ŞEHRİVAN HABER
1 yıl gibi bir süre önce kapanan ve hala açılmayan Kapıköy gündemi meşgul etmeye ve gündem olmaya devam ediyor. Şimdiye kadar yüzlerce kez gündem olan ve farklı platformlarda mücadele verilen Kapıköy, bir kez daha Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşuldu. Daha önce de konuyu farklı şekillerde meclise taşıyan HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç, bu kez de TBMM başkanlığına bir araştırma önergesi sundu. Van’ın genel sorunlarının aktarıldığı araştırma önergesinde Kapıköy de en önemli detaylardan birisi olarak yer aldı.
TBMM’ye sunduğu araştırma önergesinde kentteki ekonomik sıkıntılara değinen Sarısaç, araştırma önergesinde kentin içinde bulunduğu durum ile ilgili olarak şu ifadelere yer verdi: “Van ili jeostratejik konumuyla büyük bir ekonomik pazarın ortasında yer almasına, genç nüfusuyla önemli bir iş gücüne sahip olmasına ve yerüstü zenginlikleriyle ciddi bir turizm potansiyeli taşımasına rağmen, işsizlik ve yoksulluk başta olmak üzere sağlıktan eğitime, tarım ve hayvancılıktan ekolojiye birçok sorunla boğuşmaktadır. Bu nedenle Van’da süregelen sosyal, politik ve ekonomik sorunların tespit edilerek alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci, İçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci Maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını saygılarımla arz ederim.”
İŞSİZLİK VE ESNAFIN DESTEKLENMESİ HUSUSUNA DEĞİNDİ
Araştırma önergesinin gerekçesini de paylaşan Sarısaç, o gerekçeleri ve kentteki genel sıkıntıları şu sözlerle paylaştı: “Van; jeostratejik konumu, genç nüfusu ve doğal güzellikleriyle ciddi bir potansiyel taşımaktadır. Van, Ortadoğu coğrafyasında ciddi bir ekonomik pazarın adeta tam ortasında bulunmasına rağmen hiçbir zaman hak ettiği ilgiyi ve değeri görmemiştir. Van’ın süregelen sosyo-ekonomik ve politik sorunları Covid-19 salgınıyla birlikte daha da derinleşmiştir. STK ve meslek odalarının, emekçilerin, esnafın, kadınların, gençlerin, çiftçilerin, KHK’lilerin ve işsiz yurttaşların sorunları her gün artmaktadır. Hayvan pazarında yem fiyatları, küpeleme ve para cezaları konusunda yaşananlar; yine saman pazarında satış yapılamaması yurttaşların alım güçlerinin de azaldığını göstermektedir. Esnaf temsilcileri, esnafın gücünün hem sigortaya hem de Bağ-Kur’a yetmediğini vurgulamaktadır. Bağ-Kur ve sigortada 6 puanlık indirimin yeniden gündeme gelmesi gerektiği talebi açıkça dile getirilmektedir.”
“KAPIKÖY İLE BİRLİKTE KRİZ HER GEÇEN GÜN BÜYÜYOR”
“Özellikle Kapıköy Sınır Kapısı’nın açılmaması Van’da temel bir problem haline gelmiştir. Van esnafı için İranlı turistlerin önemi büyüktür. Van’ın İran’a sınırı olan diğer ilçelerinde de ticareti artıracak kapıların açılması gerekirken, mevcut tek kapı olan Kapıköy, Van’da STK ve siyasi partilerin bütün çağrılarına rağmen gerekli tedbirler alınarak açılmamıştır. Bunun sonucunda Van’da hotel, kafe ve restoran başta olmak üzere her sektörde çoklu bir kriz durumu ortaya çıkmıştır. Kapıköy’ün kapalı olduğu her gün biraz daha büyüyen ekonomik kriz; elektrik ve su faturalarının ertelenmemesi, biriken kredi faizleri ve borçlar, SGK primi işveren payları, gelir vergisi stopajlarında çözüm üretilmemesi vb. gibi artçı krizlerle daha da büyümektedir.”
