ŞEHRİVAN HABER:ÖMER FARUK TOKTAŞ- Geçtiğimiz Ramazan’da ve bayramda Van’ın işlek caddelerinin seyyara açılması ile çokça konuşulan bayram öncesi caddelerin seyyarlar tarafından işgal edilmesi bu bayramın da konusu oldu. Bayram öncesi cadde ve sokakların tamamında tezgahlar kurulurken Van sokakları Hindistan sokaklarını aratmayan hale geldi. Belediyenin geçtiğimiz günlerde bu manzaraya izin verilmeyeceği açıklamasına rağmen cadde ve sokaklar doldu taştı!
Van’da yıllardır adeta gelenekselleşmiş ve vatandaşça kabul görmüş bir biçimde her bayram arifesi şehrin önemli caddelerinde oluşan seyyar satıcı işgalleri şehrin imajına açtığı yaranın yanında esnafları isyan ettiriyor. Ramazan Bayramı öncesinde de Cumhuriyet Caddesi’nin trafiğe kapattırılması noktasına kadar gelen seyyar satıcı işgalleri ardından alınan tepkiler ile tekrardan ara sokaklara taşınmıştı. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Vanlı esnaf tüm sezon boyunca oluşan durgunluğu bayram arifeleri gibi geçici canlılıkların oluştuğu dönemlerde atlatmaya çalıştıklarını fakat seyyar satıcıların bu noktada kendileri için büyük bir engel teşkil ettiğini belirtti. Esnaflar tarafından gelen bu açıklamalara seyyar satıcılar da sessiz kalmayarak kendisini savundu. Bu işi ekmek kazanmak için yaptıklarını savunan seyyarın açıklamasına rağmen bayram öncesi caddelerin hali yine en çok konuşulan konu oldu. Van’daki cadde ve sokakları Hindistan sokaklarına benzeten paylaşımlar yapılırken vatandaş Van’ın en modern caddelerinin bu noktada olmasının kabul edilebilir olmadığını savundu.
“İNSANLAR SEYYARLARIN OLDUĞU YERDEN GEÇEMİYOR”
İnsanların seyyar satıcıların bulundukları noktalardan geçmeye çekindiklerini belirten Ömer Bayazit isimli esnaf “Seyyar satıcılar bizi büyük ölçüde etkiliyor. Biz ürünleri belli bir fiyattan satmak zorundayız. Bizde, elimizden geldiğince uygun fiyat ile ürünleri satmaya çalışıyoruz, ancak kurtarmıyor. Yoksa ödemelerimiz noktasında sorun yaşarız. Seyyar satıcılar elbette ki kazansın, fakat vergileri veya herhangi ödemeleri gereken bir para olmadığı için, ürünleri bizden daha ucuza satabiliyorlar. Bunun neticesinde de biz sorun yaşıyoruz bu noktada. Seyyar satıcıların bize zararlarından ziyade, sokağı neredeyse kapatıyorlar. İnsanlar seyyar satıcıların bulundukları sokaktan geçmeye çekiniyorlar. Sonuçta biliyoruz ki herkes kendi ekmeğinin peşinde. Ancak buna biz çözüm bulunursa, hem biz esnaf hem de seyyar satıcılar rahatlar.” Şeklinde konuştu.
“HEM ONLAR HEM BİZ MAĞDUR EDİLMEYELİM”
Hem seyyarların hem de kendilerinin mağdur edilmesini istemediklerini belirten Bayazit “Aklıma ilk gelen çözüm, belediyenin onlara verebileceği bir yer çözüm olabilir. Tabi bu konu üzerine bir çalışma yapılıp bir çözüm bulunmasını daha sağlıklı görüyorum ben. İstiyorum ki hem bizi hem de onları mağdur etmesinler. Biz sonuç itibariyle ticaretin içerisindeyiz, biliyoruz, görüyoruz. Her geçen gün ticaret ölüyor. Bunun sebepleri ise, ürünleri almakta sıkıntı yaşıyoruz. Bir diğer sorun da, ürünleri aldıktan sonra satmada sorun yaşıyoruz. Kısacası almaktan ziyade satması da sıkıntılı bir süreç.” Diye ekledi.
