Son haftalarda saldırıların ve acı haberlerin durulmadığı bölgede sıkıntılı günler yaşanırken Başbakan Binali Yıldırım, ekonomik olarak da zor günler yaşayan bölgeye müjdeyi Diyarbakır’dan verdi. Pazar günü açıklanan Yatırım ve Destek Paketi’nin detaylarını açıklayan Başbakan Yıldırım’ın 10 yıl boyunca sürecek olan teşvik paketinin detayını açıklaması bölgedeki iş dünyasının yüzünü güldürdü. Van’dan da o pakete tam destek geldi…
Başbakan Binali Yıldırım'ın açıkladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine yönelik yatırım ve kalkınma hamlesi Van, Bitlis, Hakkari ve Muş'taki sivil toplum kuruluşlarınca sevinçle karşılandı. Başbakan Yıldırım'ın önceki gün Diyarbakır'da açıkladığı tarım, sağlık ve ekonomi başta olmak üzere her alanda bölgesel kalkınmaya katkı sunacak yatırım hamlesi, sanayi çevreleriyle iş adamlarını heyecanlandırdı. Van Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Şemsettin Bozkurt, yatırım ve kalkınma hamlesini olumlu bulduklarını söyledi. Başbakan Yıldırım'ın açıkladığı maddelerin bölgede maden ve petrol rezervinin çıkarılmasını destekleyeceğini anlatan Bozkurt, istihdam konusunda da önemli gelişmelerin yaşanacağını kaydetti.
BOZKURT: KALKINMAYA İVME KAZANDIRACAK
OSB Başkanı Şemsettin Bozkurt, sanayi çevresinin de paket kapsamına alınmasının daha anlamlı olacağını belirterek, “Doğrusu Başbakan'ın açıkladığı bu paketi çok değerli buluyoruz. Paketin içinde makine desteğinden tutun da her türlü teşvik yer almakta. Ekonomik anlamda çok önemli maddeler yer alıyor. Paketteki bu maddelerin uygulanması, toplumsal barış konusunda da son derece önemlidir. Paket, üretime, istihdama, ekonomiye ve kalkınmaya muazzam bir ivme kazandıracak. Bölgemize ve ilimize şimdiden hayırlı olsun.” Dedi.
BİNER: CİDDİ BİR DESTEĞE İHTİYAÇ VAR
Başbakan’ın açıkladığı paketin bölgede heyecanla karşılandığını ifade eden Van TSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Faruk Biner, “Başbakan’ın Diyarbakır’da açıkladığı paketi bizlerde çok olumlu karşılıyoruz. Daha önce de bir takım yeni teşviklerle de bölgenin farklı bir bakışla özellikle yatırım paketleriyle ekonomik olarak güçlendirilmesi yönünde girişim ve açıklamaların olduğunu biliyoruz. Bunları önemsiyoruz. Özellikle bölge açısından istihdam sağlayacak olan anahtar teslimi fabrikalar konusunda, kamu kaynaklarına ve kamunun özel desteğine ciddi bir ihtiyacı var. Çünkü daha önce de ifade ettiğimiz bölgeler arası gelişmişlik anlamında ciddi bir makas var. Onun için bölgemize özel çabalar noktasında kesinlikle hükümeti destekliyoruz. Ancak bizim bölge insanı olarak farkı sıkıntılarımız var. Bölgenin iş dünyası olarak son 30 yılın sıkıntılı ve çatışmalı geçmesi bizlerin de önceliklerini değiştiriyor. Bu gelişmeler elbette Van Ticaret ve Sanayi Odası olarak bizleri heyecanlandırıyor. Bölgenin ekonomik olarak yeniden yapılanması konusunda ciddi teşvik olacak bu paket. Fabrikalarda alım garantisinin olmasını da ayrıca iş dünyası olarak önemsiyoruz. Ama yine de huzur diyoruz, barış diyoruz. Bunlar olduktan sonra gerisi inşallah gelecektir” dedi.
