MERAL YILDIZ – ŞEHRİVAN ÖZEL
Türkiye’de vaka sayısının en az olduğu 5 ilden birisi, en az olduğu da büyükşehir olan Van’da Kapıköy Sınır Kapısı kapalı kalmaya devam ediyor. Çağrılar, tartışmalar, tepkiler sürerken konuyla ilgili son tepki Van TSO başkanı Necdet Takva’dan geldi. Takva, Kapıköy’ün açılmamasının bir gerekçesi olduğunu ve bunun Vanlılar ile paylaşılması gerektiğini vurgulayarak: “Bize bu konuda sağlıklı bir açıklama yapılması şart. Bize desinler ki ‘sizin bilmediğini bir durum var’ biz de amenna diyelim.” Dedi.
Geçtiğimiz yıl Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan korona virüs pandemisi dünya genelinde sıkı tedbirler alınmasına neden oldu. Tedbirler kapsamında ilk olarak ülkeler arasındaki kara ve hava sınır kapılarının kapatılması oldu. Sınır kapılarının olduğu süre zarfında ekonomik olarak zor süreçler yaşayan esnaf ise kan ağlamaya başladı. Geçtiğimiz yıl Mart ayında kapatılan Kapıköy Sınır kapısının hala kapalı kalması birçok kesim tarafından tepkiyle karşılandı. Özellikle diğer ülkelerle olan kara sınır kapılarının açık olması ve günlük yaklaşık 15 uçağın İran’dan Türkiye’nin farklı illerine uçuş yapması tepkileri ayyuka çıkardı. Son tepki ise Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva’dan geldi. Medyascope TV’de yayınlanan bir programa katılan Takva, bölgenin nabzını tutan gazetecilerden Ferit Aslan’a yaptığı açıklamada, kara sınır kapılarının kapalı olmasına tepki gösterdi. İran dışında diğer ülkelerin kara sınır kapılarının açık olmasının ve İran’dan günlük yaklaşık 15 uçağın ülkenin farklı şehirlerine uçuş yapması konusuna açıklık getirilmesi gerektiği konusuna vurgu yaptı. Takva, kapının kapalı kalması noktasında yetkililerin bir açıklama yapmasının şart olduğunu söyledi.
TAKVA: KAPILARIN KONTROLLÜ BİR ŞEKİLDE AÇILMASI GEREKİYOR
Van’ın Büyükşehir olması hasebi ile çok bağıran bir kent özelliği taşıdığına dikkat çekerek, “Haliyle de kapının kapalı olması gündemden düşmüyor. 24 Mart tarihinden bu yana korona virüsle mücadele kapsamında Türkiye’deki tüm kapılar gibi bizim kapımızda buna tabi tutuldu. Virüsün yayılmasını engellemek içinde birtakım tedbirler alındı. Biz o zamanda dile getirmiştik. Mesele kapıları kapatmak değil de kontrollü olarak geçişlerin sağlanması gerektiğini dile getirmiştik. Bunları dile getirirken başıma da gelen kalmadı. Süreci takip ediyoruz ve hala aynı noktadayız. Hala da aynı düşüncedeyiz. Kapıların kontrollü ve karşılıklı olacak şekilde açılması gerektiğini dile getiriyoruz.” Dedi.
“ŞU AN TIKANDIĞIMIZ NOKTA İRAN’IN VAKA VERİLERİNİ DOĞRU OLARAK YANSITMADIĞI”
Kapılardan insanların girişi sağlanırken diğer ülkelerin insanları da birtakım tedbirleri aldığını söyleyen Takva, “Bunlar aslında karşılıklı olan çalışmalar. Çift taraflı kontrollü bir çalışma bu aslında. İster hava sınır kapıları ister deniz ve kara sınır kapıları olsun bunların hepsi bu minvalde ilerler. Haziran gibi birtakım tedbirler kapsamında bazı çalışmalar yapıldı. Alınan sıkı tedbirlerin hafifletilmesine yönelik birtakım çalışmalar yapıldı. Çalışmalar kapsamında Türkiye’de birçok sınır kapısı kontrollü olarak açıldı. Bizde bu süreci takip ettik. Şu an tıkandığımız nokta İran’ın vaka verilerini doğru olarak yansıtmadığı yönünde bir yaklaşım var. En son Van Milletvekilimiz İrfan Kartal bey turizm bakanıyla bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede İran’ın vaka sayılarını doğru olarak paylaşmadığı için risk almadıklarına yönelik bir söylemi olmuştu. Bu durum bir motivasyon oluşturabilir ama taktir edersiniz ki 11 aydır iş yerini açamayan insanlar var.” İfadelerini kullandı.
