Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) kentte bu baharda tam kapasite hizmete girecek olan üç önemli yatırımın altına imza attı. Urartu Müzesi, Fuar ve Kongre Merkezi ve Tekstil Kent gibi 3 dev yatırımın destekçisi olan DAKA; bugüne kadar da bölgeye tam 100 milyon TL gibi de bir hibe kazandırdı. Van’da güneşten, medikale kadar birçok alanda yatırımın da öncesi olundu.
Bölgedeki kalkınmayı destekleyen önemli kuruluşlardan olan Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı ile Van için bugüne kadar ne tür çalışmalar yaptıklarını, Van’ın 2009’dan bu yana nasıl bir değişim yaşadığını ve Van’ın yarınını konuştuk. Sanayiden turizme, tekstil kentten güneş enerjisi projesine kadar birçok konuyu ve tam anlamıyla nihayete ermesi için gün sayılan 3 altın projeyi Şehrivan’a değerlendiren DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, Van’ın daha da kalkınacağını ve yarınların umutlu olduğuna dikkat çekti.
“HER ALANDA VARIZ!”
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı, Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van illerinde bölgesel gelişmeyi hızlandırmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla faaliyet gösteren önemli bir kuruluş olarak bilinir. DAKA’nın 2009’dan bu yana bölgeye ve özelikle de Van için yaptığı yatırımları Şehrivan’a değerlendiren DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci ile dünü, bugünü ve yarını konuştuk. DAKA’nın sadece Van’ı değil TRB2 bölgesi olarak Muş, Bitlis ve Hakkâri’yi de kapsadığını dile getiren Demirci, ajansın merkezinin Van olduğunu belirtti.
“PARA DAĞITAN KURUM OLMAK ÇOK DA İŞİMİZE GELMİYOR…”
Demirci, “Yaptığımız bütün programlar bu 4 ilde uygulanıyor. Biz temelde bir hibe kuruluşu değiliz ama hibe veriyoruz. Kalkınma ajansı olarak bölgenin bütün potansiyellerine, ekonomik ve toplumsal potansiyellerini uyum içinde kalkınma yolunda seferber etmekle görevliyiz. Bu çerçevede biz kapasite geliştirmeye yönelik desteklere kadar her türlü alanda varız. Ama daha çok hibe ile görünür olduk. Beni çok da mutlu eden bir tabloda değil. Bunu da söyleyeyim. Para dağıtan kurum olmak birçok kurumun işine gelebilir ama beni çok da mutlu eden bir şey değil. Daha farklı şeylerle anılmayı tercih ederim.” Dedi.
DEMİRCİ: SEKTÖREL ÖNCELİKLER BELİRLEDİK
Hibe programlarının özünü anlatan Demirci, tasarlanma aşamasından itibaren bölgenin potansiyelini ortaya çıkarmak üzere tasarlandığını ifade etti. Demirci, “Kurumlarımız var, biz bunlara destek verelim iş yapalım demek önemli değil. Var olan potansiyellerimiz var ve biz hangi alanlarda hibeyi yoğunlaştırabilirsek ya da yönlendirirsek o alanlardaki potansiyelimiz açığı çıkar. Bu çerçevede bizim ilk mali destek programımız çok genel bir programdı. Kobiler. Dedik insanlar bizim mali destek programlarımızı öğrensinler. Proje hazırlamayı, sunmayı öğrensinler. 2009’un amacı oydu ve herhangi sektör ayrımı gözetmeden bölge genelinde KOBİ mali destek programı adı altında uyguladık. Ama sonraki programlarda daha seçici olmaya başladık. KOBİ’lerde sektörel öncelikler belirledik. Diğerlerini de dışarıda bırakmadan o sektörel önceliklere ve mekânsal önceliklere özel avantajlar sunduk. Daha sonra farklı başlıklarla mali destekler sunmaya başladık. Mesela hayvancılık modern işletmeciliğin geliştirmesi. 2010 yılında büyükbaş hayvancılıkta farklı bir uygulamaya gittik. Bununla birlikte başarılı projeler geldi. Hayvancılıkta bölge bazında iyi projelerle Muş ön plandaydı bu yüzden de daha iyi bir mali bir destek aldı. Burada illerin hangi alanlarda gelişim gösterdiğini saptadık. Sonra Hakkâri’ye dönük yaptığımız meyvecilik projemiz vardı. Projelerde büyük oranda başarı sağladık.” Diye belirtti.
“ÜRETİLEN DEĞERİN EN AZ YÜZDE 30’U BÖLGEDE KALMALI
DAKA’nın yaptığı yatırımların ve uygulamaya koyduğu yatırımların talep görüp görmediği konusuna açıklık getiren Demirci, “Bizim buraya yönelik konuştuğumuzda tematik olarak güneş enerjisini kullanmaya yönelik bir mali desteğimiz vardı. Bu Van’ın çok öncelikli olduğu bir konu. Ve bu alanın tanıtılması gerekiyordu. Biz bu mali desteğin ciddi olarak Van’a güneş enerjisi yatırımcısının ilgisini çektik. Şimdi bu noktadan sonra güneş enerjisi yatırımcısını yönetmek ve yöneltmek kaldı. Bizim buradaki amacımız insanlar gelsin yatırım yapsın, enerji üretsin, devlete satsın ve bundan para kazanmak değil. Bizim esas amacımız bu doğal kaynağın mümkün olan en yüksek katma değerle bölgede kalması. Yani on liralık üretim yapılıyorsa bunun on kuruşu bölgede kalıyorsa biz bunu başarı saymayız. Ama on liralık üretimin yarısı kalıyorsa biz başarı sayarız. Bizim bu noktada şu an çalışmalarımız var. Bu çerçevede güneş enerjisi ihtisas bölgesi ile ilgili olarak başvurumuz var. Büyük ihtimal yılsonuna kadar sonuçlandıracağız. Bununla birlikte hem güneş enerjisi yatırımcısını çekmek hem de onları yönetmek ve yönlendirmek konusunda önemli bir adım olacak ve bölgeye katma değeri yüksek olacak. Bizim hedefimiz üretilen değerin en az yüzde 30’unun bölgede kalması.” Şeklinde konuştu.
