ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ- Van’ın merkezdeki en eski yapılarından olan tarihi Tekel binası ile ilgili gelişmeler ve tartışmalar hız kesmeden devam ediyor. Uzun yıllar farklı kurumlar tarafından kullanılan ve TEKEL’in çıkmasından sonra adeta kaderine terkedilen bina ile ilgili yeni durum ise o binanın kültür merkezine dönüştürülmesi. Belirsizlik nedeniyle son bir kaç yılda sayısız kez yangınlara maruz kalan, madde bağımlılarının deposu haline gelen bina ile ilgili son olarak hak sahibi olduğunu söyleyen Nesih Aslan’ın girişimlerinde sona yaklaşıldı. Son olarak Kent Müzesi açılışında halk kütüphanesi olması talebinde bulunulacağı açıklansa da o binanın mülk sahibi olan ve ilgili mahkemelerce bunu kanıtladığını söyleyen Aslan, burayı Necip Fazıl Kültür Merkezi olarak hazırladıklarını söyledi. Konuyu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kadar taşıdıklarını söyleyen Aslan, bu binanın kültür merkezi olması için hiç bir engel kalmadığını sadece bu ay itibariyle sonuçlanacak bir mahkeme sonrasında hızlıca buranın kente hizmet verecek bir merkez haline dönüştürüleceğini söyledi.
Cumhuriyet caddesinde 1950’li yıllarda inşa edilen ardından Gümrük ve TEKEL binaları olarak kullanılan yapı yıllardır atıl bir durumda beklemeye devam ediyor. Madde bağımlılarının mekânı olan, zaman zaman ateşe verilen ve deyim yerindeyse kaderine terkedilen Van’ın en eski yapılarından birisi olan tarihi TEKEL binasının bitmeyen çilesinin sonlanması için adımlar atılıyor. Son olarak devreye giren Necip Fazıl Kısakürek Kültür Merkezi yetkilileri, TEKEL binasının kültür merkezi olarak kullanmak istediklerini ve bu kararın kısa sürede uygulamaya konulacağı vurgulandı.
“OSMANLIDAN BU YANA TAPUSU BİZDE”
Tapusu Osmanlı’dan bu yana kendilerinde olan Aslan ailesinin mensubu Nesih Aslan TEKEL binasının daha önce cafe olarak açmayı planladıklarını ancak son olarak kendilerine gelen bir teklif üzerine binanın kültür merkezine çevrileceğini söyledi. TEKEL binası daha önce satışa çıkarılmıştı, satışa çıkarılmasının ardından itiraz ederek mahkemeye başvuran Aslan ailesi, mahkemeyi kazanınca satış iptal edildi. 40 yılı aşkın bir süredir emlak vergisi ödeyen Aslan, arsanın hak sahibinin kim olduğunun kanıtlanması için konuyu Yargıtay’a taşındığını söyledi.
TÜM ŞAİR VE YAZARLAR VAN’DA OKUNACAK
TEKEL binasının hak sahibi olan Nesih Aslan Şehrivan’a verdiği demeçte, “Bir süre önce Ankara’ya gittim ve orada Sayın Cumhurbaşkanımızla karşılaştık. Kendisine gerekli bilgileri aktardık. O da gerekli desteği biz de yaparız dedi. Necip Fazıl Kısakürek kültür merkezinden de gelen dostlarımız oldu. Gereken yardımı biz de yaparız dedi. Tüm şair ve yazarların olduğu bir mekân oluşturulması planlanıyor. Çalışmalara başlanacak ancak bir mahkememiz var. Ekim ayında bir duruşmamız var. Onun sonuçlanmasını bekliyoruz. İnşallah bu mahkemede sonuçlanacak her şey.” Dedi.
NECİP FAZIL KISAKÜREK KÜLTÜR MERKEZİ YAPILACAK
Aslan, “Net olan şey kültür merkezinin olması. Zaten ön cephede bir sorun yok. Arka tarafta bir sorun var. Mahkememiz devam ediyor. Ön cephede hiçbir sorun yok. Mahkemenin sonuçlanmasını bekliyoruz. Mahkememiz sonuçlanmamızla birlikte hemen çalışmaya başlayacağız. Sayın valimizle de konuyu görüşmek istedik ancak daha bir araya gelemedik.
OSMANLIDAN BU YANA AYAKTA DURUYOR
TEKEL Binasının bulunduğu arazinin sahibi olan Nesih, yıllardır verdiği hukuk mücadelesinde sona yaklaştığını ve son kararın Yargıtay’da olduğuna dikkat çekti. Osmanlı’dan bu yana arazinin sahibi olan Aslan, uzun zamandır bina ile ilgili çıkacak kararı beklediğini ve son olarak Kültür Varlıkları Koruma Müdürlüğünün kendisine binayı istediği gibi kullanabileceğini ancak hiçbir şekilde üzerinde oynama veya değişiklik yapılmayacağını söylediklerini kaydetti.