TAKVA: TİCARET ODASI OLARAK CAN VE MAL GÜVENLİĞİ VAR DİYORUZ
Özellikle son 4-5 yıl içerisinde İran turizminden elde edilen gelirin bir başarı grafiği olduğunu kaydeden Takva, “Ve bu başarı grafiği ile domaine edilmeli. Elde edilen başarı ile birçok yatırım oldu Van’da. Birçok hizmet sektörü açıldı. Bu yatımların hemen ardından tedbirlerin alınması bir süreye kadar kabul edilebilir. Biz ticaret odası olarak can ve mal güvenliği var diyoruz. Kalıcı bir can güvenliğinin yanı sıra mal güvenliğini koymazsanız sürdürülebilir bir can güvenliği politikası olmaz. Mal güvenliğinden kastımız ticarettir. Parametreler çerçevesinden değerlendiriyoruz.” Dedi. Takva: “Kapının bu zamana kadar açılmamasının sebebi İran’ın vaka konusunda şeffaf davranmamasından kaynaklanıyor. Sayın vekilimiz İrfan Kartal’ın Kültür Turizm Bakanıyla yaptığı görüşme sonrası bir değerlendirme yaptı. Yaptığı değerlendirmede İran Sağlık Bakanlığının ülkelerindeki vaka sayısını dünya sağlık örgütüyle sağlıklı olarak paylaşmadığını ifade etti. Bu paylaşım bizi biraz daha sabra ve sükûnete teşvik eden bir yaklaşım oldu.” Diye konuştu.
TAKVA: BENİM İRANLA KİŞİSEL TİCARETİM YOK!
Takva açıklamasının devamında şunları söyledi: Kara yolu kapalı evet ama günlük 10’a yakın uçak Tahran’dan ülkemize uçuş yapıyor. Aslında bu durum karşısında ikincil tutumlar var. Benim hiç İran’la bir ticaret hayatım olmadı. Ben İran’a 30’a yakın heyetle gittim. Amacım sadece ülkemi ve şehrimi tanıtmak. Oda olarak bu anlamda çok ciddi yatırımlar yaptık. Son 5 yıldır biz Türkiye’nin en büyük üçüncü alışveriş festivalini yapıyoruz. 15 Mart 5 Nisan tarihleri arasında ticaret sanayi odası öncülüğünde bir festival yapıyoruz. Geçen sene pandemiden dolayı yapamadık. Bu yıl sosyal medya üzerinden bile olsa bunu geleneksel hale getirip bir çalışma yapacağız. Bundan birkaç ay önce tedbirler daha sıkı iken İran turizm bakanı Van’ı ziyaret etti. Gelip takım temaslarda bulunduktan sonra ülkesine geri döndü. Ve bu süreç hala devam ediyor. Günlük 15 uçağın uçuş yaptığı söyleniyor. Bu da günlük 3 bin insan demek. Bu durumu izah etmek lazım. Bizim bilmediğimiz hava yoluyla bulaşmadığına dair bir performans mı var, bir tedbir mi var bunu söylemek lazım. Bize bu konuda bir açıklama yapsınlar ki bizde tacirimize esnafımıza anlatabilelim. İnsanlar biz bunları söyleyelim diye itibar ediyorlar.”
“HAVA YOLU İLE BİR ULAŞIM SÖZ KONUSU VAR”
Takva, sıklıkla çeşitli açıklamalar yaptığını ifade ederek, “Bunun adını koymak şart. Kara sınır kapıları kapatılsın ancak Edirne sınır kapısı açık. Kapansın demiyorum. Ancak hemen hemen her gün haberlerde sosyal medya da turistlerin geldiği, esnafa can suyu oldukları, ticaret yaptıkları ve eğlendikleri yönünde haberler görüyoruz. Bunları insanlar görüyor ve bize soruyorlar. Bu durumu ticaret odası başkanı bilmeyecekte kim bilecek. Hava yolu ile bir ulaşım söz konusu var. Günlük 15 uçakla ne taşındığı önemli. Hadi diyelim diplomasi işleri. Ama 15 uçakla konsolosluk mu taşınıyor. Bunların arasında vatandaşlar da var. Türkiye’de yeri yurdu olan insanlar var. Bunun bir yöntemi var demek ki.” Diye belirtti.