DEMİRCİ: PROJELERİN TOPLAM BEDELİ 110 MİLYON LİRA
Mali destek programlarında Van için başka neler yapıldığı konusuna dikkat çeken Demirci, mali destek programlarında bugüne kadar 100 milyon liraya yakın hibe verildiğini belirtti. Demirci, “2009’dan 2015’e kadarki süre zarfında hibelerin verildiğini söyleyebiliriz. Bunun yaklaşık yüzde 45 milyondan Van’ın direk faydalandığını söyleyebiliriz. Çünkü her mali destek programında yüzde 45 ile 50 arasında bir başarı oranı var. Van’a en büyük katkılar hala tamamlanamamış projelerden geleceğini söyleyebiliriz. Çünkü daha tamamlanamayan onlarca proje var. Bunlar tamamlandığında bunun net etkisini göreceğiz. Dışarıdan teknoloji getiren, yeni sektörleri getiren ve Van’a tanıtan sektörler geldi. Medikal sektörü geldi buraya. Mart ayı gibi hizmete açmayı planlıyoruz.
EN ÖNEMLİSİ TEKSTİLKENT…
“Hem bölgenin kendi ihtiyacını karşılayacak hem de İran ve Irak gibi yakın pazarlara da girecek olan üretimi burada başatmış olacağız. Bunun dışında bizim cazibe merkezleri kapsamında uyguladığımız projelerimiz var. Bunların toplam bedeli 110 milyon lira. Ve bunlar ajans üzerinden yürütülüyor. Şu anda bizim yürüttüğümüz ve bitmek üzere olan 3 tane projemiz var. Urartu Müzesi’nin bize maliyeti yaklaşık 25 milyon lira. Artık orayı Kültür Bakanlığı devraldı. Fuar Kongre Merkezimiz var. Fuarlar yapmaya devam edilecek. İhale süreci var bu aralar. O da Mayıs ayı gibi tamamlanacak. Tamamen bittiğin de daha da gözde bir mekân olacağını söyleyebilirim. Türkiye’de sayılı fuar merkezlerinden bir tanesi çünkü. Ve en önemlisi Tekstil Kent Projesi.” Dedi.
“UCUZ HABERLERE KONU OLDU”
Tekstil Kentin haberlere konu olduğunu ifade eden Demirci, açılışındaki gecikmeden kaynaklı ucuz haberlere konu olduğunu kaydetti. Demirci, “Şu anda iki tane firmamız fiilen çalışmaya başladı. Yaklaşık 350-400 kişi istihdam ediliyor orada. 4 tane firmamızda makine ve ekipmanlarını yerleştirmiş ve en geç bir tanesi bir hafta içerisinde üretime başlayacak. Bunu takip eden diğer 3 tanesi de en geç bir ay içerisinde üretime geçebilecek. Ve ben Tekstil Kentte yılsonuna kadar yaklaşık 2500-3000 kişini istihdam edilmesini bekliyorum. Çevre düzenlemesi ve yol ile ilgili eksiklikleri vardı. Bu şartlara rağmen üretim yapılıyor orada. Mayıs ayı itibari ile bizim artık bir tekstil kent projemiz olmayacak. Tamamen uygulamaya geçecek. Tekstil Kentin toplam maliyeti 51 milyon. Tamamen bütün fabrikalar üretime geçtiğinde toplam olarak 180 milyonluk üretim yapılacak ve yaklaşık 55-60 milyon dolarlık ihracat yapılacak. Ki tekstil kent genişleme alanı da mevcuttur. Üç katı kadar büyüme oranına sahiptir. Orayı bir istihdam üssüne çevirme olanağımız var.” diye ifade etti.
DEMİRCİ: BENİM KAFAMDAKİ HEDEF 200 MİLYON EURO’YDU
DAKA’nın dünü ve bugününü karşılaştıran Demirci, “Eğer DAKA’yı değerlendirin diyorsanız ben 10 üzerinden 4 veriyorum. Çünkü benim koyduğum hedeflerle şuanda olan hedefler arasında çok fark var. Bunun mazeretini üretmek durumunda değilim. Benim koyduğum hedeflerde en az 200 milyon euroluk dış fonu kaynağını buraya getirmemiz gerekiyordu. Bunu başaramadık ve bu 20 bin Euro’da kaldı. Çok başarısız değiliz ama bu bizim ulaşabileceğimiz nihai hedef değil. Bütün imkânlarımızı kullandık diyebileceğimiz noktada değiliz. Kat edeceğimiz çok mesafe var ve bununla ilgili olarak da mazeret üretecek değiliz.
ŞEHRİVAN GÜNCEL: MERAL YILDIZ – ÖZEL HABER
