ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL - Güç Birliği toplantısında bir dönem tartışılan ve yeniden inşası konuşulan Eski Van Şehri de DAP eliyle hayat bulacak. Devasa bir proje olan ve yapılması halinde Türkiye’nin de en prestiji projelerinden birisi olacak olan Eski Van Şehri, DAKA, Kültür Turizm, İstanbul Üniversitesi ve bir çok paydaşla hayata geçirilecek. Dünyanın dört bir tarafındaki eski Van tasvirleri çıkarıldı. Kazılar başladı. Animasyon filmi ile eski şehir yapısı canlandırılacak. Ardından da etap etap eski Van şehri yeniden kurulacak. Çarşısı ile, pazarı ile, tarihi yapıları ile Van Kalesi altında Van şehri Van’ın turizmini şaha kaldıracak.
Yapılması planlanan bir diğer önemli proje ise Eski Van Şehrinin Canlandırılması Projesi. En önemli projelerden bir tanesi olan projenin maliyeti yüksek olduğu için henüz kabul görmedi. Kademeli olarak yürütülmesi planlanan çalışma için de DAP kolları sıvadı. Yüksek maliyete çözüm ise DAKA Eski Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci’den gelmiş ve bunun üzerine projenin etap etap yapılmasına karar verildi. Kalkınma Bakanlığına sunulan projede teklif aşamasına gelindi. Şimdi hem DAP’ın hem de Kalkınma Bakanlığı eliyle ortak bir çalışma için çalımalar sürüyor. Farklı yatırım destekleriyle Van’da kısa zamanda eski Van şehrinin yeniden canlandırılması projesi onaylanır onaylanmaz harekete geçilecek. Proje hayata geçmesi durumda eski Van evleri için bir de animasyon film çekilecek. Çekilecek film eskinin tarihini geleceğe ışık tutacak ve tanıtım anlamında önemli bir rol oynayacak. İşte eski Van şehrinin canlandırılması projesi ve katılımcıların görüşleri...
DURAK: 2017 YILINDA PROJE KARARI ALINDI
Projeyle ilgili ilk olarak konuşan DAP İdaresi Özel Kalem Müdürü Süha Durak şunları söyledi: “2017 yılı hem Tarihi Kentlerin Canlandırılması Ve Tanıtımı hem de Tarihi Kent Bölgeleri Tasarım Projesi kapsamında 2 işin yapılmasını planlamıştık. Özellikle Erol Bey eşliğinde gezdiğimiz eski Van şehri bize çok iyi bir fikir sağladı. Orada bir kazı yapılmış ama orada halen yüzlerce yürüyüş yolları bile duruyordu. Bu proje fikri oradaki istişareler sonucu ortaya çıkmıştı. Biz çalışmalara başladığımız da hemen dönüş yaptık. Rölave yapılan çalışmalar ile ilgili fikir sundu. En son hocalarımız ile görüşmeler ve müdürler ile görüşmeler oldu. Son olarak bu projeyi hayata geçme konusunda yakın zamanda ihaleye çıkacağız. Eski Van şehrinin tamamına uygun bir şekilde bir eski Van şehri animasyonu hazırlanacak. Eski fotoğraf, bilgi ve dokümanlardan yararlanarak bir animasyon film hazırlanacak.”
KONYAR: ANİMASYON FİLM ÇEKİLECEK
İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırma Merkezi Müdürü Erkan Konyar ise yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Konyar, “Süha Bey açıklamış oldu. 2 aşamalı bir çalışma yapılacak. Burada hazırlanacak raporlar ile bir karar verme aşaması kararı verilecek. Bu çalışmaların toparlandığı bir neticede 2 aşamalı bir animasyon film işine gireceğiz. Öncelikle orijinal doku ele alınacak. Elimizde 19. Yüzyılın ilk yıllarından, 20. Yüzyılın ortalarına kadar uzanan granüller, görseller ve haritalar var. Bunun da hemen hemen işi bitti. Albümlerini de oluşturduk. Onlardan yola çıkarak mümkün oldukça eski Van’ın kent dokusunu ve yapılarının ayağa kaldırılmış hali görülecek. Hüsrevpaşa ve Kayaçelebi Cami gibi yapılar zaten ayakta, onların fazla işi yok. Ancak Van Ulu Cami gibi Türk-İslam sanatının en önemi yapılarından bir tanesi orada var. Onların yardımı ile yapıların yeniden canlanması sağlanacak.” Şeklinde konuştu.