“HAYVANCILIK BİTME NOKTASINDA”
“Van’da il ve ilçe belediyelerine kayyım atanarak halkın iradesinin gasp edilmiş olması da temel bir sorundur. Çünkü kayyımlarla il-ilçe belediye meclisleri de işlemez hale getirilirken, belediyeler tamamen atanmış memurlara bırakılmıştır. Bunun üzerine yurttaşların belediyelerle doğrudan bağı koparken, kayyımlar da halkın yararlandığı eğitim, sağlık, kadın vb. birçok kurumu kapatmış; Van’ın sosyo politik ve kültürel dokusuna aykırı birçok icraata imza atmışlardır. “Bunun yanında tarım ve hayvancılık Van’ın klasik üretim biçimi olmasına rağmen, neredeyse bitme noktasına gelmiştir. Van; Türkiye’de küçükbaş hayvan sayısında birinci olduğu, ülkede toplam mera varlığının yüzde 10’unu barındırdığı halde, mera ve yaylalar yasaklanmıştır. Bugün yem, gübre ve mazot fiyatları her gün artarken, destekler sınırlı kalmakta ve çiftçiler sıklıkla icra takibine takılmaktadırlar.”
VAN’IN SON SIRALARDAKİ DURUMUNU DA PAYLAŞTI
“Bunun yanında işsizlik de Van’da ciddi bir sorundur. Bugün Van nüfusunun yüzde 80’i genç ve yaş ortalaması 20 olmasına rağmen, reel işsizlik yüzde 40 civarındadır. Bu nedenle genç nüfusun bir kısmı farklı illerde mevsimlik işçi olarak çalışmaktadır. Sonuç olarak Van; sosyo-ekonomik gelişim endeksinde, sağlık, eğitim, çalışma hayatı, konut, gelir ve servet alanlarının hepsinde son sıralarda yer almaktadır. Ayrıca Van’da; çevre yolunun bitirilmemesi, şehir stadyumunun yapılmaması, kabarık elektrik faturaları ve kültür varlıklarının restorasyonlarının yapılmaması başta olmak üzere birçok ciddi sorunun etkileri de yurttaşlar tarafından hissedilmektedir. Bu nedenle Van’da kronikleşen sosyo politik ve ekonomik sorunların tespit edilerek gerekli tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılması elzemdir.”
HPD İSTANBUL VEKİLİ MECLİSTE ÖNERGEYLE İLGİLİ DETAYLARI PAYLAŞTI
Sarısaç’ın sunduğu bu araştırma önergesi mecliste HDP grubu adına Erol Katırcıoğlu tarafından gündeme getirildi. İstanbul vekili Katırcıoğlu, kentin mevcut durumuna dair mecliste yaptığı konuşmada önergenin sebeplerini açıkladı, “Van ilimizle ilgili olarak bu önergeyle amacımız, esas itibarıyla, Van'da giderek artan sorunları Meclis gündemine getirmek ve bir araştırma komisyonuyla konunun burada ele alınmasını sağlamaktır diyebilirim. Şimdi "Nedir Van'ı farklı kılan şey?" diye baktığımızda, vallahi, aklıma şöyle bir cümle geliyor: Van hakikaten hem ekonomik olarak hem yapısal olarak da çöküyor gibi geliyor bana. Yani ekonomik olarak baktığımızda, Van'da kiminle konuştuysam diyebilirim, kiminle konuştuysak -anlatılan hikâye- gerçekten de ekonomik olarak çok zor durumda olduğunu söylüyor. İkinci olarak, belki de Van'ın şu andaki asıl problemi, Kapıköy Gümrük Kapısı'nın hâlen kapalı olması.
“KAPIKÖY’ÜN KAPALI OLMASI NEDENİYLE İNANILMAZ BİR YOKSULLAŞMA VAR”
“Değerli arkadaşlar, gerçekten bunu esnafla, oradaki iş adamlarıyla konuştuğumuzda anlamakta zorlanıyorlar ve diyorlar ki: "Bunun sebebi -devlet öyle açıklıyormuş- pandemi. İran'dan gelen turistlerin engellenmesi gerekiyor çünkü pandemi, mutasyon vesaire bir şekilde bizim insanlarımıza da bulaşır." diyerek bir gerekçe gösteriyorlar. Fakat değerli arkadaşlar, çok haklı olarak Vanlılar şunu diyorlar: "Peki, uçakla İstanbul'a giden İranlılar, uçakla Antalya'ya giden İranlılar virüs taşımıyor da otobüsle, kendi arabasıyla Van'a gelen İranlılar turistler nasıl oluyor da virüs taşıyor ki?" Dolayısıyla da gerçekten de açıklanması son derece zor bir mantığı var bu işin anladığım kadarıyla. Ve tabii ki Kapıköy Gümrük Kapısı'nın kapalı olmasının getirdiği inanılmaz bir yoksullaşma var Van'da. Bu, hakikaten çok dikkate değer bir gelişme gibi geliyor bana. Neden böyle?”
