ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ - İranlılar hükümetinin harçlarla ilgili yasağı kaldırmaması nedeniyle İranlılar’ın gelişinin düşmesi, dolara endeksli ürünlerin hem alış hem satışlarındaki yüksek rakamlar, düğün sezonu olmasına rağmen yine altın fiyatlarının aşırı yükselmesi nedeniyle piyasaların durgun olması gibi önemli sebepler Van esnafını kara kara düşündürüyor. Her yıl bu zamanlar daha canlı bir durumda olan Van’da esnaf piyasanın bir hayli durgun olmasından sitem ederken işleri ciddi manada düşüş gösterdiğini söylüyor. Hem dünya hem ülke geneli nedenlerle birlikte kentte de merkezi cadde ve sokaklardaki fahiş kiralar gibi sebepler de ayrı bir yük oluştururken bir çok esnaf kirasını ödeyemez hale geldi. Bir taraftan yeni işletmelerin ardı ardına açıldığı kentte bir taraftan da piyasadaki sıkıntılardan dolayı bir çok esnafın kepenk kapattığı ifade edilirken esnaf “Her geçen gün biraz daha borçlanıyoruz.” Diyor.
Her yıl yaz aylarında düğün sezonunun bile tek başına piyasayı canlandırdığı kentte bu yıl altın fiyatlarından dolayı bir çok sektör adeta kriz yaşıyor. Alım gücünün iyice düştüğü, dolar ve altın fiyatlarındaki yükselişten dolayı bağlı bir çok sektörün de ciddi zam aldığı süreçte vatandaş kadar Vanlı esnaf da büyük sıkıntı yaşıyor. Vatandaşın para harcayamadığı kentte esnaf, “Piyasada para yok, borçlarımızı ödeyemiyoruz.” Diye dert yandı. Şehrivan’a konuşan farklı sektördeki bir çok esnaf düğün sezonu olmasına rağmen piyasanın durgun olduğunu, diğer kesimler ise yüksek kira gelirleri, doların artışı ve alım gücünün düşmesi nedeniyle kazanç elde edemediklerini dile getirdi. İşte Van esnafının mevcut duruma dair o değerlendirmeleri:
KORKMAZ: ESKİYE NAZARAN ÇOK İYİ DEĞİLİZ
Van’da kuyumculuk yapan Yusuf İslam Korkmaz, ekonomik olarak yaşadıkları sıkıntıları Şehrivan’a anlattı. Korkmaz, “İşlerimiz her ne kadar düğün sezonundan dolayı diğer zamanlara göre canlanmış olsa da eskiye nazaran çok iyi değiliz. Kışa göre şimdi daha iyiyiz ama bu kadar da durgun olmaması lazım. Altın fiyatlarında sürekli değişikliğin olması bizi pek etkilemiyor. Sadece en büyük sorun eski günlerdeki canlılığın olmaması. Bunun onlarca nedenini sayabiliriz. İşsizlik ve piyasanın cansızlığından kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Bu durumun düzeltilmesi şart. Yetkililer bu konuda acil çözüm bulmalılar bence.” Dedi.
GÜLEŞÇE: ESKİ GÜNLERİMİZİ ARIYORUZ
Yine Van’da kuyumculuk yapan Turgut Güleşçe isimli esnaf, şunları söyledi: “Her şey çok düzensiz. Altın fiyatlarına göre alımlarda da değişiklik oluyor. Düğün sezonundan dolayı alımlar diğer zamana göre biraz arttı. Ancak eskiye nazaran düşüş var. gerçek anlamda ekonomik olarak sıkıntılar yaşıyoruz. Bu sıkıntılar nereye kadar devan eder bilmiyoruz ama durumun acilen düzelmesi lazım. Düğün sezonu da açıldı ancak eski günlerimizi arıyoruz.” Diye belirtti.