BAYNAL: İŞSİZLİĞE ÇÖZÜM OLACAK
Van Ekonomi Konseyi Dönem Başkanı ve MÜSİAD Şube Başkanı Kerem Baynal ise, yatırım ve kalkınma hamlesinin zamanlamasına dikkat çekerek, “Dün Sayın Başbakanımızın Diyarbakır’da açıklamış olduğu Ekonomik Kalkınma Paketini çok anlamlı buluyoruz. Zamanlama olarak çok anlamlı buluyoruz. Türkiye’nin son zamanlarda yaşamış olduğu darbe girişimi ve terör olaylarının yoğunlaştığı bir dönemde hükümetin, huzurun kalkınma ile gelebileceği ve özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin, diğer bölgelerle kalkınmışlık noktasındaki farkı giderebilecek, insanların istihdam, üretim ve ihracatla buluşacağı bir paket olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.
“BUNLARIN HEPSİ EKONOMİYE DÖNÜKTÜR”
Söz konusu paketin içeriğinin zengin ve kapsamlı bir paket olduğuna değinen Baynal, şunları söyledi. “Baktığımızda çok geniş kapsamlı bir paket, 23 ili ilgilendiren ve bu 23 il içerisinde 4 ilimizi de cazibe merkezi yapabilecek projelerin olduğu, fabrikaların anahtar teslimi yapılıp teslim edileceği, üretilen ürünlerin devlet garantisinde olduğu, 2027 yılına kadar sıfır faizle veriliyor. Tüm bunlara 6. bölge avantajları da eklendiğinde bunu bölgemiz açısında bir kalkınma seferberliği olarak görüyoruz. Zamanlama çok değerli, yapılan paketin içeriği dolu dolu, sadece bir noktada kalmıyor, yine bu süreç içerisinde hendeklerden zarar görmüş vatandaşların, evlerinin onarılması ve yapılması konusunda ciddi bir çalışma görüyoruz. 36 bin konuttan bahsediliyor, bu konutlar yapılana kadar mağdur olan ailelere kira yardımından bahsediliyor. 3 tane büyük stadyumdan bahsediliyor. Bir kaç ilimizde çağrı merkezleri kurulması, bunların hepsi ekonomiye dönüktür.”
IRAK: FAİZSİZ KREDİ ÇOK ÖNEMLİ DESTEKTİR
Van Ticaret Odası ve Van Ticaret Borsası eski başkanı ve iş adamı Feridun Irak ise; bedava arsa ve faizsiz kredinin çok önemli destekler olduğunu dile getirerek, “Sayın Başbakanın dün genel hatlarıyla açıkladığı teşviklerin amacına ulaşmasını diliyorum. Bunun olabilmesi için uygulama tebliğleri hazırlanırken önceki teşviklerden neden sonuç alınamadığı araştırılmalıdır. Önceki düzenlemeler teşvikten ziyade sübvanse olup, daha çok batıdaki iş adamlarının bölgede yatırım yapması hedefliydi, onun için amacına ulaşamadı. Bu defa sübvanseden ziyade teşvik olmasının yanı sıra, her ne kadar batıdaki iş adamlarının bölgeye gelmesi istenmiş olsa da bölgedeki girişimci de dikkate alınmış. Bedava arsa, faizsiz kredi çok önemli desteklerdir. Ancak arsada alt yapı ve krediye ulaşım kolay olmalıdır. Bu teşvik kapsamında kurulacak fabrikalara alım garantisi verilirken, daha önce kurulan fabrikaların haksız rekabetle kapanmasına sebebiyet verilmemelidir. Yapılacak yatırımlarda ‘doğru yerde doğru yatırım’ ilkesine uyulmalıdır. Aksi takdirde alım garantisi bittikten sonra bu kuruluşlar sudan çıkmış balığa dönerler. Devlet yapacağı fabrikaları kişi ya da birkaç kişiye değil, çok ortaklığı teşvik ederek halka mal etmelidir” ifadelerini kullandı.
“İYİ BİR DENETİM YAPILMALIDIR”
Yapılacak olan konutlara da değinen Irak şunları kaydetti. “Deprem sonrası Van’da yapılan konutların il ekonomisine katkısı olmadı ve sorunludurlar. Nedenleri dikkate alınmalı. Yatırımcıların kamu kesimindeki muhatapları, bir işin nasıl olmayacağını değil nasıl olacağını anlatanlardan oluşmalıdır. Kaynak israfına fırsat vermemek için iyi bir denetim yapılmalıdır. Görevini doğru yapmayan sorumlu tutulmalıdır. Hepsinden önemlisi yatırım ortamının iyileştirilmesi, huzurun ve barışın sağlanmasıdır” diye konuştu.
