ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL / 2016 yılında Van Büyükşehir Belediyesi’ne büyük umutlarla devredilen VOTAŞ, belediye tarafından satılığa çıkarıldı. 204 hisseli VOTAŞ için 19 milyon 500 bin lira fiyat biçildi.
Kuruculuğunu Van TSO ve Van TB eski başkanı Feridun Irak’ın yaptığı VOTAŞ bir kez daha satışta! Bir dönem Tarım ve Hayvancılık anlamında önemli bir yatırım olarak hayata geçen VOTAŞ’ın geçtiğimiz yıl belediyeye satışının ardından, bu kez de belediye tarafından satışa sunuluyor. Hissedarlarının geçtiğimiz yıl önce Van TSO’ya teklif ettiği daha sonra da Van Büyükşehir Belediyesi’ne sattığı dev tarım arazisi ve yapıları satışın üzerinden bir yıl geçmeden ihaleye çıkarıldı. Büyükşehir bünyesindeki BELVAN Ulaşım Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi bünyesindeki VOTAŞ)a ait Van Tuşba’daki 204 adet hisse tam 19.500.000 TL muammen bedelle ihaleye çıkarıldı. Daha önce de Türkiye genelindeki büyük yatırım firmalarına verilmesi konuşulan, Van’da TORKU benzeri modellerle tarım markası oluşturulması hedeflenen VOTAŞ’ın satışı tartışmaları yeniden başlatırken, o şirketin kurucusu Feridun Irak, satışı Şehrivan’a değerlendirdi. Irak, bu tarım arazisinin Vanlılar tarafından kullanılması gerektiğini söylerken daha önce de dile getirdiği gibi Van TSO çatısı altına alınması gerektiğini belirtti. Irak, “Bizim vücuda getirdiğimiz bu büyük yatırım Van halkınındır ve Van halkına mal edilmesi öncelikli talebimizdir.” Diyerek VOTAŞ için satış öncesi fikir beyan etmiş oldu.
ÇOK KONUŞULMUŞTU! YENİDEN KONUŞULACAK!
30 ortak 3 bölgenin en büyük yatırımı olarak kurulan ve 2016 yılında Van Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) satılığa çıkarıldı. Büyük emekler ve zorluklarla kurulan VOTAŞ’ın 204 hissesi 19 milyon 500 bin lira ile satılığa çıkarıldı. VOTAŞ’ın satışa çıkarılmasını gazetenize Şehrivan olarak Van Ticaret Borsası (Van TB) ve Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) Kurucu Başkanı Feridun Irak’a sorduk. Irak satılığa çıkarılan VOTAŞ’ın Van halkına mal edilmesi gerektiğini söyledi. Irak, “Dışardaki firmaların hali hazırdaki kuruluşlarımızı satın almaya gelmelerine itirazım var mıdır? Bizimle birlikte hareket edeceklerse elbette ki yok. Van halkının kendi emekleri, sermayesi ve çabasıyla vücuda getirdiği işletmeye açtığı tesisleri ben Van halkının olmasını yürekten istiyorum.” İfadelerine yer verdi.
VOTAŞ’I IRAK KURMUŞTU...
Satılığa çıkarılan VOTAŞ’la ilgili gazetemizin sorularını cevaplayan Van Ticaret Borsası (Van TB) ve Van Organize Tarım İşletmeleri (VOTAŞ) Kurucu Başkanı Feridun Irak ilk olarak VOTAŞ geçmişini anlattı. Irak, “Van Büyükşehir Belediyesi’nin kuruluşu olan BELVAN’ın satışa çıkardığı Van Ticaret Borsası Organize Hayvancılık Bölgesi (VOTAŞ) ile ilgili sorunuza geçmenden önce, ben satışa çıkarılmasından önce kısa bir tarihçesinden sizlere bahsetmek isterim. Ben Van Ticaret Borsası’nın (Van TB) kurucu başkanıyım. 1999 yılında borsayı kurduktan sonra Türkiye’de eşi benzeri olmayan birçok projeye imza attık. Van Ticaret Borsası Türkiye’nin önde gelen ilk 20 borası arasına girdi. Yapılan projeler ve yaptığımız çalışma ile böyle bir seviyeye gelmiştir. Türkiye’de ticaret borsalarının kuruluşları çok eski tarihlere dayanır. Bölgemizden örnek verecek olursak Kars’ta 1936’da, Elazığ’da 1937’de, Erzurum’da ise 1946 yılında kurulmuştur. Ancak Van’da ticaret borsasının kuruluşu dediğim gibi 1999 yılında benim başkanlığımda 14 müteşebbisle kuruldu.” İfadelerine yer verdi.
