHA FAZLA YAŞIYOR
Doğuşta beklenen yaşam süresi Ülke genelinde erkeklerde 75,3 iken, kadınlarda 80,7. Dolayısıyla, kadınlar erkeklere göre ortalama 5,4 yıl fazla yaşıyor. Van’a baktığımızda bu rakam erkeklerde 73,2 iken kadınlarda 78. Ülke geneline göre Van’da kadınlar ortalama 2 yıl daha az yaşıyor.
4 KADINDAN BİRİ OBEZ
Sağlık Araştırması verilerine göre, 2012 yılında Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki bireylerin yüzde 17,2’si obez iken 2014 yılında bu oran yüzde 19,9’a yükseldi. Obez olan kadınların oranı 2012 yılında yüzde 20,9 iken 2014 yılında bu oran yüzde 24,5 oldu. Diğer bir ifadeyle, yaklaşık her dört kadından biri obez görünüyor.
VAN’DAKİ KADINLAR DAHA GENÇ EVLENİYOR
Resmi olarak ilk evliliğini 2015 yılında yapmış olan kadınların ortalama evlenme yaşı 23,9 iken, bu yaş erkeklerde 27’dir. Son 5 yılda ilk evlenme yaşı erkeklerde 26,6’dan 27’ye, kadınlarda 23,3’ten 23,9’a yükselmiş. Van’da ise ilk evlenme yaşı kadınlarda 2011 yılında 21,8 iken 2015 yılında 22 olmuş. Erkeklerde ise ilk evlenme yaşı son 5 yılda 25,5 olarak değişmeden kalmış. Bu verilere göre, Van’daki kadınlar Türkiye geneline göre ortalama 2 yaş daha genç evleniyor. Ayrıca, ilk evlenme yaşı kadınlarda yıllar itibariyle yükseliş eğiliminde görünüyor. Türkiye’de 2014 yılında 25 ve daha yukarı yaşta olan ve okuma yazma bilmeyen toplam nüfus oranı yüzde 5,6 iken bu oran erkeklerde yüzde 1,8, kadınlarda yüzde 9,2’dir. Dolayısıyla, okuma yazma bilmeyen kadınların oranı erkeklerden 5 kat fazladır.
KADINLAR DAHA GENÇ BOŞANIYOR
Ortalama boşanma yaşı incelendiğinde, 2015 yılında gerçekleşen boşanmalara göre kadınların ortalama boşanma yaşı 34,8 iken, bu yaşın erkeklerde 39,1 olduğu görüldü. Van’da ise ortalama boşanma yaşı erkeklerde 35,4 iken kadınlarda 30,8. Kadınların ortalama ilk evlenme yaşının Van’da Ülke ortalamasına göre 2 yaş daha genç olduğunu belirtmiştik. Çarpıcı olan nokta ise, ortalama boşanma yaşı Ülke ortalamasına göre Van’da 4 yaş daha genç! Buna göre, Van’da kadınlar çok daha erken yaşta boşanıyor, diyebiliriz.
EĞİTİM YÜKSELDİKÇE İSTİHDAM ORANI ARTIYOR
Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus içerisinde istihdam oranı 2014 yılında yüzde 45,5 olup, bu oran erkeklerde yüzde 64,8, kadınlarda ise yüzde 26,7’dir. Buna göre, Kadınların istihdam oranı erkeklerin istihdam oranının yarısı kadar. Eğitim düzeyi arttıkça kadınlarda istihdam oranı artıyor. Nitekim, okuryazar olmayan kadınlarda istihdam oranı yüzde 15,5 iken, yükseköğretim mezunu kadınların istihdam oranı yüzde 60,3 görünüyor. 2014 yılı verilerine göre ülkemizde işgücüne katılım oranı yüzde 50,5 iken; bu oran erkeklerde yüzde 71,3 ve kadınlarda yüzde 30,3 oldu. Okur-yazar olmayan kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 16 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 71,3 oldu. Dolayısıyla, kadınlarda eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne katılım oranı da artıyor.
