ŞEHRİVAN HABER - Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Lezgin Botan Van Gölü Havzasında yaşanan kirlenmeyle ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki tarafından, Anayasanın 98.ve İç Tüzüğün 96.ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını talep etti.
Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölünün 3.755 km karelik alanı ve 430 km’lik kıyı uzunluğu ile dünyanın en büyük sodalı gölü olduğunu ifade eden Botan, “İktidarların çarpık kentleşme politikaları yetersiz çevre bilinciyle buluşunca doğa; hem içinde barındırdığı canlılar açısından hem de insanlar açısından yaşanılmaz çorak bir alana dönüşmektedir. Van Gölü havzası Türkiye’nin önemli sulak havzaları arasında yer almaktadır. Türkiye de yaşadığı tespit edilen 465 kuş türünün 213 çeşidine ev sahipliği yaptığı gözlenmiştir. Uluslar Arası Doğa Koruma Birliği’nin tehlike altında gösterdiği “Dik Kuyruk Ördeği’nin” yaşam alanı arasında yer almaktadır. Ayrıca sodalı suda yetişen endemik “İnci Kefali” balığının yetişme merkezidir.” Şeklinde konuştu.
“CANLI TÜRLERİ AÇISINDAN BÜYÜK RİSKLER ORTAYA ÇIKTI”
Van Gölü ile ilgili son zamanlarda yapılan araştırmalar göldeki kirlilik oranının ciddi boyutlara ulaştığını ortaya koyduğunu vurgulayan Botan, “Yapılan analizlerde göldeki e-koli ve coliform değerlerinin normal değerlerin binlerce kat üzerinde olduğu ve hem gölde faydalanan insanlar açısından hem de diğer canlı türleri açısından büyük risklerin ortaya çıktığını göstermektedir. Türkiye biyo çeşitliliğin korunması amacıyla birçok uluslararası antlaşmaya taraf olmuştur. Bu antlaşmalar gereği Türkiye de 16 alan Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir. Van Gölü havzası da benzer özellikler taşımasına rağmen; böyle bir statüye alınmamıştır. Sadece göl içinde yer alan adalar arkeolojik önemlerinden dolayı SİT alanı ilan edilmiştir.” Dedi.
Botan Özhaseki’nin cevaplaması talebi ile şu soruları yöneltti:
“1- 2008 yılında hazırlanıp 2009 yılında yürürlüğe giren ve 2011 yılında revizyona tabi tutularak 2012 yılında yeniden tanıtımı yapılarak yürürlüğe konulan Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı çerçevesinde bu güne kadar hayata geçirilen koruma tedbirleri nelerdir? 2009 yılında uygulanmaya başlanan eylem planı hangi gerekçeyle revizyona tabi tutulmuştur? Revizyon sonrası plana eklenen yeni koruma tedbirleri nelerdir?
2- 2008 yılında hazırlanan ve 2011 yılında revize edilen Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı kapsamında revizyondan önce ve revizyon sonrası yapılan koruma çalışmaları nelerdir? Bu amaçla yapılan harcamaların parasal tutarı yıllar bazında ne kadardır?
3- Hassas ve az hassas su alanları tebliğinde belirlenen kriterlere göre Van Gölü Havzası hassas ve öncelikli korunması gereken alan olarak tespit edilmesine rağmen aradan geçen zaman içinde havzanın kirlenmesinin artarak devam etmesinin nedeni nedir?
4- 2008 yılından beri Van Gölü havzasında düzenli kirlenme ölçümleri yapılmış mıdır? Yapılmışsa yıllar bazında elde edilen sonuçlar nelerdir? Tespit edilen kirleticiler nelerdir?
5- 2014 -2023 dönemini kapsayan ve Van Gölü Havzasının da içinde yer aldığı 25 havza ile ilgili yapılması gereken koruma çalışmalarını da kapsayan Ulusal Havza Yönetimi Strateji belgesinde öngörülen kısa ve uzun vadeli çalışmalar çerçevesinde bu güne kadar hangi havzalarda ne tür iyileştirme ve koruma çalışmaları yapılmıştır? Bu kapsamda Van Gölü havzasının korunması ve iyileştirilmesi için hangi yatırımlar yapılmıştır?
6- Van Gölü kıyısındaki yapıların ve göl havzasındaki kentleşme planlarında gölün kirletilmesini önleyecek ne tür tedbirler alınmıştır?
7- Bakanlık olarak Van Gölü havzasındaki Biyo çeşitliliğin tespiti ile ilgili yürüttüğünüz bir çalışma var mıdır? Varsa göl havzasında yaşayan kaç tür canlı tespiti yapılmıştır? Bu türlerden kaçı endemik türler arasında yer almaktadır?
8- Van gölü havzasının Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmesi için yürüttüğünüz bir çalışma var mıdır? Yoksa bu konuda bir çalışma yapacak mısınız?