EN ÖNEMLİ PROJE VOTAŞ OLDU
Van TB’nin hayata geçirdiği en önemli projelerden bir tanesinin VOTAŞ olduğunu söyleyen Irak şöyle devam etti: “Borsa olarak bizim gerçekleştirdiğimiz en önemli proje Organize Tarım İşletmesi’dir. (VOTAŞ) Burada hazineye ait 9.5 milyon metrekare araziyi organize hayvancılık bölgesi kurma şartıyla hazineden, Van Ticaret Borsasına satın aldık. Bu arazi Van TB tapulu arazisidir. Türkiye’de bu kadar büyüklüğe sahip tek meslek kuruluşudur. Bu araziyi Van TB’ye devraldıktan sonra, vadettiğimiz projeyi gerçekleştirmek için bir anonim şirket kurduk ve Van halkına böyle bir projemiz olduğunu, bu projeyi gerçekleştirmek için şirket kurduğumuzu, dileyen herkesin bu projede yer alabileceğini o dönemde gazetelerden ilan ettik. Sonuçta 30 müteşebbisimizle şirketi kurduk. Bu şirket devredilirken hisselerin yüzde 90’nı, bu 30 müteşebbise aitti.”
DÜNYA STANDARTLARINDA BİR ŞİRKET
VOTAŞ’ın gösterdiği faaliyetle ilgili de konuşan Irak, “Bu şirketin kuruluşu gerçekleştirildikten sonra ne yaptı? Yaptığı tam olarak şudur. 15 bin metre kara kapalı alan oluşturuldu. Bu 15 bin metrekare kapalı alanda 4 sağmal tesis, çok modern ve dünyanın en önemli makine firmasından makineler temin edilerek son derece modern bir sağım hane, doğum hane ve genç hayvan ünitelerinden oluşan bin başlık damızlık süt sığır işletmeleri tamamlandı. Bunun yanı sıra 4 milyon metrekare sulanabilen arazisinin tamamının pivot center sulama sistemiyle donatarak bu 4 milyon metrekare araziyi tamamı sulama sistemine kavuşturuldu. Bunun yanı sıra 3 kilometre yol sınır boyunca tarım yapılmayan alanlarında 11 bin adet meyve ağacı dikilerek her birinin ayrı ayrı damlama sulama sistemi kuruldu.” Dedi.
“3 BÖLGENİN EN BÜYÜK YATIRIMIDIR”
VOTAŞ’ın 3 bölgedeki en yatırım olduğunu söyleyen Irak şöyle devam etti: “VOTAŞ kendi sektöründe Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nin en büyük yatırımıdır. Bu yatırımı 30 işadamı bir araya gelerek gerçekleştirmişlerdir. Bu işadamları ellerini taşına altına koyarak hiç kimsenin yatırım için bölgeye gelmediği bir dönemde, bu yatırım Van’a kazandırılmıştır. Bütün teşviklere rağmen hiç kimsenin yatırım için bölgeye gelmediği ve bölgeden de beyin ile sermaye göçünün yoğun olarak verildiği bir dönemde 30 işadamı elini taşına koymuş, 3 bölgede sektörün en büyük yatırımını gerçekleştirmiştir.”
IRAK: VAN TSO İLE ANLAŞTIK AMA...