İŞSİZLİK ORANI KADINLARDA DAHA YÜKSEK
İşsizlik oranına bakıldığında, 2014 yılında bu oran yüzde 10,5 iken erkeklerde yüzde 9,4 ve kadınlarda yüzde 13 olarak tahmin edildi. Buna göre, işsizlik oranı kadınlarda daha yüksek. Eğitim seviyesi yükseldikçe kadınlarda işsizlik oranı da artmış görünüyor. Okuryazar olmayan kadınlarda işsizlik oranı yüzde 3 iken lise mezunlarında yüzde 19,2 ve yükseköğretim mezunlarında yüzde 15,5 düzeyinde.
DAHA DÜŞÜK ÜCRET ALIYOR
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2014 sonuçlarına göre, yıllık ortama esas iş geliri toplamda 19 bin 051 TL iken; erkeklerde 20 bin 074 TL ve kadınlarda 15 bin 681 TL olarak hesaplandı. Yıllık ortalama esas iş gelirleri eğitim düzeyine göre artış gösterirken, kadınlar tüm eğitim düzeylerinde erkeklerden daha düşük ücret aldı. Ülkemizde ve bölgemizde her 10 kadından 4’ü eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel ya da cinsel şiddet gördüğünü beyan etti.
ŞİDDET GÖRENLERİN ORANI YÜZDE 32
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014 sonuçlarına göre; Ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete maruz kalan kadın nüfus oranı %35,5’dir. Orta Anadolu bölgesi yüzde 42,8 ile yaşamın herhangi bir döneminde fiziksel şiddete maruz kaldığını belirten kadınların en fazla olduğu bölge iken onu yüzde 42,2’lik oranla Batı Anadolu bölgesi takip etti. Yaşamın herhangi bir döneminde fiziksel şiddete maruz kaldığını belirten kadınların en az olduğu bölge yüzde 26,8 ile Doğu Karadeniz bölgesi oldu. Van ilinin içinde yer aldığı Ortadoğu Anadolu Bölgesinde ise yaşamın herhangi bir döneminde fiziksel şiddete maruz kaldığını belirten kadınların oranı yüzde 32,2 oldu.
CİNSEL ŞİDDETE MARUZ KALANLARIN ORANI
Ülke genelinde yüzde 12 olurken; bu oranın en yüksek olduğu bölgeler yüzde 16,2 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi ve yüzde 15 ile Batı Anadolu Bölgesi, en düşük olduğu bölgeler yüzde 9,9 ile Orta Anadolu, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgeleri oldu. Van’ın içinde yer aldığı Ortadoğu Anadolu Bölgesinde ise bu oran yüzde 10,9 olarak tahmin edildi. Sonuç olarak, kadınlara yaşamın herhangi bir döneminde uygulanan fiziksel şiddet açısından Batı ve Orta Anadolu bölgeleri, cinsel şiddet açısından ise Kuzeydoğu Anadolu ve Batı Anadolu bölgeleri dikkat çekiyor. Ortadoğu Anadolu Bölgesi ise kendisine şiddet uygulandığını beyan eden kadın oranı açısından sanıldığı kadar yüksek görünmüyor. Bunda, belki de sosyokültürel yapının etkisini göz önünde bulundurmakta fayda var.
EN ÇOK UYKU VE EV İŞLERİNE VAKİT AYIRIYORLAR
Zaman Kullanım Araştırması 2014-2015 sonuçlarına göre, insanlar zamanlarının en çoğunu ortalama 8:48 saat ile uykuya ayırıyor. Erkeklerde bu süre 8:44 iken, kadınlarda 8:52. Buna göre, kadınlar erkeklerden ortalama 8 dk fazla uyuyor. Kadınların uykudan sonra en çok zaman ayırdıkları faaliyetler sırasıyla; 4:17 ile hanehalkı ve aile bakımı, 2:43 ile yemek ve diğer kişisel bakım, 2:18 ile “TV izleme, radyo ve müzik dinleme v.b.” ve 1:54 ile sosyal yaşam ve eğlence oluyor. Dolayısıyla, kadınlar uyku ve ev işleri dışında en çok tv izlemek, radyo dinlemek, müzik dinlemek vb. gibi sosyal yaşam ve eğlence faaliyetlerine zaman ayırıyor.
