ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ- Van’ın son yıllardaki en önemli ekonomik kazanç kapısı olan İranlı turistlerin Van’daki davranışları, eğilimleri, memnuniyetleri raporlaştırıldı. Geçtiğimiz haftalarda İran Masası’nı da kurarak İran ile ilgili yatırımlarını sürdürmeye devam eden Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) ile Türkiye’nin istatistik deposu Türkiye İstatiskir Kurumu (TÜİK) Van adına çok kritik bir çalışmaya imza attı. Uzun yıllardır büyük yatırımların yapıldığı İran’a yönelik bu girişimlerin ne denli haklı olduğunu bir kez daha rakamlarla ortaya koyan raporda Van’a son bir kaç yılda gelen turistlerin oranını yüzde 99 civarında İranlılar’dan oluştuğu ortaya çıktı. İranlılar’ın 2017 yılında Van’ın İranlı turist ağırlamada zirveyi yaşadığı görülen araştırmada 2018’de İran ambargosundan dolayı bir düşüş olduğu dikkat çekti. Buna rağmen en büyük kazanç ve gelecekte dikkate alınması gereken bir potansiyel olarak görülen İranlılar ile ilgili raporda ayrıca İranlılar’ın memnuniyetleri ve diğer davranışları da ölçüldü. Van Alışveriş Festivali (Van Shopping Fest) Sürerken rapor İranlılar ile ilgili çağrıları ve hassasiyet vurgularını bir kez daha teyit etmiş oldu.
TÜİK Van Bölge Müdürlüğü ve Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) işbirliği ile 2018 yılının 4 döneminde anket çalışmaları gerçekleştirildi. Yayımlanan raporda özellikle İranlı ziyaretçilerin profillerini görmek, Van ekonomisine katkılarını hesaplamak ve şehirden memnuniyet düzeylerini ve beklentileri ele alandı. Özellikle İranlıların en çok ziyaret ettiği Nisan, Haziran, Eylül ve Kasım ayları içerisinde gerçekleştirilen 2018 yılı alan uygulamalarında toplam 2505 anket yapılarak ve bu faaliyetlerin neticesinde "İranlı Ziyaretçilerin Van Ekonomisine Katkısı ve Beklentileri Araştırması" kamuoyu ile paylaşıldı. ‘2019 Shopping Fest’ lansman toplantısından rapor ile ilgili sunum gerçekleştirilirken Şehrivan o raporun detaylarındaki çarpıcı detayları derledi.
ARAŞTIRMA NEDEN YAPILDI?
DAKA ve TÜİK’in yaptığı araştırmanın detayları yapılan araştırma raporunun ilk bölümünde paylaşılırken, Kapıköy merkezli bir çalışma yapıldığı da öne çıkan noktalardan biri oldu. Raporda, “İranlıların Van ekonomisine yaptıkları katkılar ile memnuniyet düzeyleri ve beklentilerinin ölçümünü amaçlayan bir saha çalışması yapılması fikri önem kazanmıştır.” Denilerek çalışmanın amacı sunuldu. Ardından da çalışma amacıyla ilgili olarak: “İranlıların Van’a giriş ve çıkışlarında en yoğun kullandıkları sınır kapısı olması hasebiyle, bu çalışmanın Kapıköy sınır kapısından çıkış yapan İranlılarla yapılmasının beklenen sonuçlar açısından yeterli olacağına kanaat getirilmiştir. Bu bağlamda, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) ile işbirliği içerisinde 2018 yılında 4 dönem halinde Kapıköy Gümrük Kapısı’ndan çıkış yapan İranlı ziyaretçilere yönelik bir araştırma yapılmasına karar verilmiştir. Nisan, Haziran, Eylül ve Kasım ayları içerisinde gerçekleştirilen 2018 yılı alan uygulamalarında toplam 2.505 anket yapılmıştır. Anketle elde edilen veriler 6.148 İranlı turist hakkında bilgi içermiştir.” diye ifade etti.
KAPIKÖY EN ÖNEMLİ NOKTA!
