Elazığlı tespih ustası Turgay Şener, kullanılmayan uçak camlarını işleyerek tespihe dönüştürüyor.
Birçok inanışta önemli bir yere sahip olan ve İslam dininde Allah'ı zikretmek için kullanılan tespih, genel olarak 99 ya da 33 taşın bir araya getirilmesiyle oluşuyor. Birçok insanın stres atmak için de kullandığı tespihler, yapımında kullanılan malzeme ve işçiliği ile de değer görüyor. Elazığ'da 45 yaşındaki tespih ustası Şener, yapım malzemesi olarak kuka, oltu taşı, kehribar, narçıl, lüle taşı, fil dişi, kaplumbağa kabuğu, geyik boynuzu ve deve kemiği gibi özel malzemelerin yanı sıra "uçak camı"nı da kullanıyor.
Uçak bakım istasyonlarında kullanılmayan camları ebatlarına göre işleyerek ışıl ışıl tespihler yapan Şener, bunları 150 ile 300 liradan satışa sunuyor.
MERAKLA BAŞLADI, MESLEĞE DÖNÜŞTÜ
Şener, merakının yanı sıra arkadaşlarının da tavsiyesi ile 13 yıl önce tespih yapmaya başladığını, ilk zamanlarda yaptığı tespihleri çevresindekilere armağan ettiğini, bir süre sonra bunun mesleği haline geldiğini anlattı.
Tespih yapımında yurt içinde temin edilen malzemelerin yanı sıra yurt dışından getirilen malzemelerin de kullanıldığını ifade eden Şener, şöyle konuştu: "Örneğin damla kehribar dediğimiz fosil malzeme... Milyonlarca yıl toprakta beklemiş çam ağaçlarının reçinesinden oluşur. Ovaladığımız zaman çam kokusu gelir. Bunun tespihlerinden damla kehribar var. Narçıl denilen ve Hindistan'dan gelen bir meyvenin çekirdeği var. Türkiye'ye geliyor ve bizim elimize ulaşıp tespih oluyor. Tespihi beyaz haldedir ve kullanıldıkça kahverengi olur. Bir de ana vatanı Brezilya olan palmiye kukası var. Kuka tespihin bir özelliği eldeki mikropları toplamasıdır."
"UÇAK CAMININ TESPİHLERİ GÖRSEL OLARAK ÇOK GÜZEL"
Bir arkadaşının isteği üzerine uçak camından tespih yaptığını aktaran tespih ustası Şener, "Bir gün bir arkadaşım geldi ve bana 'uçak camından tespih yapar mısın?' dedi. Hiç yapmamıştım. 'Getir deneyelim' dedim. Uçak camından yaptığım tespih çok beğenildi." diye konuştu.
Uçak camından tespih yapımına devam ettiğini dile getiren Şener, istenilen ebada göre farklı modellerde tespih yaptığını aktardı. Şener, uçak camından tespihin yapım aşamalarını şöyle anlattı: "Uçak camı sıkıştırılmış bir malzeme. Diğer parçalar gibi değil, bunun işlemesi de biraz zahmetli. Sıkıntılı bir malzeme olduğu için dikkat istiyor ama uçak camından yapılan tespihler görsel olarak çok güzel. Işıl ışıl oluyor. Camı testere ile kesiyoruz. Kestikten sonra boyuna göre doğruyoruz. Doğradıktan sonra ortasını matkapla deliyoruz. Delinen taneyi tornaya bağlayıp şekil veriyoruz. İstenilen modele ve boya göre yapıp müşterilere sunuyoruz."
"TESPİH ÇEKMEK KOLAY AMA YAPMAK ZOR"
Tespih fiyatlarının malzemenin kalitesine ve işçiliğine göre değiştiğini aktaran Şener, fiyatı 5 liradan başlayıp kullanılan malzeme ve işçiliğine göre 50 bin liraya kadar çıkan tespihlerin bulunduğunu, uçak camından yaptığı tespihleri ise büyüklüğüne göre 150 ile 300 liradan sattığını belirtti.
Şener, "Tespih çekmek kolaydır ama yapımı zordur. İnsan biraz sabırla çok güzel tespihler yapabilir." dedi.