Belediye devri öncesi Van TSO ile görüştüklerini ve her konuda anlaştıklarını söyleyen Irak, “İlerleyen sürede bu yatırımın gerek sermayesinin güçlendirilmesi ve gerekse de yatırımın daha da büyütülmesi için ortaklar olarak Van halkına mal etme yollarını aramaya başladık. Sonuçta Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) çatısı altında, bunun halka mal edilerek sermayenin tabana yayılmasını sağlamak için bir çalışma yaptık. Bu kapsamda halka mal edilmesi adına Van TSO ile görüşmelere başladık. Van TSO böyle bir girişimi memnuniyetle karşılayacaklarını ve böyle bir yatırımı halka mal etmek için ellerinden gelen her türlü çalışmayı yapacaklarını söyledi. Biz yüzde 90’nı sahibi olduğumuz 30 ortak, hisseleri Van TSO’ya devretmek için anlaştık. Sözleşmelerimizi de yaptık. Daha sonra kayyumdan önce işbaşında olan belediye yetkilileri buranın kendilerine devredilmesi halinde, aynı amaç doğrultusunda çaba sarf edeceklerini, kendileri ve Van halk için faydalı olacaklarını söyleyerek, kendilerine devredilmesini istedi. Bizde bu sefer şirketi belediyeye devrettik. Sizin de sorduğunuz gibi görüyoruz ki, belediye bu satın almış olduğu şirketin hisselerini yeniden satış için ilan vermiş.” Şeklinde konuştu.
DOĞRU YERDE DOĞRU YATIRIM
VOTAŞ’ın doğru yerde doğru yatırım olduğunu söyleyen Irak şu ifadeleri kullandı: “Biraz evvel söylediğim gibi bu yatırım doğru yerde doğru yatırıma bir örnektir. Çünkü hayvancılık denildiği zaman Doğu Anadolu Bölgesi akla gelir. Doğu Anadolu Bölgesi’nde de ilk akla gelen il Van’dır. Bunun da nedeni çayır meralarının en çok olduğu il ve Yine hayvancılık için en ideal sıcaklık olan eksi 20 ile artı 30 aralığına sahip olan il yine Van’dır. Dolayısıyla doğru yerde doğru yatırımın en önemli göstergesidir. 30 işadamının bir araya gelerek bu doğru yatırımı gerçekleştirmiştir. Yüzde 90 hisselere sahip olan 30 işadamı böylesine önemli ve büyük bir yatırımı Van halkına mal edilmesini ve sermayesinin güçlendirilmesini hedefleyerek yolar çıkmışlardır. Bu işi de Van TSO ile gerçekleştirmişleridir.”
“AYNI ŞARTLARLA VAN TSO’YA DEVREDİLMELİ”
Belediyenin VOTAŞ’ı Van TSO’ya önceki şartlarla devretmesi gerektiğini söyleyen Irak, “Madem Van Büyükşehir Belediyesi bu sahip olduğu yüzde 90 (Şu anda yüzde 97’ye varmış) hisseleri devredecekse, yapılması gereken şudur. Biz kurucu ortakların ve ben kurucu başkan olarak gönlümden geçen şudur. Ticaret ve Sanayi Odası çatısı altında bu önemli yatırım mutlaka Van halkına mal edilmelidir. Belediyemiz bu şirketi istemiyorsa bizim kendilerine satmış olduğumuz şartlar ortadadır. Biz belediyeye bu hisseleri satarken ticari bir amaç ve hedef gözetmedik. Aynı şartlar ile aynı belirlenen satış sözleşmesi çerçevesinde, Van TSO’ya devretsinler. Van TSO’da bunu Van halkına mal etsin. Bunu Van TSO başarır. Çünkü Van TSO en büyük meslek kuruluşudur. 10 binin üzerinde üyesi var. Kaldı ki bunu üyesiyle de sınırlı tutmayacaktır. Dileyen herkes bu şirketin hisselerinden pay alarak son derece önemli yatırımı sahipleneceklerdir. Ben önerim budur.” İfade etti.
IRAK: YATIRIM TABANA YAYILMALI
VOTAŞ’ın bir Torku olması için halka mal edilmesi gerektiğini söyleyen Irak şöyle konuştu: “Belediye madem bu yatırımı satmak istiyor, o zaman adres Van TSO’dur. Biz yüzde 90’nına sahip olduğumuz şirketi belediyeden önce Van TSO’ya zaten vermiştik. Buyursunlar aynı şartlarla Van TSO’ya versinler. Van TSO’da bunu Van halkına mal etsin. Devredilmesi durumunda ne olacak. Van halkına devredilmesi halinde bu varlık Van’da tabana yayılacaktır. Bugün Türkiye’nin en önde gelen tarımsal faaliyetlerine örnek gösterilen bir numaralı kuruluşlardan birisi Torku’dur. Torku bir çiftçi kooperatifidir. Aynı Torku gibi tabana yayarak buradan hareketle bu yatırımı Türkiye’nin önde gelen yatırımları arasına rahatlıkla sokabiliriz. Dolayısıyla Van’da zenginlik oluşturmanın yolunu açacağız. Van’da kalabalık ortaklığa bir örnek oluşturacağız. Van’da bir kooperatif anlayışını hâkim kılmış olacağız. Sonuç olarak da karını bütün Van halkına paylaştırmış olacağız.”