“SEYYARLAR RESMİ BİR DAYANAKLARI VARMIŞ GİBİ DAVRANIYOR”
Seyyar satıcıların bayram öncelerinde resmi bir dayanakları varmış gibi rahat davrandıklarını ifade eden Şirin Bektaş adlı esnaf “Her bayram aynı sorunla, sıkıntıyla baş etmek zorunda kalıyoruz. Tüm sezon boyunca bayram arifelerinin gelmesini bekliyoruz bayram arifeleri geldiğinde de seyyar satıcılar gelip iş yerlerimizin önlerini tezgâhlarla kapatarak umutla beklediğimiz bu dönemlerden de ellerimizin boş çıkmasına sebep oluyorlar. Yani bu kanunla güvence altına alınmış gibi bir şekilde rahat rahat yapılıyor. Seyyarlar her bayram öncesinde minnetsiz bir şekilde tezgâhları istedikleri yerde açıyorlar. Biz de vergi vermeyelim o zaman. Bizde çıkıp şehrin caddelerini Pazar yerine döndürüp satış yapalım. Nasıl olsa kimse ses etmiyor. Artık o kadar normalleşmiş ki zabıtalar gidip bu seyyarlarda alışverişlerini yapıyorlar hiçbir şekilde ses etmiyorlar.” İfadelerini kullandı.
“YİNE BİR BAYRAM VE YİNE HALİMİZ AYNI”
Zabıtaların normal günlerde iş yerleri önüne koydukları sandalyeler konusunda bile kendilerini uyardıklarını fakat seyyarlara bir çözüm bulmadıklarını belirten Bektaş “Normal zamanlarda biz dükkânımızın önüne bir sandalye bile bıraktığımızda bunu gören zabıta ekipleri gelip bizim bu yaptığımız işgali göz önünde bulundurarak o sandalyeyi bize oradan kaldırtıyor. Hiçbir şekilde iş yerlerimizin önünde bulunan boşlukları işgal etmiyoruz buna da izin verilmiyor. Ama gelin görün ki her bayram öncesinde şehrin caddeleri seyyar satıcılarla doluyor ve pazar yerine dönüyor. Burada her ay 10 Bin Lira kira veriyoruz. Ay sonu geldiğinde kiramızı denkleştiremediğimiz zamanlar oluyor. Bağlı olduğumuz bir oda, verdiğimiz vergiler ve kiralarımız var. Bunlar karşısında piyasaya canlılığın geldiği dönemlerde biz işimize engel olacak seyyarları görmekten artık bıktık. Yine bir bayram ve yine bu konuda hiçbir önlem alınmıyor.” Dedi.
“RESMİYETTE HİÇBİR YERİ YOK”
Seyyar satıcı çilesinin tüm sokaklarda hissedildiğini belirten Raşit Yaşar isimli esnaf ise sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Ramazan Ayı’nda bir dönem Cumhuriyet Caddesi tamamen seyyarların kaderine terk edildi. Cadde üzerinde bulunan esnafların işleri tıkanma noktasına geldi. Sonra tekrardan bu karardan vazgeçildi ve cadde yeniden açıldı. Bununla birlikte Cumhuriyet Caddesi’nin yanı sıra her bayram hiçbir yetkilinin ses etmediği, herhangi bir işlemin yapılmadığı seyyar satıcı çilesi varlığını sürdürüyor. Neredeyse çarşının içerisinde olan her sokağın başından sonuna kadar yapılan bir işgal var. Bunu kimse mi görmüyor? Bu olayın resmiyette hiçbir yeri yoktur. Hiçbir cadde ve iş yerinin önü bayramlarda seyyar satıcıların kullanımına sunulmamıştır. Ama insanlar artık bunu bir program haline getirmişler ve her bayram öncesinde iş yerlerinin kapılarının dibine kadar giren tezgâhlar kuruyorlar.”