VAN TSO’DAN KAPSAMLI DEĞERLENDİRME
Öte yandan Van TSO yönetim kurulu ise ekonomik destek paketi ile ilgili olumlu ve olumsuz yanlarının bulunduğu ayrıntılı da bir değerlendirme yayınladı. Öncelikle paketin Van için önemli olduğunun vurgulandığı o paket ile ilgili olarak şu sözlere yer verildi: “Başbakan Sayın Binali Yıldırım tarafından 4 Eylül’de Diyarbakır’da açıklanan Doğu ve Güneydoğu’yu ilgilendiren Ekonomik Teşvik paketi bizler için önemlidir. Yaklaşık 5 aydan buyana bölgenin ekonomik kalkınmasına katkı sunacağı düşünülen yeni ekonomik teşvik paketi özü ve niteliği bakımından yenilikçi yaklaşımlar içermektedir.Bu çerçevede üzerinde önemle durduğumuz bu paketin ilimiz ve ülkemize hayırlı olmasını diliyoruz. Yapılan açıklama teorik boyutu ile ele alındığında güçlü ve zayıf yönleriyle değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.
İŞTE VAN TSO’YA GÖRE PAKETİN GÜÇLÜ YANLARI
Paketin açıklanan destek unsurlarının güçlü yönleri olarak;
-Finansmana erişimin kolaylaşacağı ve kredi faizinin bir kısmının hazine tarafından karşılanması,
-Yenilikçi yaklaşım olarak yine anahtar teslimi fabrikaların kurularak yatırımcıya tahsis edilmesi,
-Kamu arazilerinin yatırımcılara ücretsiz tahsis edilmesi,
-Devletin yapılan yatırımlar neticesinde üretilecek ürünlere satın alma garantisi vermesi,
-Yeni destek paketinin istihdam odaklı olması önemlidir ve bölgenin buna da ihtiyacı vardır.
Yukarıda değindiğimiz maddeler açıklanan paketin olumlu yönleri olarak değerlendirilmekte ve olumlu sonuçlar doğuracağı kanaatini uyandırmaktadır.
VAN TSO: BU HUSUSLARA DİKKAT!
Açıklanan destek paketinin olumlu yönleri yanında zayıf yönleri veya cevap bekleyen yönleri de bulunmaktadır.
-Mevcut yatırımcıların korunmasına ve güçlendirilmelerine yönelik herhangi bir açıklamanın olmaması bir yandan mevcut yatırımcının içinde bulunduğu darboğaza çözüm oluşturmazken, öte yandan rekabet açısından da mevcut yatırımcının elini zayıflatmaktadır.
-Daha önce yapılan açıklamalarda belli illerin cazibe merkezi kapsamında destekleneceği ifade edilmesine rağmen, açıklanan yeni pakette 23 ilin bu kapsama alınması iller arasındaki rekabet üstünlüğünü olumsuz etkileyecektir. Özellikle yatırıma ihtiyacı olan ekonomik düzeyleri düşük illerin yatırımcılar tarafından tercih edilmeyeceği geçmiş tecrübelerden de anlaşılmaktadır.
-Özellikle finans kurumlarına ve finansmana kolay erişim konusunda karşılaşılan sorunlara yönelik olarak herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Bu durum özellikle finans ihtiyacı duyan yatırımcıları belirsizliğe sevk etmektedir.
-Açıklanan teşvik paketi konusunda muhatap kurumların kimler olacağı net olarak açıklanmadığından yatırımcıların paketten yeterince yararlanmaları konusunda bilgi eksiklikleri giderilememektedir.
Olumlu ve olumsuz yönleriyle genel anlamda ele alındığında hükümetin bölgeye yönelik olarak yapmaya çalıştığı ekonomik kalkınma hamlesi elbette ki önemlidir ve başarıya ulaşması konusunda herkesin çaba sarf etmesi gerekmektedir. Burada asıl olan daha önce açıklanan teşvik paketlerinden yeterince yararlanamamasının gerekçelerini doğru okumak ve son açıklanan teşvik paketinde bu olumsuzlukları ortadan kaldırmanın yollarını bulmamızdır. İnanıyoruz ki bu konuda da gerekli çalışmalar ve açıklamalar en kısa zamanda yapılacaktır. İş dünyası olarak beklentimiz açıklanan ekonomik paketle eş zamanlı olarak huzurun sağlanması ve çatışmalı ortamın biran önce bitmesi yönündedir. Unutmamalıyız ki yatırımlar ancak huzurun ve barışın egemen olduğu bölgelerde gerçek değerini bulmaktadır.