ORTALAMA 6 DAKİKA SPOR YAPIYORLAR
Kadınların en az zaman ayırdıkları faaliyetleri ise 0:06 ile spor ve doğa sporları ve 0:12 ile hobiler ve oyunlar oluşturuyor. Erkeklerin uykudan sonra en çok ortalama 3:58 saat ile çalışmaya zaman ayırıyor. Kadınların çalıştıkları (istihdam) süre ise ortalama 1:09. Erkekler de en az 0:16 saat ile spora süre ayırıyor. Dolayısıyla, Ülkemizde insanlar 0:11 saat ile en az spora vakit ayırıyor. Diğer bir ifadeyle, Ülke olarak yeterince spor yapmıyoruz. Bu süreler hafta içi ve hafta sonu dahil günlük ortalama süreleri oluşturuyor.
KADINLAR ERKEKLERDEN DAHA MUTLU
Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2015 sonuçlarına göre, Türkiye’de mutlu olduğunu beyan eden bireylerin oranı yüzde 56,6 iken. Bu oran erkeklerde yüzde 52,9 ve kadınlarda 60,2. Mutluluk oranının en yüksek olduğu yaş grubu yüzde 63,8 ile 18-24 yaş grubu iken, en düşük olan grup ise yüzde 51,7 ile 45-54 yaş grubu oldu. Mutluluk oranının en yüksek olduğu eğitim düzeyi yüzde 59,5 ile yükseköğretim mezunları olurken, en düşük yüzde 54 ile ilkokul mezunları oldu. Medeni duruma göre, evli bireylerin yüzde 59,6’sı mutlu iken evli olmayanların yüzde 49,5’i mutlu. Evli erkeklerde mutluluk oranı yüzde 55,8, evli bayanlarda yüzde 63,1 olurken; evli olmayan erkeklerde mutluluk oranı yüzde 46,2 ve evli olmayan bayanlarda yüzde 52,9 oldu.
GENEL SAĞLIKTA MUTLU DEĞİLLER
Genel sağlık durumundan memnuniyet düzeylerine baktığımızda, 2003 yılından insanların yüzde 57,1’i genel sağlık durumundan memnun (memnun + çok memnun) olduğunu beyan etmişken, 2015 yılında yüzde 68,5’i memnun olduğunu belirtmiştir. Erkeklerde genel sağlık durumundan memnun olanların oranı 2015 yılında yüzde 75,2 iken bayanlarda yüzde 62,1 oldu.
SİYASETTE DE ÇOK YOKLAR
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki kadın milletvekili oranı 1935 yılında yüzde 4,5 iken, 80 yıl sonra bu oran yüzde 14,7'ye yükseldi. Ülke karşılaştırmalarına bakıldığında, Avrupa’da 2014 yılında kadın milletvekili oranının en yüksek olduğu ülkeler; yüzde 45 ile İsveç ve yüzde 42,5 ile Finlandiya oldu. Türkiye’de bakan sayısı 2015 yılında 27 olup bunların sadece yüzde 7,4’ü kadındır. Ülke karşılaştırmalarına bakıldığında 2013 yılında Avrupa’da kadın bakan oranının en yüksek olduğu ülkeler; yüzde 54,2 ile İsveç ve yüzde 50 ile Norveç oldu. Ülkemizde belediye başkanı kadın oranı 2009 yılında yüzde 0,9 iken, 2014 yılında yüzde 2,9 oldu. Belediye meclisi üyesi kadın oranı ise 2009 yılında yüzde 4,2 iken bu oran 2014 yılında yüzde 10,7’ye yükseldi.