“GÜNLER ÖNCESİNDEN CADDEYİ PAYLAŞIYORLAR”
Artık tezgâh kuracak olan seyyarların günler öncesinden gelip caddeyi paylaştıklarını belirten Haşim Kahraman isimli esnaf ise “Seyyar satıcıların bayramlarda olan işgalleri o kadar normalleştirilmiş ki artık bu seyyar satıcıların zabıtalardan çekinmelerinin yerini çok farklı şeyler almış. Seyyar satıcılar günler öncesinden adeta caddelerin belli noktalarını kiralamışçasına birbirlerine yer ayrımı yapıyorlar. Gelip birbirlerine burası benim yerim, ben tezgâhımı burada açacağım gibisinden sözlerle çok öncesinden yapacakları iş için caddeyi bile bölüşüyorlar. Bazen bu tezgâhlar öyle bir hal alıyor ki bizim iş yerlerimize girmek isteyen vatandaşlar seyyar satıcıların kurdukları tezgâhları aşıp içeri giremiyorlar. Bize yazık değil mi? Biz vergimizi veriyoruz, bizde ev geçindiriyoruz. Piyasa zaten alt üst olmuş durumda ve alım-satım dengeleri arasında ciddi farklar var. Bir de tüm bunların üstüne bu seyyarların bizim işimize taş koyması eklenince vay bizim halimize.” Diye ekledi.
SEYYAR DA KENDİSİNİ SAVUNUYOR
Ayda yılda bir gelen bu özel günlerde elde ettikleri kazançlar ile geçimlerini sağladıklarını belirten Ferhat Yakan isimli seyyar satıcı ise “Bayramlarda toplumdaki herkesin ihtiyaçları, masrafları olduğu gibi bizim de ihtiyaçlarımızı karşılamamız için bir şeyler yapmamız gerekiyor. Biz de çareyi ucuza mal olan ve insanların ayaküstü alabilecekleri şeyleri tezgâhlarda sunup satmakta buluyoruz. Esnaflarla ciddi şekilde bir anlaşmazlık içerisindeyiz. Bizim tezgâhlarımızla ilgili sürekli sıkıntıları oluyor bizim işimize engel oluyorsunuz diyorlar. Ama biz de bir şekilde bir kazanç elde etmeli ve ihtiyaçlarımızı karşılamalıyız. Ayda yılda bir gelen bu özel günlerde ne kazanırsak bayram harcamalarımızı bunlarla gideriyoruz.” Şeklinde konuştu.
“BAŞKA GELİRİMİZ” YOK DİYORLAR!
Seyyarların bir gelirleri, işleri olamayan insanlardan oluştuğunu belirten Alim Purtul isimli seyyar satıcı ise “Yılın 12 ayı bu esnaflar burada satış yapıyorlar. Kimsenin de onların işine engel olduğu yok. Burada tezgâh açan insanlar da bayram arifelerinde gelip iki üç günlük tezgâhlar kurup bir kazanç elde etmeye çalışıyor. Bu insanların bir işi, bir maaşı, onlara kapılarını açan bir kurum olsaydı elbette onlar da gelip bu tezgâhlardan medet ummazdı. Olaya herkes kendi açısından bakıyor. Ama seyyar satıcı dedikleri bu insanların da bir şekilde ekmeklerini kazanmaları gerekiyor. Kimse zevk olsun diye tezgâh kurmuyor. Bizde isterdik bayram öncesinde geceleri bu tezgâhlar üzerinde uyumak yerine çocuklarımızın ellerinden tutup alışveriş yapalım ama bunun için önce bir kazanç elde etmeliyiz.” Diyerek sözlerini noktaladı.
HER BAYRAM AYNI MANZARA!
Van’da her bayram tartışma konusu olan ve son zamanlarda kira ödeyip vergisini veren esnafın yoğun tepkiler gösterdiği konu bir kez daha gündeme gelmiş oldu. Vatandaşların da son dönemlerde sitem ettiği konuların başını çeken seyyarların durumu bilindiği gibi Van Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin de tartışma konusu olmuştu. Geçtiğimiz bayramda yaşanan manzaranın ardından yaşanan sıkıntıların ardından Van Büyükşehir Belediyesi geçtiğimiz günlerde konuyu gündemine almış ve uzun süre tartışma konusu haline getirmişti. Van Büyükşehir Belediye Başkanı Bedia Özgökçe Ertan da Van’ın Hindistan ve Pakistan sokaklarına dönüşmesine izin vermeyeceklerini belirtmiş ve bu noktada çalışmalarını ortaya koyacaklarını ve seyyar ile kaldırım işgaline izin vermeyeceklerini söylemişti.