ÖNCE GÜMRÜK SONRA TEKEL BİNASI OLDU
Nesih Aslan, O alanın kendisine Osmanlı’dan bu yana hak sahibi olan ailesinden kaldığını belirterek, 1950’li yıllarda Cumhuriyet Caddesi’nde bulunan tarihi yapının inşa edildiğini ardından da 90’lı yıllardaki ek binaların yapıldığını kaydetti. Aslan o alan ile ilgili konuyu ise şu şekilde anlattı; “Bu yer Osmanlı döneminden beri bize ait. Önceleri gümrük daha sonra ise Tekel binası oldu orası.”
TARİHİ BİNA RESTORE EDİLECEK
Arazisi üzerine yapı inşa eden TEKEL dahi Osmanlı’dan kalan o tapuyla işlem yapmayınca çareyi emlak vergisi ödediğine dair belgeleri ilgili kurumlara sunmakla buldu. Sonunda ise Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nde hak sahipliğini kanıtladı. Aslan o mücadeleyi ise şöyle dile getirdi; “Valilik, Belediye ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden resmi olarak bu binaların yıkım yazısını aldım. Ve yıkımını gerçekleştirdim. Şu anda o alan bizim ancak yapı için izin alamadık. Çevre düzenlemesini yapıp etrafını kapattıktan sonra mahkemenin vereceği kararı bekliyoruz. Mahkeme sonucuna göre artık buranın kullanım hakkını almış olacağız. Ön tarafta bulunan 330 metrekarelik alanın kullanım hakkı bende. Ancak geri kalan yer için mahkeme kararını bekleyeceğim. Tekel binasıyla ilgili Kültür Varlıklarını Koruma Müdürlüğüne gittim. Binanın sit alanına girdiğini ancak kullanım hakkının bana ait olduğunu söyledi. Binanın yıkılmayacağını ancak restorasyonun yapılarak kullanılacağını söylediler. Restorasyon kararı çıkana kadar üzerinde değişiklik yapmadan istediğim gibi kullanabileceğimi söylediler.”
DAHA ÖNCE MADDE BAĞIMLILARIN MEKÂNIYDI!
Aslan, “Ben resmi olarak kullanmasam da hak sahibi olduğum o alanı hep korumaya çalıştım. En çok da tarihi yapı için mücadele verdim. Hatta 2 bekçi ile son birkaç yıldır tarihi yapıya zarar gelmesin diye uğraşıyorum.” Şeklinde konuştu. TEKEL’in arkasındaki binalar yıkılmadan önce madde bağımlıların mekânı haline geldiğini anımsatan Aslan, binaların yıkımında çok ilginç manzaralarla karşılaştığını da anlattı. Aslan, “Arka taraftaki binaları yıkmaya karar verdiğimizde birçok sıkıntıyla karşılaştık. İçeriyi boşalttığımız zaman 100’den fazla madde bağımlısı çıktı. Bunlarla ben şahsım gidip konuşup oradan çıkardım. Gerçekten çok vahim bir tablo ile karşılaştık. Yaşları çok küçük hatta çok büyük yaşları olan kişilerde burada kalıyordu. Hepsiyle ben görüştüm. Binanın yıkılacağını kendilerinin binayı terk etmeleri için ikna ettim ve binanın yıkımını gerçekleştirdik. Binanın çevresinde bulunan esnaf bu durumdan çok şikâyetçiydi. Esnaf artık iş yapamaz duruma gelmişti. Çünkü esnaf erken saatte dükkânını kapatıp buradan çıkmak zorunda kalıyordu. Esnaf bu binaların yıkılması için defalarca dilekçe toplamıştı. Biz zor da olsa bu binaları yıkarak esnafın rahat nefes almasını sağladık. Çevre esnafı şimdi gelip bize teşekkür ediyor. Artık esnaf daha rahat geç saatlere kadar dükkânını açık tutabiliyor. Güzel bir iş yaptığıma inanıyorum. Kent merkezine yakışmayan bir durumdu. Bizlerde el birliği yaparak kenti bu kötü görüntüden kurtardık.” Dedi.
GEÇTİĞİMİZ GÜNLERDE DE HALK KÜTÜPHANESİ OLACAĞI SÖYLENMİŞTİ
Öte yandan geçtiğimiz günlerde çalışmaları hakkında Vali Murat Zorluoğlu’nun da katıldığı Kent Müzesinin inşaat alanında TEKEL binası bir kez daha gündem olmuştu. O incelemeler esnasında Kent Müzesi’nin çalışma heyeti içerisinde yer alan Kali, TEKEL binası ile ilgili farklı bir çalışmadan söz etmişti. Kali, Tekel Binasının halk kütüphanesi olarak kullanıma açılması için talepte bulunacaklarını söyledi.
TEKEL BİNASININ TARİHÇESİ
1915 sonrası yeniden yapılanmaya başlayan Van’ın erken Cumhuriyet dönemi geleneksel mimariye sahi kamu yapılarından bir tanesi. Taş kesme işçiliği ile yapılmış olan Tekel binasının yapımında Artvinli taş ustaları çalışmış. Yaklaşık 1940’lı yıllarda inşa edilen bina İhsar (Bir maddenin alım veya satımını tek elden yürüten) daha sonra Tekel adıyla işlevini sürdürdü. Van Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korkma Kurulu tarafından korumaya alınan bina tescillenerek yıkılması, değiştirilmesi, üzerinde izinsiz restore yapılması
