Ülkemizin ve bölgemizin önemli bir sorunu olan enerji ihtiyacının karşılanması ve dışa bağımlılıktan kurtulması için yenilenebilir enerji kaynaklarını gündeme getirmiştir.
Van, Güneş enerji santrali GES’in kurulabileceği enerji potansiyeline sahip bir şehirdir. Aynı şekilde rüzgâr (RES), su (HES) ve jeotermal (JES) enerji potansiyeli olan yenilebilir enerji kaynakları da azımsanmayacak kadar çoktur.
Bu yazımızda daha çok HES’i konuşacağız.
Son günlerde gündemi meşgul eden konu; Hidroelektrik enerji santrali, kısaca HES!
Nedir bu HES?
Nehir, çay, dere vb yerlere elektrik üretmek için kurulan tesislere HES denir.
HES’ler suyu depolama, içme suyu ve sulama amaçlı kullanılmaz ve sadece elektrik üretimi için kullanılır. Kurulduğu nehir suyunun debisine bağlı olarak elektrik enerjisi üretimi değişebilir. Kurak mevsimlerde su debisi düşükken az enerji veya hiç enerji üretilemezken, yağışlı mevsimlerde enerji üretimi yüksektir.
HES, akarsuyun doğal akış özelliklerini etkiler.
Balıkların besin durumunda olan makroomurgasız canlı türlerinin yaşam alanları öncelikle doğal akış özelliklerinin dikte ettiği sediment alanları oluşturmaktadır. Bırakılan can suyu miktarı akarsu yataklarındaki doğal sediment dağılım düzenini oluşturmak için yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Nehir tipi hidroelektrik santrallerinin bulunduğu akarsularda santralin su aldığı ızgaralardan daha aşağıdaki akarsu bölümlerinde bırakılan can suyunun sığlık ve gölcük gibi doğal habitat alanlarının oluşmada yeterli olmadığı gözlemlenmiştir. (http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17685_54_36.pdf)
Yapılan araştırmalara göre, HES’den çıkan suyun ısısında bir değişme olduğu ve bu ısının nehirdeki canlı florayı olumsuz etkilediğidir.
Geçen hafta içerisinde Çatak Çayı’na yapılacak HES’in bilgilendirme toplantısına katıldık ve HES ile ilgili bu yazımızı kaleme alma ihtiyacı hasıl oldu.
Toplantıya katılmandan önce Çatak Belediyesi Başkanlığını ziyaret ederek konu hakkında bilgi alışverişi yaptık. Çatak sokaklarında hem halk ile hem de muhtarlar ile yaptığımız görüşmelerde kesinlikle HES istemediklerini açıkça belirttiler.
Çatak ilçesinin en büyük zenginliği olan içinden geçen DERESİDİR. Dillere destan olan Çatak Çayı’nda yaşayan endemik tür olan Kırmızı Benekli Alabalık da bu zenginliğin önemli bir parçasıdır.
Yukardaki bilgiler ışığında HES’in, (Çatak İlçesi için özellikle belirtmek istiyoruz) uygun olmadığı aşikârdır.
Çatak Çayı’nda son yıllarda yapılan ulusal ve uluslararası su Sporları da bölge turizmine ve dolayısıyla ülkemizin turizmine katkı sunmaktadır. Turizm potansiyelinden istifade edilmeye bakılmalıdır. HES geri dönüşü mümkün olmayan hataların başlangıcı olacaktır.
HES yerine alternatif olarak Güneş enerji santrali Çatak İlçesi için daha uygun olacağı kanaatindeyiz.