KAYA: ÜLKEDE EKONOMİK BİR SIKINTI VAR
Eskiye oranla ekonomik anlamda dar boğazlığın yaşandığını ifade eden esnaf Mustafa Kaya, “Eskiye oranla işlerimizde azalma var. Hem de yüzde seksenlere varan bir düşüş söz konusu. Ekonomik sorunlarımız çok fazla var. Para yok, iş yok. Şu an düğün sezonu ve tam olarak kazanç yapmamız gereken dönemdeyiz ama ne yazık ki doğru düzgün satış yapamıyoruz. Eskiden az çokta olsa satışımız vardı. Genel olarak ülkede ekonomik bir sıkıntı var. Sadece biz esnafı ilgilendiren bir durum değil. Ülke genelinde yaşanan bu sorun çözüme kavuşmalı.” Şeklinde konuştu.
KARAKUŞMAN: RAĞBET VAR AMA ALIM GÜNCÜ YOK
Van’da manifatura işi yapan Nevzat Karakuşman isimli esnaf yaptığı konuşmada, eskiye oranla işlerinde büyük düşüşün yaşandığına dikkat çekerek, “Eskiye oranla rağbette yok. Her şey çok fazla pahalı. Doların yükselişi bizi çok fazla olumsuz etkiliyor. Halkın alım gücü çok fazla azalmış durumda. İşsizlik var. Gençler artık iş bulma konusunda çok fazla zorlanıyor. Şehrimizde fabrikalarda olmayınca bölge halkı köylerinden gelip batı şehirlerine yerleşiyor. Şuan köylerin geneli boş. Halk artık tutunacak yer bulamıyor. Düğün sezonu da açıldı ancak eski günlere dönmüş sayılmayız. Rağbet var ama alım güncü yok. Vatandaşın cebinde para olmayınca alımda olmuyor. Haliyle biz esnaf olarak da bu durumdan çok fazla olumsuz etkileniyoruz.” İfadelerine yer verdi.
PULAT: KAZANCIMIZ KİRAYA GİDİYOR
Yine Van’da manifatura işi yapan Remzi Pulat isimli bir diğer esnafta Şehrivan’a yaptığı açıklamada, eskiye oranla düşüşlerin çok fazla olduğuna dikkat çekerek, “Eskiden ayda 10-15 düğün yapardık ama şimdi 2-3’e düşmüş bu sayı. Her şey çok fazla pahalı artık. Düğünler için alımlar fazla ama para olmayınca alımda olmuyor. Vatandaşta haksız sayılmaz. Bu durum en fazla bizi olumsuz etkiliyor. Ekonomik anlamda büyük bir dar boğazlık içindeyiz diyebilirim. Eskiden böyle değildi. Esnaf canlıydı. Turist vardı, işler çok iyiydi ama şimdi çok fazla durgunluk var. Esnafın durumu gerçekten iyi değil. Dükkanlarını kapatan kapatana. Ben dahi kapatmayı düşünüyorum. Zaten kazancımız kiraya gidiyor. Hatta kendi cebimizden borçlanıyoruz. Nasıl olacak bu durum bilmiyoruz.” Şeklinde konuştu.
ÖLMEZ: DÜĞÜNLER BİZİM İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Abdullah Ölmez isimli bir diğer esnaf da Şehrivan’a yaptığı açıklamada, düğünlerin bölge için çok önemli olduğuna dikkat çekerek, “Düğünler bizim için çok önemli. Düğün demek altın alım satımı demek. Alım var yok diyemeyiz. Ama eskiye oranla büyük bir düşüşün olduğunu da göz ardı edemeyiz. Altın fiyatlarındaki düşüş ve yükseliş ister istemez altın alım satımını etkiliyor. Bu sadece kuyumcular için geçerli değil. Düğünlerde gelir sağlayan bütün esnafa da sorsanız aynı şeyleri söyleyecektir. Eski zamanla kıyaslandığında aradaki fark göze çarpacaktır.” Dedi.