TAKVA: KARA SINIR KAPISINDAN GEÇİŞLERİ ENGELLEYEN BİR DURUM VAR
Takva, “Biz şunu öğrenmek istiyoruz. Kara sınır kapısından geçişleri engelleyen bir durum var. Hava yolu ulaşımı serbest bunu biliyoruz. Bize bu konuda sağlıklı bir açıklama yapılması şart. Bize desinler ki ‘sizin bilmediğini bir durum var’ biz de amenna diyelim. Van’daki yetkililer konu ile ilgili tatmin edici bir açıklama yapmamakla birlikte, politikacıları adres gösteriyor. Ankara’da ise yapılan görüşmelerde, İran’ın salgın verileri konusunda şeffaf olmaması nedeniyle kapıların açılmadığı söyleniyor. Bu gerçekçi bir gerekçe değildir. Çünkü her gün uçak ile 15 sefer düzenlenerek İran’dan günde 3 bin insan Türkiye’ye taşınıyor. Hava ulaşımı ile acaba virüs bulaşması engelleniyor mu? Bunu kimseye açıklayamazsınız. Biz de sonuçta ülkemizin menfaatlerini düşünüyoruz. Ben burada hem insanların sağlığını hem de can güvenliğini en üst düzeyde temsil etmeye çalışıyorum. Ancak bu insanların can güvenliğini sağlayacak bir sürdürülebilir ticaretin olması gerektiğini düşünüyorum.” Dedi.
“ŞEHRİMİZE BEKLEDİĞİMİZ İRANLI TURİST SAYISI 500 BİNDİ”
Kapıköy Sınır kapısı konusunu politikacılarla görüştüklerini söyleyen Takva, “Ancak adamlar bize kızıyor. Burada kızılacak bir durum yok. Ben burada sadece sınırı bekleyen biri olmak istemiyorum. Burada bir milyon 200 bine yakın insan yaşıyor. 2020 yılında şehrimize beklediğimiz İranlı turist sayısı 500 bindi. Kişi başı 700 dolardan hesaplarsak 350 milyon dolar oluyor. Van gibi dezavantajlı bir kent için bu rakam hatırı sayılır bir rakam bu. Ben 3 yıldır sınır ticaretine konu mallarını getiremiyorum. Bu da 150 milyon dolar olarak hesaplara yansıyor. Bu çok büyük bir ticari kayıp. Bu şartlar altında sürdürülebilir mal güvenliğini nasıl sağlayacağız. Bunu doğru kurgulamak gerekiyor. Birbirimizi ikna edecek gerekçeler öne sürmeliyiz. Bizim böyle feryat etmemizi sağlayan bir zemin var. Türkiye’deki bütün kara, hava ve deniz yoları açıkken sadece İran’la olan 3 tane sınır kapısının kapalı olmasının doğru bir şekilde izah edecek bir akla ihtiyaç var. Kaldı ki kara sınır kapılarının kapalı olduğu ancak hava yolu ile her türlü iletişimin olduğu bir alanda da bu soru işaretlerini ortadan kaldıracak bir akla ihtiyaç var.
TAKVA: HER KAFADAN AYRI SES ÇIKMAMALI
Takva son olarak şunları söyledi: “Sınır kapısının açılma ihtimaline yönelik bir takım açıklamalar esnaf odası başkanımız tarafından dile getirildi. Ekonomi konseyimizin siyasi partilerle yaptığı birtakım görüşmeler oldu. Bu arkadaşlarımızda Mart ayından önce kapının açılmasına yönelik iyi niyetlerini ifade ettiler. Biz daha temkinli yaklaşıyoruz bu duruma. Ete kemiğe bürünmeden bu yönlü bir tarih vermenin doğru olmadığını düşünüyorum. Er ya da geç açılacak bu kapı. Ortada bir savaş söz konusu değil. Tüm dünyada olduğu gibi en hareketli kentler sınır kentleridir. İç kentler daha renklidir ancak sınır kentleri her zaman daha hareketin olduğu iller olmuş. İnsanların yaşadığı yerlerde daha huzurlu ve anlayışın hakim olduğu yönetsel anlayışlar olmalı. Her kafadan farklı ses çıkmamalı. Birliğin olması şart. Kentin menfaatleri çerçevesinde bir anlayış söz konusu olmalı. Birlik şart aslında. Her kafadan ayrı ses çıkmamalı. Ortada büyük bir problem var ve bunu dile getirmek şart. Onlarca otel, restoran ve yeme içme sektörü siftah yapamaz oldu. 15 Mart 5 Nisan tarihleri arasında farkındalık oluşturmak için düzenlediğimiz festivali sürekli hale getirmemiz lazım. Bu bir alışkanlık olmalı. Şuan kentinde kafası karışık. Kenti yönetenlerin de vatandaşı rahatlatmak için ikna edici gerekçelerle kamuoyunu rahatlatacak yaklaşımlarına ihtiyacımız var. Bize en azından kısa vadede İran’la olan sınır kapılarını açmayı planlamıyoruz desinler. Bizde o zaman yüzümüzü başka yöne döneriz. Bizde gider Diyarbakırlıları toplarız gelin ticaret yapın deriz. Her kent kendi içinde bir perspektif oluşturabilir.”
