11.3 oranı ile son 5 yılın en yüksek seviyesine çıkan işsizlik rakamları Van’da da etkisini güçlü şekilde hissettiriyor. Her gün yüzlerce işsiz İŞKUR kapısında bir iş umudu ile beklerken bir iş kapısının açılması için kapıları aşındırıyor. Depremden sonra alınmaya başlanan geçici işçilerin de peyder pey çıkarılmasıyla iyice zirveye çıkan işsizlik seçim öncesi kendisini iyice hissettiriyor. İşsiz vatandaş ise vekil olmaya aday siyasetçilerden şimdiden işsizliğe çözüm istiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ağustos-Eylül-Ekim aylarını kapsayan Eylül döneminde, gelişmiş ülkelerde temel istihdam verisi olarak kabul edilen tarım dışı işsizlik oranı da yüzde 12,7 düzeyine yükseldi. Van’da yaşayan birçok vatandaşta bu verilerin kurbanı oldu. İş-Kur bünyesinde çalışan birçok işçi ve Van’ın İşsizler Sokağı olarak bilinen yerde bekleyen vatandaşlar sosyal devletin kendilerine çalışma hakkı tanıması gerektiğini dile getirdi.
İŞSİZLİK ARTTI DA ARTTI
İşsizliğin ciddi oranda arttığı Van’da günün ilk ışığından gece karanlığına kadar iş bulma umuduyla bekleyen işsiz yurttaşlar, kazanacakları 20-30 TL'lik kazanç ile evlerine ekmek götürme telaşını yaşıyor. Mevsim şartlarının sık sık değişmesine rağmen işverenlerin gelmesini bekleyen ve hamallık gibi en ağır işleri yapmaya hazır olan yurttaşlar, gün boyu işsizler sokağında bulunan kahvehanelerde bekleyişlerini sürdürüyor. TÜİK'in 2014 verilerine göre işsizlik oranın yüzde 18,7’e yükseldiği Türkiye'de, yetkililer her ne kadar işsizlik yok dese de Van’ın işsizler sokağı ve İş-Kur mağdurları gerçeği gözler önüne seriyor. İşgücü nüfusu 2014 yılı Eylül döneminde 29 milyon 233 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise yüzde 51,1 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,7 kadınlarda ise yüzde 31,1 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,2 puanlık artış ile yüzde 50,7 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerde en fazla artış 49 bin kişi ile hizmet ve sanayi sektörlerinde gerçekleşti.
‘SADECE RESMİ RAKAMLAR ÜZERİNDEN HESAP YAPILMAMALI’
Şehrivan olarak TUİK’in verilerinden yola çıktık ve Van’da işsiz olan vatandaşlarla görüştük. Başta yıllardır kalıcı iş isteyen İş-Kur mağdurlarından Ethem Altın, Türkiye’deki işsizlik oranının yüzde 25 olduğuna dikkat çekerek, “Sadece resmi rakamlar üzerinden hesap yapılmamalı. Sadece İş-Kur üzerinden hesap yapılmamalı. Sadece Van için konuşursak 2 ay sonra 2 bin 500 insan işsiz kalacak. Bu ülkede insanlar İş-Kur’a bağımlı hale getirilerek mağduriyet üzerine mağduriyet kuruluyor. Partiler seçim öncesi birçok beyanname yayınladı. Biz onların beyanlarında anlatılan bin sekiz yüz, bin beş yüz lirayı istemiyoruz. Bin lira verin yeter ki bu insanlar aç kalmasın. Kalıcı olsun. Aslında sosyal devlet anlayışı da bunu gerektiriyor.” Şeklinde konuştu.