CENGİZ: TÜRKİYE EMİN ADIMLARLA İLERLİYOR
Muş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Fatih Cengiz ise yatırım ve kalkınma hamlesini bölgedeki 23 ilin kalkınması için değerli gördüklerini anlattı. Paketin ekonomik anlamda içi dolu olduğunu kaydeden Cengiz, “Açıklanan bu ekonomik maddeler çok anlamlıdır. Türkiye emin adımlarla ilerliyor. Bizim güvenlik konusunda bir sorunumuz yok. Burada halk var, halktan da güçlü kimse yoktur. Terör halktan daha güçlü değildir. Teşvik programıyla istihdam sorunu büyük ölçüde çözülecektir. Hastalık doğru tespit edilip, doğru teşhis konulursa terör de biter.” İfadelerini kullandı.
TAŞ: İŞİMİZE BAKACAĞIZ
Hakkari Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Servet Taş, ekonomik hamlenin bölge ekonomisine ciddi katkılar sağlayacağını söyledi. Paketin bölge ekonomisini güçlendireceğini belirten Taş, “Başbakanımızın açıkladığı bu maddeler yatırımcıyı heyecanlandırdı. Bölgedeki istihdam sorununu önemli oranda çözecektir. Bölgede bir huzursuzluk var. Bu da yatırımcının önünü kapatıyor. Biz yine de bu teşviklerle işimize bakacağız. Bölgenin ekonomisini iyileştirmek için atılan adımlar bu anlamda önemlidir.” Dedi.
ÖZDEMİR: PAKET BİZDE HEYECAN YARATTI
Yatırım ve kalkınma hamlesinin bölgede sevinçle karşılandığını anlatan Yüksekova Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Salih Özdemir de ekonomik teşvik programını çok olumlu karşıladıklarını ifade etti. Başbakan'ın batıdaki yatırımcıyı doğuya çekmek istediğini değerlendiren Özdemir, “Yatırımcıyı cezbetmek için önümüzdeki en büyük sıkıntılardan birisi huzurdur. Öncelikle bizim bölgeye huzur gelmesi lazım. Canımız 30 yıldır yanıyor. Batıdaki bir anne babanın canı ne kadar yanıyorsa bizim de o kadar canımız yanıyor. Havalimanımız da açılırsa bu da yatırımcıya katkı sunar. Yatırımcı huzurlu limanları, huzurlu coğrafyaları sever. Bu paket bizde heyecan yarattı. Tabii bunun pratiğini gördüğümüz zaman bizde daha çok canlılık yaratacak. Hakkâri’ye ayrılan 2,5 milyar lira da çok ciddi ödenektir. Yüksekova'nın ekonomisini şaha kaldıracaktır.” Şeklinde konuştu.
TEZCAN: GÜN, BİRLİK VE BERABERLİK GÜNÜDÜR
Bitlis Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davut Tezcan da bölgedeki finans sıkıntısının giderilmesi açısından açıklanan teşvik paketinin önemli olduğunu dile getirdi. 23 ili kapsayacak maddelerin hayata geçirilmesinin önemli olduğunu ifade eden Tezcan, şunları söyledi: “Terör örgütü FETÖ, kendilerine destek vermeyen herkesi fişlemişti. Bu teşvik paketleriyle FETÖ'nün yarattığı tahribatın giderilmesi lazım. Yine tarım ve hayvancılık konusunda da önemli gelişmeler olacak. Yatırımcının ürettiği ürünlerin devlet tarafından alınması güvencesi de önemlidir. Bu teşvik paketiyle bölgeler arasındaki bu kalkınmışlık farkının giderilmesi lazım. Gün, birlik ve beraberlik günüdür. Ekonomik paketinin bölgemize hayır getirmesini diliyorum.”
(AA - İHA)