Türkiye ve İran, güçlü tarihsel, ekonomik ve sosyal bağlara sahip, birbirine komşu ülke olduğuna vurgu yapılarak paylaşılan raporda, iki ülkenin işbirliği şu ifadelerle ele alındı: “Türkiye’nin İran ile 454 km sınırı bulunmakta olup, bunun büyük bir kısmı Van ilinin doğu sınırlarını oluşturmaktadır. Son yıllarda, Van’da yaşanan güvenlik sorunlarının büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla birlikte, Van’ı ziyaret eden İranlı turist sayısında önemli ölçüde artışlar yaşanmaya başlamıştır. Van’ın yabancı girişine açık üç gümrük kapısı bulunmaktadır. Bunlar, Kapıköy Gümrük Kapısı’ndan tren yolu ve karayolu geçişleri ile havayoludur. Ancak, yabancı girişinin neredeyse tamamı Kapıköy Gümrük Kapısı üzerinden karayolu ile sağlanmaktadır.
VAN’A GELEN TURİSTLERİN NEREDEYSE TAMAMI İRANLI!
İran’ın Van’a olan katkısının net bir şekilde verildiği rakamların da paylaşıldığı raporda 2017 yılında gerçekleşen İranlı rekoruna da değinildi. 2017 yılında Van sınırları içerisinde bulunan gümrük kapılarından Van’a toplam 421.977 yabancı ziyaret etmiştir. Bu yılda Van’ı ziyaret eden yabancıların %99,8’i (421.306 kişi) İranlıdır. Van’a gelen İranlıların neredeyse tamamı (421.179 kişi) ise Kapıköy Gümrük Kapısı’nın karayolu geçişini kullanmıştır. 2016 yılında Van gümrük kapılarından giriş yapan İranlı sayısı 221.206 kişi iken, 2017 yılında bu sayı %90,5 oranında artarak 421.306’ya ulaşmıştır.” dedi.
VAN’IN EKONOMİSİNE CAN SUYU OLDUĞUNU KANITLAYAN RAKAMLAR: KİŞİ BAŞINA HARCAMA TUTARI 1.247 TL
İranlı turistlerin Van’da konakladığını, ekonomiye katkı sunduğuna kanıtlayan rakamların da paylaşıldığı raporda bu veriler şu ifadelerle paylaşıldı: “Bu rakam baz alınarak anket verileri üzerinden yapılan tahminlere göre, 181.452 İranlı Van’da en az bir gece konaklamış, 4.518 kişi Van’ı günübirlik ziyaret etmiş ve 46.659 kişi ise diğer illerden gelerek Kapıköy Gümrük Kapısı’ndan İran’a transit geçiş yapmıştır. Van’ı günübirlik veya gecelemeli olarak ziyaret eden 185.970 İranlının Van ekonomisine turizm geliri olarak katkısı toplam 231.942.605 TL olarak tahmin edilmiştir. İranlı ziyaretçilerin Van’da yaptıkları kişi başına ortalama harcama ise 1.247 TL olarak hesaplanmıştır.” dedi.
COŞKUN: YAPILAN RAPORUN İÇERİĞİNE DEĞİNDİ
İran hükümetinin 2018 yılı Nisan ayında sınır geçiş ücretlerini 10 kat artırdığına da değinilen raporda bu zamla birlikte yaşanan düşüşe vurgu yapıldı. Raporda “Bu bağlamda, Nisan ayından itibaren Van’a gelen İranlı turist sayısında önemli oranda düşüş yaşanmıştır. 2017 yılında İranlı turist sayısında yaşanan büyük artışın 2018 yılında devam etmesi beklenirken, sınır geçiş ücretine yapılan zam nedeniyle İranlı turist sayısı açısından 2016 yılı seviyelerine geri dönüldüğü görülmektedir.”
2018’DE 317 BİN İRANLI TURİST VAN’DA GECELEDİ
Van sınır kapılarından giriş yapan yabancı sayılarına değinen Coşkun, Veriler doğrultusunda %99,6 oranında İran uyruklu kişilerin geldiği bilgisi dâhilinde, konaklayan kişilerin neredeyse tamamının İranlı olduğunu ifade etti. Coşkun, “Van ilinde 2018 yılında Belediye ve İşletme (Bakanlık) belgeli konaklama tesislerinde toplam 167.706 yabancı konaklama yapmış olup geceleme sayısı ise 317.286 olmuştur.” dedi. (Devam edecek.)