‘EN TEHLİKELİ İNSAN İŞSİZ İNSANDIR’
Kendileri gibi binlerce vatandaşında aynı durumda olduğuna işaret eden Altın, “Biz Ankara’ya gittik bakanlar bize iş sözü verdi. Van’a döndük ama bir baktık ki anlatıldığı gibi değil. Resmen sahipsiz bir kent burası. Bin kişilik istihdam sözü verildi ama sadece 250 arkadaşımız işe yerleştirildi. Geri kalan 750 kişinin ise kim olduğunu bilmiyoruz.” Dedi. Tek isteklerinin ekmeklerinin ellerinden alınmaması olduğunu dile getiren Altın, “Bu devlet yok yerde trilyonlar harcıyor. Ama söz konusu işçi emekçi olunca en ufak bir zammı bile çok görüyorlar. Bu böyle giderse işsizlik büyük bir patlak verecek. Burada yöneticilere çağrıda bulunmak istiyorum. Bunların önlemi alınmaz ise yarın veya bir başka gün sokakta gezilmeyecek bir duruma geliriz. Böyle devam ederse işsiz olan vatandaşlar milletvekillerini bu sokaklarda dolaştırmaz. Çünkü en tehlikeli insan işsiz insandır.” İfadelerini kullandı.
‘AKP TORPİL YAPTI, KENDİ ADAMLARINI İŞE ALDI’
Genellikle Van’ın ilçelerinden merkeze göç eden vatandaşlar, işsizler sokağında bulunan kahvehanelerde sabahın ilk saatlerinde gelerek hamallık ve inşaat işçiliği gibi iş bulmaya çalıştıklarını dile getiren işsizlerden Cuma Temizer, “Ne iş var çalışabilelim. Biz burada gerçekten çok mağduruz. Yirmi günde bir ya iş çıkar ya da çıkmaz. İş-Kur’a başvurduk, ismimiz listede çıktı. Liste İş-Kur’a gitti. Ancak listedeki isimler değiştirildi. Başka isimleri yerimize aldılar. AKP torpil yaparak kendi adamlarını işe aldı” dedi. Temizer son olarak sorunun çözümü için yetkililere seslendi.
‘AKŞAMLARI EVE ELİ BOŞ GİDİYORUZ’
Yine aynı sokakta iş bekleyen vatandaşlardan Alaattin Babur, her gün 4 yüz işsizin iş için bu sokağa gelerek iş için beklediğini belirterek, soğuk havaya rağmen saatlerce aynı yerde iş beklediklerini söyledi. Yine aynı yerde iş bekleyen Tacettin Karabey ise, Van’da iş bulmanın imkânsız olduğuna vurgu yaptı. Her gün sabah saatlerinden akşam geç saatlere kadar iş bulmak için beklediklerini belirten Karabey, “Akşam mecbur iş olmayınca eve eli boş gidiyoruz. 4 çocuk babasıyım. Çocuklarımı okutmak için çabalıyorum ama iş olmayınca üstesinden gelmek gerçekten çok zor” diye konuştu.
SİYASİLER GÜVEN VERSİN
Bir diğer işsiz vatandaş da siyasilere çağrıda bulunarak; “Şu sıralar tüm partilerden temsilciler kapı kapı geziyor. Bizi hatırlamaya başladılar. Bizi görüp bize sarılıp vaatler vermeye başladılar. Allah aşkına bize vaat vermeyin. Madem bu kentin gelecekteki temsilcileri olacaksınız. Bize iş, istihdam konusunda gerçek olacak vaatler ile gelin. Bize bu konuda bir şey yapabileceğinizi ıspatlayın. Bizim artık daha fazla dayanacak gücümüz kalmadı. Koca şirketler, fabrikalar bile bu sıkıntılara dayanamazken biz nasıl dayanalım işsiz güçsüz.” Dedi.
SORUNUN ÇÖZÜMÜ İÇİN ÇAĞRI!
Kış aylarında olduğu gibi yaz aylarında da aynı sıkıntıyla karşılaştıklarını dile getiren Karabey, yirmi günde bir ancak elli lira kazanabildiklerini söyledi. Karabey, yetkililere seslenerek soruna çözüm bulmaya çağırdı.
ŞEHRİVAN ÖZEL - MERAL YILDIZ
