ŞEHRİVAN ÖZEL HABER: ÖMER AYKAÇ/ORHAN SAĞLAM- Dünyayı kasıp kavuran, ekonomileri alt üst eden Covid-19 eğitim camiasında ve bağlı sektörlerde de büyük yaralar açtı… Geçtiğimiz yıldan beri kapalı olan okullar farklı sektörlerde de yara açarken Van’da bu alanda iş veren belli sektörler zor bir süreçten geçiyor.
Van’da kırtasiye işletmecileri ve okul kıyafeti satan giyimciler korona virüs tedbirleri kapsamında ertelenen okulların yüz yüze eğitimle açılmasını beklerken, vaka artışları sonucu okullar 31 Ağustos’ta uzaktan eğitimle başladı. COVID-19 salgının en fazla etkilediği alanlardan biri de eğitim. Türkiye’de 11 Mart’ta ilk COVID-19 olgusunun bildirilmesinin ardından 16 Mart 2020’de eğitime ara verildi, daha sonra eğitimin bütün düzeylerde uzaktan eğitim olarak tamamlanması kararı alındı. Yeni sezon için de 21 Eylül tarihi verildi. Bu tarihe rağmen özel okullar dışında henüz eğitim konusundaki durum henüz bir netlik kazanmamışken bu durum farklı kesimlerde sıkıntı yaratmaya devam ediyor. Mart’tan bu yana çocuklarını okula göndermeyen anne babalarla birlikte, yeni süreçte ne ile karşılaşacağını bilmeyen veliler kara kara düşünürken bu durum eğitime endeksli birçok sektör de sıkıntı yaşıyor. Kırtasiyeden giyim sektörüne kadar geleceği eğitime bağlı bu alanda çalışanlar da durumun zor günler geçiriyor.
2020-2021 eğitim – öğretim yılı yüz yüze eğitimin önce 31 Ağustos’ta açılması planlanırken bu tarih vaka artışları nedeniyle 21 Eylül’e ertelendi. Vaka sayılarına göre yapılacak son bir değerlendirme ile okulların 21 Eylül tarihinde açılıp açılmayacağı veya nasıl bir yöntemle açılacağı netliğe kavuşacak. Fakat okullarda ve Bakanlık nezdinde yapılan çalışmalarla, okulların 21 Eylül tarihinde açılacağı da merak konusu haline geldi. Süreç, belirsizliğini sürdürürken kentte iş yapan esnaflar bu belirsizlikten dolayı Şehrivan’a konuştu. Yaşanan krize dair değerlendirmelerde bulunan esnaflar yaşadıkları zararla ilgili dertli konuştu.
“OKULLARIN AÇILMAMASI BİZİ CİDDİ ANLAMDA ZARARA UĞRATIYOR”
Kırtasiyeciler olarak gerçek anlamda çok sıkıntıda olduklarını ve günlerini zor bir şekilde bitirdikleri anlatan Aytaç Kırtasiye işletmecisi Aytaç Yelmen, “işimiz tamamen okulla bağlantılı olduğu için randıman alamıyoruz. Eğer süreç böyle devam ederse kapanışa bile gidebiliriz. Korona virüsten önce işlerimiz yine iyiydi. Şimdi sadece kuş avlıyoruz. Marttan bu yana kapalı kalan okular bizi ciddi anlamda zarara uğrattı. Tabi bizim müşteri olarak ele aldığımız öğrenciler dışında ciddi anlamda öğretmen müşteri kesimimiz de vardı. Öğretmenler de bu süreçten dolayı kendi ikametgâh ettikleri şehirlere gittiler. Buda bizim için ayrı bir kayıp demek.”
“KURUMSAL VE YEREL MARKETLER İŞİMİZE ENGEL OLUYOR”
Okullar açılmadığı sürece kırtasiyeciler olarak iş yapacağımızı zannetmiyorum. Keşke sıkıntı sadece okulların kapanması olsa kırtasiyecileri zarara uğratan yerel ve kurumsal marketlerinde olduğunu kaydeden Yelmen, “Kurumsal ve yerel marketler tamamen işimize engel oluyor. Çünkü pandemi süreci boyunca bu marketler gıda anlamında ciddi satışlar yaptılar. Bari 1 ay kırtasiye malzemesi satmayı bırakında bizde kazanalım. En sonda bende kırtasiyemde deterjan, gıda vb. şeyler satmaya başlayacağım. Bu durumun böyle olması bizi de üzüyor. Yetkililerin artık bize de bir çare bulmaları gerekir.” Diye konuştu.
SEVEN: “BİR KENTİN EKONOMİSİ ETKİLEBİLECEK ÇOĞUNLUKTA ÖĞRENCİ VAR”
Son olarak esnaflardan Umut Seven, “Biz her sene okul başlamadan önce öğrencilerin okul kıyafetlerini almaları için dükkân önünde sergilerdik. Bu sene öyle berbat bir senedir ki halkın tamamı mağdur durumda. Hadi diyelim okullar açıldı, kıyafetler bu sene ateş bahası olacak. İş yok, para yok veli bu öğrencisine nasıl okul kıyafeti alacak. Biz de diğer esnaflar kadar mağduruz. Her sene 500-600 bazen 1000 tane okul kıyafeti satardık. Bu sene tek bir tane okul kıyafeti daha gelmedi. Herkes kararsızlık içinde ne yapacaklarını kimse bilmiyor. Tabi ki sağlık önemli ama ekonomi de önemli. Çünkü bir kentin ekonomi durumunu etkileyebilecek bir öğrenci çoğunluğu var. Okullar açılsa kantinci, kırtasiyeci, fotokopici, giyimci aklınıza gelebilecek herkes kazanacak. Temennimiz açılması yönde. Bakalım ne olacak.” Diye ekledi.