9- Van Gölü havzasının korunması ve mevcut kirliliğin giderilmesi konusunda Van ilinin yerel dinamikleriyle. Yerel Yönetim, Van Sanayi ve Ticaret Odası, Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Paydaş olduğu 2008 yılından beri kaç adet proje hazırlanmıştır? İlgili kurumların ve STK ların içinde yer aldığı ve halen devam eden kaç adet çalışma sürmektedir?”
BİR SORU ÖNERGESİ DE ORMAN VE SU İŞLERİNE
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Lezgin Botan Van Gölü Havzasının korunması ile ilgili Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu tarafından, Anayasanın 98. ve iç tüzüğün 96.ve 99. maddeleri gereğince yazılı soru önergesi verdi. Su kalitesi, kirletici kaynakları, korunan alanlar ve içme suyu kaynakları göz önüne alınarak oluşturulan değerlendirme verilerine göre Türkiye’de ki 25 havzanın puanlandığını ifade eden Botan, “Bu değerlendirme sonucunda Van Gölü Havzası’nın, ülke genelinde kirlilik açısından 25 akarsu havzası arasında öncelikle ele alınması gerektiği tespit edilmiştir. Bu tespitle birlikte 2008 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı hazırlanmıştır. 2011 yılında oluşturulan yeni bakanlıklarla beraber su havzalarının korunması ile ilgili çalışmalar Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na verilmiştir. 2012 yılında Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı revizyona tabi tutulmuş ve 2013 yılından itibaren hazırlanan yeni eylem programının yürürlüğe girdiği açıklanmıştır.” Dedi.
“YENİ KORUMA TEDBİRLERİ NELERDİR”
Van, Bitlis, Ağrı ve Muş illerini içine alan nüfus bazında 2,5 milyon kişiyi ilgilendiren ve toplam alanı 17.964 kilometre kare olan Van Gölü Havzası aynı zamanda bakanlık tarafından hassas ve öncelikli korunması gereken havza olarak değerlendirildiğini dile getiren Botan, Eroğlu’nun yanıtlaması talebi ile şu soruları yöneltti:
“1- 2008 yılında hazırlanıp 2009 yılında yürürlüğe giren ve 2012 yılında revizyona tabi tutularak 2013 yılında yeniden tanıtımı yapılarak yürürlüğe konulan Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı çerçevesinde bu güne kadar hayata geçirilen koruma tedbirleri nelerdir? 2009 yılında uygulanmaya başlanan eylem planı hangi gerekçeyle revizyona tabi tutulmuştur? Revizyon sonrası plana eklenen yeni koruma tedbirleri nelerdir?
2- 2008 yılında hazırlanan ve 2012 yılında revize edilen Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı kapsamında revizyondan önce ve revizyon sonrası yapılan koruma çalışmaları nelerdir? Bu amaçla yapılan harcamaların parasal tutarı yıllar bazında ne kadardır?
3- Hassas ve az hassas su alanları tebliğinde belirlenen kriterlere göre Van Gölü Havzası hassas ve öncelikli korunması gereken alan olarak tespit edilmesine rağmen aradan geçen zaman içinde havzanın kirlenmesinin artarak devam etmesinin nedeni nedir?
4- 2014 -2023 dönemini kapsayan ve Van Gölü Havzasının da içinde yer aldığı 25 havza ile ilgili yapılması gereken koruma çalışmalarını da kapsayan Ulusal Havza Yönetimi Strateji belgesinde öngörülen kısa ve uzun vadeli çalışmalar çerçevesinde bu güne kadar hangi havzalarda ne tür iyileştirme ve koruma çalışmaları yapılmıştır? Bu kapsamda Van Gölü havzasının korunması ve iyileştirilmesi için hangi yatırımlar yapılmıştır?
5- Van Gölü havzasının korunması ve mevcut kirliliğin giderilmesi konusunda Van ilinin yerel dinamikleriyle, Yerel Yönetim, Van Sanayi ve Ticaret Odası, Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Paydaş olduğu 2008 yılından beri kaç adet proje hazırlanmıştır? İlgili kurumların ve STK’ların içinde yer aldığı ve halen devam eden kaç adet çalışma sürmektedir?
6- Bakanlığınızca hazırlanmış olan 2012 yılı Van Gölü Havzasını Koruma Eylem Planında ve 2014-2023 dönemini kapsayan Ulusal Havza Yönetimi Strateji Belgesinde ifade edilen çalışmalardan su yatırımları, ağaçlandırma erozyon ve sel kontrolü, nokta ve yayılı kirleticilerin önlenmesi, biyo-çeşitliliğin ve yaban hayatının korunması vb. konularında Van Gölü Havzası dâhilinde yürütmüş olduğunuz çalışmalar nelerdir?
7- Yapılan incelemelere göre su kalitesinin hızla kötüleştiği ve kirlenmenin normal değerlerin çok üstünde olduğu tespit edilen Van Gölü Havzasındaki Su kalitesini arttırma ve kirlenmenin önlenmesi için bu güne kadar almış olduğunuz tedbirler ve yapmış olduğunuz yatırımlar nelerdir?
8- Van Gölü Havzasının Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmesi için yürütmüş olduğunuz bir çalışma var mıdır?
