16 Nisan referandumuna halk ‘vize’ verdi. Anayasa ve sistem değişikliği yüzde 51,4 ile kabul edildi. Sonuçlar yorumlanmaya ve tartışılmaya devam ederken en büyük sürprizlerden biri de Van’ın da aralarında olduğu Kürt illerinden geldi. Şehrivan’ın geçtiğimiz seçimlerde de ‘Van sürprizi sever’ yorumunu sıkça dillendirdiği Van’da AK Parti’nin son seçimdeki yüzde 30 oranındaki oranı ‘Evet’e yüzde 42,8 oranında yükselerek yansıdı! 7 Haziran 2015 seçimlerinde AK Parti’nin oy oranının yüzde 19’a kadar düştüğü Van yine sürpriz yaptı, yine şaşırttı. Referanduma yüzde 57’i oranında ‘Evet’ desteği veren Doğu Anadolu’da öne çıkan illerden biri oldu. Van, Ağrı, Hakkari, Şırnak, Siirt, Bitlis, Muş, Tunceli, Bingöl, Diyarbakır, Batman, Mardin ve Şanlıurfa'da "Evet" oyu yaklaşık olarak toplamda 450 bin arttı.
16 Nisan referandumunun en çarpıcı sonuçlarından biri de Kürt seçmenin tercihi oldu. Ağırlıklı olarak ‘Hayır’ oyu çıksa da, HDP tabanında yaşanan kayma, ‘Evet’ oylarının yükselmesine neden oldu. Gözlerin MHP’den gelecek desteğe çevrildiği seçimin 51’e 49 sonucunda tartışılan konu MHP’nin oyları değil Kürtlerin büyük desteği oldu. Doğu Anadolu’nun yüzde 57’lik oyunda bir çok Kürt ili etkili olurken bunlardan en önemlisi de Van olarak kayıtlara geçti. İktidar'ın seçim boyunca Batı'da ve İç Anadolu'da MHP'den, Doğu ve Güneydoğu'da Kürtler’den, Hüda-Par'dan aldığı destekle gelişen bu süreç sonunda; Hakkari, Şırnak gibi HDP’nin neredeyse tek parti olduğu bazı illerde ise AK Parti'de temsil edilen “Evet” oyları yüzde 25’in üzerine çıkarak HDP açısından sürpriz yaptı. Peki Van ve diğer illerin oyları ne iken ne oldu? İşte o sonuçlar…
VAN’DA KATILIM DÜŞTÜ, DESTEK ARTTI
Van: Van da HDP cephesinde toplanan “Hayır” oylarının neredeyse katılım oranındaki düşüş kadar gerilediği illerden biri oldu. 1 Kasım seçimleri ile karşılaştırıldığında katılım oranı yüzde 81’den yüzde 75’e düştü. 1 Kasım seçimlerinde HDP yüzde 65, AK Parti yüzde 30 oy almıştı. Referandumda “Hayır” oyu yüzde 57 olurken, “Evet” oyları ise yüzde 42'ye çıktı.
VAN VE DİYARBAKIR MERAK KONUSUYDU
Diyarbakır: Referandumda Diyarbakır’da seçimlere katılım oranı yaklaşık yüzde 4 oranında geriledi. 1 Kasım 2015 seçimlerinde 84 olan sandığa katılım oranı bu seçimlerde 80.73'e düştü. Bu oran HDP oylarına düşüş olarak yansıdı. “Hayır” oyları yüzde 67, “Evet” oyları ise yüzde 32 oldu. 1 Kasım seçimlerinde Diyarbakır’da katılım oranı yüzde 84 iken HDP yüzde 72, AK Parti ise yüzde 21 oranında oy almıştı.