“EKONOMİK DEĞERE DÖNÜŞTÜRECEĞİZ”
Konyar konuşmasına şöyle devam etti: “Bizim daha çok üzerinde durduğumuz alan Sibil Mimari. Yani sokaklar içinde gezeceğiz Cumbalı Van evleri bir şekilde pazar yeri var. 3 önemli Pazar yerinin olduğunu biliyoruz. Dönemin meslek gruplarını gösterecek meslekler 10 dakikalık bir canlandırma olacak. 10 dakikanın yeteceğini düşünüyorum. Bu animasyonun ikinci aşamasında da biz bunu nasıl ekonomik değere dönüştürebiliriz evresi var. Yani peyzaj mimarlarıyla ve turizm uzmanları ile çalışacağız. Mesela Hüsrevpaşa ile Kayaçelebi arasında nasıl bir Pazar var bunu ortaya çıkaracağız. İşlev kazandırma konusunu tartışacaktık. Bu animasyon daha sonra röleve nasıl yapacağımızı gösterecek bir çalışma olacak.”
ESKİ VAN ŞEHRİNDE CUMHURİYET CADDESİ
Buldukları bir sokağa Cumhuriyet Caddesi ismini verdiklerini söyleyen Konyar, “Kazıyla ilgili bu yıl 5 bin metrekarelik bir alanı açtık. Burada kentin kamu yapılarının olduğu çok güzel bir cadde ve sokak var. Ben burada Van’ın Cumhuriyet Caddesi diyorum. Onu kesen ve mahalleler arasına giren sokaklar var. Bu sokağın kuzeyinde yer alan yapıları zaten biz açmıştık. Projelendirme anlamında Güneyde yer alan 4 bin metrekarelik bir alan var. Orayı da açarsak projelendireceğimiz alan yeterli olacaktır. Daha önce Emin Bey ile görüşmüştük ve 170 milyonluk bir proje çıkmıştı. Emin Bey bize sağ olsun destek verdi. Hatta bize küçükten başlayın devamı gelir demişti. Bizde bu şekilde çalışmaya başladık ve şu anda da dediğimiz durumdayız.” Dedi.
GÜRAY: İSTİŞARE HALİNDEYİZ
Projeyle ilgili çalışma yaptıklarını söyleyen Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray ilk olarak şu ifadelere yer verdi: “Hocamız dediği gibi bizimde bu çalışmadan bilgimiz var. Emin hocamızın talimatıyla bizde o dönemde bir çalışma yaptık. Daha sonra 2017 yılında cazibe merkezleri kapsamında bakanlık bizden yeni proje fikirleri istedi. Geçen ay itibariyle 11 proje sunduk. Bunlardan bir tanesi de bahsetmiş olduğumuz alanının birinci etabıdır. Biz etap etap yapılabilir demiştik. Birinci etapta master planının hazırlanması, projesi hazır yerlerin inşasına başlanması, yeni yerlerin projelerinin hazırlanması ve kurul onayına sunulması gibi eş zamanlı zaman kaybetmeden biz geçen ay projeyi kalkınma bakanlığına sunduk. DAP idaresi ile istişare halindeyiz.”
“DAKA OLARAK ÜZERİMİZE DÜŞENİ YAPACAĞIZ”
Güray konuşmasının devamında, “Proje süresi ileri ki yıla uzarsa nasıl olur diye bakanlık ile görüşmeler yaptık ve ara formülde ürettik. Proje detayında çok girmek istemiyorum çünkü şu anda teklif aşamasında. Kabul edilmesi için DAP İdaresi ve biz DAKA olarak üzerimize düşeni yapıyoruz. Bu proje aynı zamanda Urartu Kültür Yolu, Urartu Müzesi gibi projeler Kalkınma Bakanlığı destekleri ile yapıldı. Bu proje DAKA’da en fazla yazılan ve yapılması planlanan projelerden bir tanesidir. Bizde bu projenin üzerinde duruyoruz. Kabul ettirebilirsek bu projeyi hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bu proje Van ve bölge için çok önemli bir projedir. İnşallah bu proje için elimizden geleni yapacağız.” İfadelerini kullandı.