KAPIKÖY’ÜN ÖNEMİNE VURGU YAPTI
“Bu tıpkı şeye benziyor, Türk ekonomisi biliyorsunuz, ithalata bağımlı bir ekonomidir. İthalat olmazsa Türk ekonomisi hareket edemez. Van da öyle bir hâle gelmiş ki değerli arkadaşlar, İranlı turist gelmedikçe Van'da hayat duruyor ve durmuştu gerçekten -ben bir grup arkadaşımla üç günlük bir ziyaret ettik- yani hayat durmuştu. Düşünün bütün oteller neredeyse kapalıydı. Hani, pandemi dolayı diyelim bütün esnaflar, dükkanlar kapalı fakat öyle bir hâle gelmiş ki Vanlılar gerçekten de Hükûmetin, kendilerini dikkate almadığını, buradaki talepleri dikkate almadığını ve dolayısıyla da bir tür ayrımcılık yaptığını söylüyorlar. Bakın, bu Kapıköy Sınır Kapısı'nın önemi çok açık olarak gözüküyor.
ZİNCİR MARKETLER DE GÜNDEME GELDİ
“Bunun dışında o kadar çok sorun var ki bunlardan bir tanesi zincir marketler sorunu. Hani neredeyse her sokakta bir zincir market var. Değerli arkadaşlar, zincir marketler bizim geleneksel olarak esnafımızı yok ediyor, zorluyor ve dolayısıyla da bir şekilde regüle edilmeleri gerekirken tamamen -tırnak içinde- serbest piyasaya uygun serbestlikte her yere, neredeyse her sokağa bir zincir market kurulmuş durumda tabii, zincir marketler kuruldukça "Ne oluyor?" diye baktığımızda bütün küçük esnaf kepenkleri kapatmak zorunda kalıyor dolayısıyla da zincir marketler sorununun, Van'ı düşünürken, Van'ın ekonomisini düşünürken önemli bir öğe olduğunu unutmamak gerekiyor. Bunun dışında, hükûmetten, kredi faizlerinin düşürülmesi ve ötelenmesi gibi talepleri var. Önemli bir talep de, Kuzey Anadolu Tren Hattı'nın tamamlanmasını istiyorlar çünkü bu, bir tür ticari açılım sağlayacak Van'a ama bir türlü o da bitirilemiyor. Bunun dışında Van Gölü'nü koruma kanununun çıkarılmasını talep ediyorlar çünkü arkadaşlar, bildiğiniz gibi bu Van Gölü koruma kanunu çeşitli zamanlarda gündeme geliyor ama bir türlü de çıkmıyor fakat öte yandan Van Gölü'nün etrafındaki bütün kanalizasyonlar Van Gölü'ne akıyor dolayısıyla da göl küçülmeye başladı; demin "Van çöküyor." derken esasında Van Gölü'nün de gerçekten küçülmekte olduğunu da ima eden bir şekilde söylemeye çalıştım.”
YASAKLARA TEPKİ GÖSTERDİ
“Değerli arkadaşlar, bunların dışında Vanlılar kendi taleplerini ifade edebilmeleri için özgür bir ortama sahip değiller; tam bin beş yüz gün olmuş Van'da, Valilik, herhangi bir şekilde gösteri ve basın açıklaması yapma eylemlerini yasaklamış vaziyette dolayısıyla da Vanlılar yaşadıkları sıkıntıyı ancak oraya giden bizim gibi vekillerle kurdukları temas içinde anlatmak durumunda kalıyorlar. Değerli arkadaşlar, nedir bu anlamış değiliz, olağanüstü hâl mi var Van'da da insanlara bin beş yüz gündür konuşma imkânı verilmiyor? Bu da kabul edilmesi son derece zor bir durum diye düşünüyorum. Öte yandan, arkadaşlar, Van'da VEDAŞ inanılmaz bir elektrik faturası üretiyor. Gerçekten, bu da baktığımızda Vanlıların çok canını yakın bir sonuç üretiyor.”
