ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ- Normal şartlarda 31 Ekim 2018’de bitmesi beklenirken geçtiğimiz günlerde süresi tekrar uzatılan imar affına başvurular sürüyor. Türkiye genelinde ciddi bir talep gösterilen imar affı ile kayıt dışı yapılarla ilgili önemli bir adım atıldı. Devletin kasasına da büyük katkı sunacak olan afla ilgili Van’daki başvuru sayısı da 5 bin civarında olarak açıklanırken, arka planda çok farklı bir tehlikenin oluştuğu gerçeği ise gözden kaçtı. Başvuruların iki ay daha sürmesi beklenirken Van İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı İsmet Bilmez’den çarpıcı açıklamalar geldi. İmar affının çok makul bir şekilde hem vatandaşa hem devlete katkı sunması beklenirken Van gibi kentlerde bir tehdide dönüşebileceğini söyleyen Bilmez, deprem sonrası konutlarla ilgili uyarılarda bulundu. Depremde hasar gören yapıların da bu kapsama alınmasının gelecek için ciddi bir tehdit olduğunu vurgulayan Bilmez: “Bu yapılar üzerindeki yıkım kararı kaldırıldığı için alım satımları çok rahat olacak. Yıkım kararları kaldırılacağı için her bir riskli yapı tuzak haline gelmiş olacak.” Dedi.
2011 yılında Van’da yaşanan 2 büyük depremin ardından şehirde inşaat alanında büyük değişim dönüşüm yaşandı. Şehrin birçok noktasında inşaatların yapımı devam ederken, Haziran 2018’de çıkarılan yasa ile vatandaşların imar affından yararlanacakları müjdelenmişti. Ancak gelinen noktada özellikle bina sahipleri üzerlerinde bulunan yıkım şerhine rağmen imar barışından yararlanmak için başvuruda bulundukları öğrenildi. Üstelik bu binalar afla birlikte artık ayırt edilemeyecek şekilde diğer sağlam binalar ile aynı statüye kavuşacak. Olayın bu tarafı için de uzmanlar ciddi uyarılarda bulunuyor. Son zamanların en çok tartışılan konularından olan İmar Barışı ile ilgili Van İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı İsmet Bilmez, Şehrivan Gazetesine önemli açıklamalarda bulundu. İmar Barışının olması gereken bir yasa olduğuna dikkat çeken Bilmez, aynı zamanda deprem bölgesi olan Van için tedirgin olduklarına da vurgu yaptı.
5 BİN BAŞVURU YAPILDI
İmar barışı konusunda Şehrivan Gazetesine açıklama yapan Van İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı İsmet Bilmez, imar affının analizinin yapılması gerektiğine dikkat çekerek, "İmar Affı çıkarılırken ne amaçlandı? Mevcut hükümetin amaçlarından biri kırk-elli milyar civarı bir kaynak sağlamak. Dolayısıyla bunu da kentsel dönüşüme kaynak olarak kullanmak. Bu amaçla çıkarıldı. Bakanların yaptıkları açıklamalarda da kayıp dışı yapılan yapılar ruhsatlanmadıkları için kayıp dışı yapılardır. Bu yapılarda vergiler muaf. Biraz daha detaylandırmak istiyorum. Konutlarda yapı yaklaşık maliyetinin ve belediye emlak veya arsa değerinin toplamının yüzde üçü kadar. Bunların tamamının gerçekleşmesi durumunda kırk-elli milyar civarında bir ödenek bütçeye katkı para planlaması vardı. Başvuru tarihi 31 Ekim 2018 olarak belirlendi. Sonra 31 Aralık’a kadar uzatıldı. Şimdi çok yoğun başvurular var. Yaklaşık beş bine yakın başvuru var. Ama bu beş bin başvurunun ne kadar paraya dönüşeceği muallak. Çünkü bilinçsizce bir başvuru durumu gelişti.” Diye konuştu.
“HER BİR RİSKLİ YAPI TUZAK HALİNE GELMİŞ OLACAK”
Türkiye’de deprem görmüş yerler için ve özellikle de Van çevresinin de risk taşıdığını ifade eden Bilmez, “Türkiye’de yakın zamanlarda ağır yıkım yaşamış, ağır deprem görmüş ilidir Van. En son Van gördü bu depremi. Dolayısıyla Van’da hasar olup da AFAD tarafından, üniversiteler tarafından, bilimsel çalışmalar tarafından hasarlı olduğu tespit edilip muhakkak resmi olarak güçlendirilmesi gereken yapılar var. Bunlara belli süreler tanındı bu süreler zarfında bu yapıların güçlendirilmesi yapılmadı. Haziran gibi gündeme geldi. Bir ay öncesinde sektörde olmamız münasebetiyle orta hasar olup güçlendirilmeyen AFAD tarafından tespit edilen yapılara yıkım kararları gönderildi. Bu mahallelere gönderildi. Güçlendirilmedi ve dolayısıyla bu yapılar riskli ve yıkılması gerekiyor. Bunlar sonuçlanmadan bu yasa çıkarıldı. Bu yasanın maddelerinden bir tanesi üzerinde yıkım kararları bulunan bütün yapıların yıkım kararları kaldırılması. Cezaların iptal edilmesi. Çok korkunç ve vahim bir durum oluştu. Şimdiye kadar o yapılar riskli yapılar hasarlı yapılardı. Dolayısıyla alım satımlarında sıkıntı vardı. Alım satımları rahatlıkla yapılmıyordu. Bu yasayla birlikte sanki başvurmuşlar. Çünkü büyük bir fırsat olarak görünüyor. Bu yapılar üzerindeki yıkım kararı kaldırıldığı için alım satımları çok rahat olacak. Yıkım kararları kaldırılacağı için her bir riskli yapı tuzak haline gelmiş olacak.” Dedi.