DİĞER KÜRT İLLERİNİN DEĞİŞİMİ…
Mardin: Mardin'de 1 Kasım seçimlerinde ise HDP’nin oyları yüzde 68, AK Parti'nin oyları ise 28,5 oldu. Referandum sonuçları ise HDP cephesinde kaybı beraberinde getirdi. Katılımın yüzde 82 olduğu “Hayır” oyları yüzde 59, “Evet” oyları ise yüzde 40,9 olarak gerçekleşti. 1 Kasım seçimlerinde 86.45 olan sandığa katılım oranı ise bu seçimlerde 82.22'ye düştü.
Bingöl: Bingöl'de 1 Kasım seçimlerinde yüzde 64 alan AK Parti, referandumda “Evet” oyları açısından yüzde 73'lük oranı yakaladı. 1 Kasım'da HDP'nin yüzde 29 aldığı ilde bu durum “Hayır” oylarına yüzde 3 oranında bir düşüşle yüzde 26 olarak yansıdı.
Ağrı: Ağrı’da katılım 1 Kasım seçimlerine kıyasla yüzde 4 oranında geriledi ve referandumda yüzde 71 oranında gerçekleşti. “Hayır” oyları ise HDP’nin oyunun yüzde 14 altına düşerek yüzde 56 oldu. “Evet” oylarının oranı da yüzde 43.4 olarak yansıdı. HDP'nin kaybettiği kadar oyun "Evet" cephesine geçtiği illerden biri de Ağrı.
Hakkari: Hakkari'de ise oy dağılımı “Evet”i temsil eden AK Parti lehinde değişti. “Hayır" yüzde 68,5 iken, “Evet” ise yüzde 31'e yükseldi.
Şırnak: Şırnak'ta 1 Kasım'da, HDP yüzde 85, AK Parti yüzde 11 oranında oy aldı. Referandumda şehir genel olarak “Hayır” oyu kullandı ama HDP oylarında düşüş gözlemlendi. HDP’nin temsil ettiği “Hayır” oyları yüzde 14 geriledi ve yüzde 71’e düştü. “Evet” oyları ise yüzde 28.59 arttı.
Muş: Muş'da 1 Kasım seçimlerinde HDP şehirdeki seçmenin yüzde 61'inin oyunu alarak birinci parti olmuştu. AK Parti'nin oyu ise yüzde 33 oranındaydı. Muş'ta referandumda şehrin tercihinin değiştiği görüldü. "Evet" oyları yüzde 50,6'ya yükselirken, "Hayır" oyları ise yüzde 49,3'e düştü.
Bitlis: Bitlis'te "Evet" oyu yüzde 59, "Hayır" ise yüzde 40 çıktı. 1 Kasım'da oy oranları HDP'nin yüzde 49, AK Parti'nin ise yüzde 43'tü.
Siirt: Siirt'te "Evet" cephesi lehine oy değişimi yaşanan bölge illerinden biri oldu. 1 Kasım seçimlerinde şehirde HDP yüzde 58 oy alan, AK Parti yüzde 36 oy almıştı. Buna göre HDP'ye oy veren seçmen sayısı 81 bin 700, AK Parti'ye oy veren seçmen sayısı ise 51 bin 400'dü. Referandumda "Hayır" oyları yüzde 52 ile önde çıktı. Bu ilde HDP'nin oy kaybı 74 bin olarak gerçekleşti.
689 BİN 924 OY "HAYIR" ÇIKARACAKTI
Ortaya çıkan verilen ışığında bölgedeki HDP seçmeninin yaklaşık 500 binlik bir kısmının tercihini "Evet"ten yana kullandığı görülüyor. Yani, ortaya çıkan sonuçlara göre "Evet" oyu veren yaklaşık 500 bin Kürt seçmen, eğer bir önceki seçimlerde yaptığı tercihi tekrar etseydi referandumun sonucu "Hayır" lehine gelişebilirdi. Çünkü, "Hayır" cephesinin referandumda galip gelmesi için mevcut oylarına 689.924 oy daha eklemesi yeterliydi. (Şehrivan-Oda TV)