“UMUTLAR EYLÜL’E KALDI”
Bütün sektörler gibi maalesef pandemi sürecinde kırtasiyeler de paylarına düşen zararı aldıklarını belirten kırtasiyeci Murat Bayram, “Özellikle okullar kapandıktan sonra kırtasiyelerin birçoğu kapanma durumuna geldi. Bazı kırtasiyeler ise küçülmeye veya eleman çıkardı. Devletten herhangi bir destekte bulamadık. Çünkü okulların kapanması en çok kırtasiyeleri etkiledi. Batığımızda 6 milyon civarında öğrenci var. Bu öğrenciler kırtasiyeler için velinimetti. Şimdi ise okulların bir ay daha kapalı kalması en çok bizim ekonomimizi etkiler. Yayın evleri de bu hassas dönemde bize destek çıkmadılar. Hatta kırtasiyeciler bu yaz tatilini atlatmak için ayakta yaşam mücadelesi verdi. Bizim tek umudumuz okulların Ağustos ayında açılmasına yönelikti. Şimdi ise umudumuz Eylül ayı diyoruz. Tabi okulların tekrardan uzaktan eğitim ile devam etmesi, bizi hem hayal kırıklığına hem de zarara uğrattı. Ayrıca birde bu süreçte kiralara da değinmek istiyorum. Bizim bu kadar zor bir süreçte ayakta kalma mücadelemiz kira sahiplerini hiç etkilemedi. Tabiri caiz gelen vurdu giden vurdu. Okulların açılmasını bekliyoruz, ama halen net bir karar yok. En azından tedbirlerin alınıp okulların açılmasını isteriz.” Dedi.
“OKULLAR AÇILSA BELKİ EKONOMİ AÇIDAN CANLANABİLİRİZ”
Şehrivan’a konuşan esnaflardan Rıdvan Kut, “Biz geçmişten bugüne kadar esnaflık yapıyoruz. Hiçbir sene bu kadar zorlandığımızı hatırlamıyorum. Okullar açıldı ama ortada daha kıyafet yok. Biz okulların açılmayacağını önceden de biliyorduk. Çünkü vakalar gittikçe artmaya başladı. Hem bu süreç bizi ciddi anlamda zarara uğrattı. Hem de okulların ertelenmesi bizi zarara uğratmaya devam ediyor. Marttan bu yana daha kar ettiğimizi söyleyemem, kendi birikimimden harcıyorum. Tek umudumuz da okulların açılmasına bağlıydı. Okul kıyafetlerinde her sene kazancımız oluyordu. Sanki bu sene de hiç okullar açılmayacak gibi bir his var içimde. Bayramlarda da eskiden yaptığımız satışı yapamadık. Okullar açılsa belki bizde ekonomi açıdan biraz canlanırız.” Cümlelerini kullandı.
“KORONA VİRÜS İŞLERİMİZİ YÜZDE YÜZ ETKİLEDİ”
Toplu çekim fotokopi merkezi sahibi Fesih Sönmez, “Okul kapanmadan önce işlerimiz çok iyi olmasa da normal bir düzeydeydi diyebilirim. Öğrenciler ve veliler bizden kaynak alıp fotokopi çektirebiliyorlardı. Pandemi sürecinde insanlarda bir tedirginlik oldu, artık bize de gelen müşteriler olmadı. Okulların kapanması insanların gözünde hayatın bittiğine işaret etti. Çünkü biz tamamen bu iş yerinde hayatta kalma savaşı vermeye başladık. Neden gelen vardı ne de giden. Hal böyle olunca koronavirüs işlerimiz yüzde yüz etkiledi. Okulların ertelenmesi öğrencilerin kırtasiye ihtiyacının da ertelenmesi anlamına geliyor. Bu yüzden okulların ne kadar erken açılırsa bizim için daha iyi olacak. Tabi her şeyin başı sağlık ama pandemi sürecinde başta yetkililer olmak üzere veliler ve öğrenciler bizi unuttular. Çare tükenmemeli bizim için de ellerinden gelenleri yapmalarını isteriz.” İfadelerini kullandı.
“HER SENE OKULLAR AÇILMADAN ÖNCE KIYAFETLERİ HAZIRLARDIK”
Pandemi süreciden dolayı hemen hemen herkesin mağdur olduğuna dikkat çeken giyimci Bekir İşlen, “Okulların 6 ay gibi bir süre zarfında kapalı kalması başta kırtasiyeciler olmak üzere bizi de etkiledi. Her sene Eylül ayında bizim okul kıyafetleri satışlarımız başlardı. Ama hastalıktan dolayı bir ay daha kapalı kalma kararı aldılar. Biz şuan Eylül ayı için etkilenmiş olabiliriz. Tabi ay sonu okulların açılma gibi bir durumu olursa biz belki bu zararlarımızı telafi edebiliriz. Okulların açılması kesin bir karara bağlanmadığı sürece biz de okul kıyafetlerini getiremeyiz. Her sene okullara daha bir ay kala kıyafetlerimizi düzenleyip müşterilerimizi beklerdik. Dün okullar açıldı, ama ne yazık ki daha piyasada kıyafet yok. Okul kıyafetlerini zaten bu sene satacağımızı pek düşünmüyorum. Onun dışında diğer şekilde de iş yapamaz hale geldik. Okulların açılması hem bizim hem kırtasiyecilerin hem de halk için olumlu sonuç doğuracağını düşünüyorum. Bu düşüncem ekonomi ve bizim mağduriyetimiz içindi. Sağlık açısından da tedbir olmadan açılması bizim zararımıza olacağını hissediyorum.”