“SIVA BOYA YAPARAK SİZLER YAPILARI GÜÇLENDİREMEZSİNİZ”
Bilmez, iki fay hattının geçtiği bir bölgede yaşadıklarına vurgu yaparak, olası bir depremde ölümlerin artacağını söyledi. Bilmez, “Van özelinde bu. Yani riskli yapılar imar altında evet ama farklı boyutları var. Kaçak yaklaşmaya da örnek veriyorum teşvik ediliyor. Denetimler sıkı tutulursa o yapılara müsaade edilmezse o ayrı. Yine serbest tutulursa yine kaçak yapılar yapılacak. Biz üyelerimize şunu bildirdik, ister istemez karşı olsak da teknik olarak karşı bir durum çünkü yıllardan bu yanan yapıların durumları bilinmeden, deprem risk raporları hazırlanmadan, sunum raporları sunulmadan bunlar belirlenmeden kayıt altına alınması tuzağa düşürür. Bizim en çok üstünde durduğumuz Van özelinde genelde de yine Türkiye’de deprem görmüş binalar var belirli şehirler var. Van depreminde binalar sağlamdır dediler ikinci depremde binalar çöktü. O dönem binalar düzgün hazırlanmış olsa orada kırk can gitti. Bu vatandaşlar ölmeyebilirdi. Dolayısıyla çok riskli bir durum gelişmiş oluyor. Bir de insanlar hızlı bir şekilde onarıldığı için tuzak dediğimiz olayın içine düştüler. Sıva boya yaparak sizler yapıları güçlendiremezsiniz. Bunlara taşıyıcı sistemlerle müdahale etmeniz gerekiyor. Bunlara destek vermeniz gerekiyor.” Şeklinde konuştu.
“BU AFTTA HALKIN EŞİT TUTULMASI GEREKİYOR”
İmar affı ile ilgili Şehrivan’a konuşan esnaflardan Ramazan Şakar da, “İmar affı halk için iyi oldu. Âmâ devlet bu imar affında kendi lehine kullandı, kendi yandaşları için kullandı. Kayyumdan sonra millet iki tarafa çekilmeye başladı. Birileri kayyumun düşüncesini savunurken diğer taraftakiler ise kayyumu eleştirdi. İmar affının en çok maddi durumu iyi olmayanlara verilmesi gerek. Âmâ ne yazık ki imar affından maddi durumu iyi olmayan birçok insan yararlanamıyor. Bence imar affının sadece maddi durumu iyi olmayanlara hak tanınması gerekir. Bizim şu an maddi durumumuz iyi değil ve bu imar affından yararlanmak istedik fakat başvuru yapanlar arasında ismimiz çıkmadı. Yetkili kişilere ulaşmaya çalıştık ama ne yazık ki başarılı olamadık. İmar affı hakkıyla halk için yapılırsa çok iyi bir yardımdır. Bu aftta halkın eşit tutulması gerekiyor.” Dedi.
“İMAR AFFI HEM DEVLET İÇİN HEM DE HALK İÇİN ÇOK İYİ OLDU”
Van’da esnaflık yapan Harun İleri ise şunları söyledi: “İmar affı bizler için iyi oldu özelliklede maddi durumu iyi olmayanlar için. Birçoğu vatandaşımız şu an kiralarda oturuyor ve kendilerine ev yapmak için arsa arıyorlar. Bu tarz insanlar için yapılırsa bu af çok iyi olur diye düşünüyorum. Devletin maddi durumu iyi olmayanları tespit edip onlara yardım da bulunması gerekiyor. İmar affı hem devlet için hem de halk için çok iyi oldu.”
“İMAR AFFININ DEVAM ETMESİNİ ÜMİT EDİYORUM”
İmar affının olması gereken bir yasa olduğunu Şehrivan’a konuşan esnaflardan Alihan Yağcan, “Van’da esnaflık yapıyorum. Devletimizin çıkarmış olduğu imar affından bizzat kendimde faydalandım. Çevremde imar affından haberi olmayan herkese haber verdim. Bu imar affı gerçekten çok iyi oldu herkesin faydalanmasını isterim. İmar affı bizim gibi maddi durumu iyi olmayan insanlara umut oldu. Ev tapusu olmayanlar kolaylıkla tapularına kavuştular. İmar affının devam etmesini ümit ediyorum.” Diye konuştu.