ŞENEL: YER ALTINDAN ÇIKAN SU SORUNU ÇÖZÜLMELİ
Müze Müdürü Erol Şenel eski Van evlerinde animasyonda önce var olan yer altında çıkan su sorunun giderilmesi gerektiğini söyledi. Şenel şöyle konuştu: “1915 olayları olduktan sonra Van şehri tam anlamıyla yakılıyor. Yakıldığından dolayı bu animasyondan önce kerhiz alanlarının ıslah edilmesi gerekiyor. Çünkü yapılacak en ufak çalışmalarda sorunlar meydana gelebilir. Şehirde yer altın sular çıkmaya başlıyor. Zamanla camiler onarıldı ve burada ibadete açıldı. Ancak burada yer altından su çıkma sorunu var. Bana göre animasyondan önce nu sorunun giderilmesi gerekiyor. Animasyon ile birlikte kazı çalışması yapılması gerekiyor. Bunu yapmalıyız ki çalışmayı ayağa kaldırmamız ve işlevsel hale getirmemiz gerekiyor. Bu anlamda da kazı çalışmalarının hızlı bir şekilde tamamlanması gerekiyor.”
ESKİ VAN ŞEHİR AÇIK HAVA MÜZESİ! NEDEN OLMASIN
Van Kalesi ve eski Van şehrinin açık hava müzesi olabileceğini söyleyen Şenel, “Van Kalesi tek başına açık hava müzesi olabilecek bir değere sahip. Burada birde el değmemiz. 1915’te eski Van şehri yıkılıyor ve insanlar burayı terk ediyor. 24 Mayıs 1915 yılında Cevdetpaşa Van’ı terk ediyor ve Başkale’ye gidiyor. Cevdetpaşa daha sonra yeniden buraya geliyor ve kısa bir notunda şunu diyor: ‘Süleymanhan camisinin tepesinde dururken Van şehrine baktım ve gözlerim yaşadım.’ Bir gidiyorsunuz şehir ayakta ardından dönüyorsunuz şehir yıkılmış durumda. Van eski şehir el değmemiş olduğu için orada her şeyi bulabiliyorsunuz. Bana göre orayı açık hava müzesi haline getirebilirsek. Bu bizim için en büyük başarı olacaktır diye düşünüyorum.” Dedi.
“KAZI BÜTÇESİ ÇIKMAMA SORUNU VAR”
Süha Durak kazı bütçesi ile ilgili sıkıntının olduğunu söyledi. Durak şöyle konuştu: “Yapılacak olan kazı için 350 binlik bir bütçe çıkarıldı. Ancak bakanlık bunu direk kazıya vermedi. Bizde Kültür Müdürlüğümüz ile Müze Müdürlüğü arasında bir protokol olsun. Aktarılacak parayı da müze ve kültür müdürlüğü bunu kontrol edilsin dedik. Kazıyla alakalı böyle bir sıkıntı var. Önce müzeye verilsin denildi ardından, kabul edilmedi.” Yaşanan sorunla ilgili Kültür Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ bu sorundan bilgilerinin olmadığını söyledi. DAP İdaresi Başkanı Adnan Demir ise konunun takibi konusunda bir çalışma yapılması gerektiğini dile getirdik.
Van Kalesi’nde düzenlenen toplantıya Vali Yardımcısı Önder Can, DAP İdaresi Başkanı Adnan Demir, Kültür ve Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ, DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, DAKA Program Yönetim Birim Başkanı Mehmet Emin Çakay. İhaleyi alan firma temsilcisi olan Kültür Rotaları Proje Koordinatörü Kate Clow ile diğer dernek üyeleri, Vangölü Havzası Turizm Derneği (VAHATUDER) Başkanı Abdullah Tunçdemir, bazı kurum amirleri ve proje iştirakçileri katıldı.
