ŞEHRİVAN HABER: MERAL YILDIZ- Van Denizi’nin kirliliği konuşulmaya ve kara kara düşündürmeye devam ediyor. Son yıllarda büyük bir hızla kirlenen Van Denizi, arıtma tesislerinin eksikliği, bilinçsiz ve bilinçli olarak dökülen atıklar ile her geçen gün biraz daha ölüyor. Yapılan uyarılara rağmen göldeki kirlilik ciddi anlamda artarken S.O.S veren göl hala koruma kanunu ve diğer adımların atılmasını bekliyor. Kurtulmayı bekleyen denizin en önemlisi canlısı olan Van Balığı da şu sıralar kurumaya başlayan ve göle akan akarsu ve dereler nedeniyle büyük yok olma tehlikesi ile yüz yüze kalıyor…
Van Denizi’nin kirliliği, bir türlü alınmayan tedbirler derken Van Denizi alarm vermeye devam ediyor. Sürekli gündemde olmasına rağmen kirliliğinin önüne geçilmeyen Van Denizi noktasında çağrılar yapılmaya devam ederken şu sıralar da dere ve akarsulardaki kuruluk ön plana çıkıyor. Van Denizi, bu anlamda kirlilikten kurtulmayı beklerken bir kötü haber de Van’ın can damarı olan bu dere ve akarsular geldi. Mayıs ve haziran aylarında, dünyada sadece Van Gölü’nde yaşayan endemik balık türü olan inci kefalinin tersine göçüne ev sahipliği yapan ve eşsiz görüntülere sahne olan Bendimahi Çayı, yanlış sulama yönetimi nedeniyle kuruma noktasına geldi. Van'ın Muradiye ilçesinde bulunan Bendimahi Çayı’nın debisinin düşmesi, burada yaşayan endemik balık türlerinin yaşamını da tehlikeye soktu. Karadaki besin maddelerini Van Gölü’ne taşıma konusunda, 14 bin insanın geçim kaynağı olan Van Balığı için büyük öneme sahip olan Bendimahi Çayı, yaz ayının kurak geçmesi ve dere yatağındaki suyun tamamına yakınının sulamaya alınması nedeniyle kuruma noktasına geldi. Bu durumun, inci kefalini de tehlikeye soktuğu belirtildi. Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, “Şu an dere yatağında u adına hiçbir şey yok. Dere yatağında su olmadığı zaman buradaki balıklar için yaşama şansı ortadan kalkıyor.”
“DERE YATAĞINDA SU ADINA HİÇBİR ŞEY YOK”
Açıklamalarda bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinden Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, yaz aylarıyla birlikte bütün suyun sulama için kullanılması nedeniyle derenin kuruduğunu belirtti. Su olmayan derede balıkların yaşayamayacağını anımsatan Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, “Burayı hep gürül gürül akan sularıyla hatırlıyoruz. Ancak şu an dere yatağında su adına hiçbir şey yok ve kupkuru bir ortam ortaya çıkmıştır. Bunun başlıca sebebi; yaz aylarında akarsuların debileri düşüyor, debilerin düşmesine ek olarak da dere yatağında alınan bütün su sulamaya veriliyor. Bu durum akarsuda yaşayan balıklar için kötü günlerin başlangıcı oluyor. Çünkü derede su yoksa balık da olmaz. Van Gölü’nde 14 bin insanın geçindiği inci kefali avcılığını sürdürülebilir bir halde kullanmak istiyorsak, dere yataklarında sürekli olarak su bulundurmamız lazım.” Dedi.
“BALIKLARIN YAŞAMA ŞANSI ORTADAN KALKIYOR”
Dere yatağının kurumasının balıkların hayatını büyük ölçüde tehlikeye soktuğunun altını çizen Akkuş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Akarsular insan vücudundaki besin damarları gibi karalardaki besinleri alıp, denizlere ve göllere taşıyorlar. Van Gölü’ndeki inci kefali balığının hayatını sürdürmesi de bu akarsulardan gelecek olan besin maddelerine bağlıdır. Bu akarsulardaki suyu kestiğimiz zaman burada yaşayan balık stokları için ölüm demek oluyor. Bendimahi Çayı’nda yaşayan balıkların yüzde 50’den fazlası endemik türdür. Yani dünyada sadece Bendimahi Çayı’nda yaşıyorlar. Bu çayın kuruması, suyu yönetemediğimizin bir göstergesidir. Dere yatağındaki su paylaşımını düzenlemediğimiz zaman, bütün suları alıyoruz ve dere yatağında suya dair hiçbir şey kalmıyor. Dere yatağında su olmadığı zaman buradaki balıklar için yaşama şansı ortadan kalkıyor.”
BENDİMAHİ’NİN KURUMASI BALIKLARIN YAŞAMINI TEHDİT EDİYOR
Vangölü Aktivistleri adına açıklama yapan Erdoğan Özel, Van Balığı’nın üreme alanlarından olan Bendimahi Çayının yaz aylarında sulama için kullanılması Vangölü Balığının neslinin riske girdiğini ifade etti. Özel, “15 Nisan 15 Temmuz tarihleri arasında özellikle avlanmanın yasak olduğu dönemlerde suyun yönünün farklı yere çevrilmesi veya sulama için kullanılması konusunda çalışma yapılmalı ve bu konuda önlemelerin alınması gerekmektedir. Van Balığı gerek ekonomik getirisi, gerekse Van Gölünde bulunan endemik bir tür olmasından dolayı korunması oldukça önemlidir. Koruma çalışmaları kapsamında su debilerinin uygun hale getirilmesi çalışmaları yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanmalıdır.” Dedi.