İMAR BARIŞININ DETAYLARI NELERDİR
İmar barışında vatandaşlar konut için yüzde 3, ticari alanlar için yüzde 5 oranında ücret karşılığında yapı kayıt belgesini alabilecekler. 31.12.2017 tarihine kadar yapılan imara aykırı, ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı yapılar ile mülkiyet sorunu olan yapılar düzenlemeden yararlanacak.
İMAR BARIŞI NEDİR?
8 Haziran 2018 tarihinde başlayan imar affı başvuruları 31 Ekim 2018 tarihine yani bugün sona erecekti. Fakat daha sonra alınan karar ile affın uzatılması kararı çıktı. İmar affı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kuruluşlara 31 Aralık 2018'e kadar başvurulması ve gerekli şartların yerine getirilmesi halinde imar mevzuatına aykırı inşa edilen yapıların kayıt altına alınması için verilen bir belgedir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılar için daha önce alınmış olan yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek. İmar barışı altında alınan yapı kayıt belgesi ile vatandaş kendisini devlete ve belediyeye karşı tanıtmış olacak, husumet son bulacak. Başvuruda bulunan kişiler 31 Aralık 2018 tarihine kadar kayıt bedellerini ödeyebilecek. Yapılacak başvuru için yapı maliyeti, arsa emlak değeri toplamı üzerinden konutlarda yüzde 3, ticari yapılarda ise yüzde 5 olarak yatırılacak. İmar barışı ile konutu tapu kayıtlarında arsa olarak göründüğü için abonelik alamayan vatandaşlar cezaları iptal edilecek, elektrik, su, doğalgaz bağlantısı hemen yapılabilecek. Kayıt bedeli her bina ve yapıya göre değişiklik gösterecek. Ancak yüzde 3'ün tek tip olarak uygulanması öngörülüyor.
SÜRESİ UZATILDI...
Öte yandan İmar Barışı başvuru süreci devam ederken bakandan flaş bir açıklama da geldi ve alınan karar ile 31 Aralık’a kadar uzatıldığı duyuruldu. 31 Ekim 2018 tarihinde sona erecek İmar Barışı başvurularının uzatıldığını geçtiğimiz haftalarda açıklayan Bakan Kurum, “Burada çok yoğun bir başvuru var. Bugün itibariyle yaklaşık 8 milyon 150 bin vatandaşımız başvurdu ve başvurduğu bedel de yaklaşık 5 milyar 120 milyon lira oldu. Başvuru talebi 13-14 milyon olmasını bekliyoruz ve gerçekten yoğun bir şekilde oluyor. Bu başvuru sürecini de 31 Aralık 2018 tarihine kadar uzatmayı hedefliyoruz. Bunu uzatıp, vatandaşımızın bundan daha çok yararlanması noktasında inşallah süreci uzatıp devletimiz, daha çok vatandaşı ile barışmış olacak. Tekrar söylüyorum bu barış, yeni bina yapmak değildir. Yeni bina yapılmasına müsaade etmeyeceğiz. Bu noktada hem biz, hem belediyelerimiz hem de valiliklerimiz bunun takibini yapıyor olacak" diye konuştu.
MÜRACAATTA NE TÜR BELGELER GEREKİYOR?
* E-Devlet şifresi
* Geçerli bir cep telefonu numarası
* Geçerli bir e-posta adresi
* Beyan edilecek yapının adresi
* Tapusu varsa ada ve parsel bilgileri
* Toplam inşaat alanı, konutların ve ticari birimlerin ayrı ayrı toplam
alanları (Metrekare)
* Yapıdaki konut ve ticari birim sayısı
* Arsa/arazinin emlak vergisi birim değeri (İlgili belediyeden alınabilecek)
* Yapının bulunduğu arsanın alanı.
Varsa tapudaki alan yoksa beyan
edilecek alan (Metrekare)
* Yapı sınıfı (Sistemin sunacağı seçeneklerden seçilecek)
* İmar mevzuatına aykırılığın tarif edilmesi
* Yapıyı gösteren ve ayrılık kısmını gösteren birer adet fotoğraf.
YAPI KAYIT BELGESİ NEDİR? NEREDEN ALINIR?
Yapı kayıt belgesi başvuru koşullarını yerine getiren imara aykırı yapılara verilen ve yapı kullanma izin belgesi gibi işleve sahip olan bir belge görevi görecek. Yapı kayıt belgesi, yapı kullanma izin belgesi gibi işleve sahip olacak. Başvurular e-devlet üzerinden yapılacak. Her yapı için sadece bir belge düzenlenecek.
BELGE NE İŞE YARAYACAK?
Bu belgeyi alan yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilecek. Yapı hakkında yıkım kararı verilmişse ya da tahsil edilememiş idari para cezası varsa iptal edilecek.
BEDELİ NASIL BELİRLENECEK?
Yapı kayıt belgesi bedeli yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri ile yapının yapı yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden hesaplanarak esas alınacak.
VATANDAŞLAR BELGE İÇİN NE KADAR ÖDEYECEK?
Yapının bulunduğu arsanın Emlak Vergisi Kanunu'na göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde 3, ticari kullanımlı yapılar için yüzde 5 oranında uygulanacak.