“BAŞIMIZIN ÜSTÜNDE YERLERİ VAR”
Hükümetler tarafından verilen teşviklerle ilgili konuşan Irak, “Yıllardan beri bütün hükümetler bu bölgenin kalkınması için çeşitli teşvikler düzenlediler. Son olarak şu andaki hükümet ciddi teşvikler düzenlemiştir. Cazibe Merkezleri kapsamında teşvikler düzenlenirken iyi incelendiğinde batıdaki işadamlarının bu bölgeye gelmesi için olabildiğince kolaylıklar sağlanmaktadır. Ancak buna rağmen batıdaki işadamları bu bölgede sıfırdan bir yatırım yapmak için halen gelen yok. Bu anlamda gelecek olan yatırımcılara bizim başımızın üstünde yerleri var. Gelsinler araziyse, arazi OSB’de ücretsiz olarak veriliyor. Bunun yanı sıra ciddi anlamda düşük ya da sıfır faizli krediler veriliyor. Birçok destekler var. Yatırımcılarca buyursunlar gelsinler. Bu şekilde gelecek olan firmalar bizim için çok değerlidir.” Dedi.
“VAN HALKI İLE ORTAKLIK YAPILMALI”
Dışardan gelen yatırımcıların Van’da işbirliği yapması gerektiğine değinen Irak şöyle konuştu: “Dışardaki firmaların hali hazırdaki kuruluşlarımızı satın almaya gelmelerine itirazım var mıdır? Bizimle birlikte hareket edeceklerse elbette ki yok. Van TSO çatısı altında bir arada hareket edelim. Dışarıdan gelenler Van halkı ile ortak olsunlar, onların tecrübelerinden faydalanalım. Ancak Van halkının kendi emekleri, sermayesi ve çabasıyla vücuda getirdiği işletmeye açtığı tesisleri ben Van halkının olmasını yürekten istiyorum. Burada azda olsa bir görüş ayrılığımız var. Dışardan gelen baş üstüne ama sıfırdan yatırım yapmaya gelirlerse çok iyi olur. Bizim yaptığımız yatırımlara da bizimle ortak olmaya gelsinler. Sermaye koysunlar, bilgi birikim paylaşsınlar. Biz buna da varız. Bizim vücuda getirdiğimiz bu büyük yatırım Van halkınındır ve Van halkına mal edilmesi öncelikli talebimizdir.”
BELEDİYEYE SATMAKTAN PİŞMAN MISINIZ?
“Belediye şirketi dışardan bir firmaya satarsa, siz şirketi belediye satmaktan pişman olur musunuz?” sorusuna cevap veren Irak, “Biraz evvel söylediğim gibi ben kurucu 30 ortağımla ki bu şirketin sermayesinin yüzde 90’nı oluşturan 30 kişidir. Biz TSO ve belediye ile bunu görüşürken Van halkına mal edilmesi için size geldik dedik. Dolayısıyla sizin sorduğunuz soruya göre benim gidiş gayemin dışına çıkmış olacak. Ancak eğer ki bizim bu talebimiz karşılanmaması halinde de dışardan gelen bir firmaya verilmesi halinde dışardan gelen firmanın da bizim başımızın üstüne yeri var. Niye geldiniz ya da niye aldınız diyecek halimiz yok. Ben gelecek olan firmalardan beklentim. Madem TSO çatısı altında çalışma yapılması isteniyorsa. Bunu isteyeneler bu şirketi kuranlardır. Buyursunlar Van TSO ile ortaklı bir şekilde çalışsınlar. Yine de sadece kendileri tek alırlarsa biz yine kendilerine yardımcı oluruz. Bizim başımızın üstüne de yerleri var.” Sözlerine yer verdi.
IRAK: TB HİSSESİ YÜZDE 3’LERE DÜŞTÜ
Eski Başkan Irak son olarak şunları söyledi: “VOTAŞ belediyeye devir edilirken toplam 60 hisseden oluşuyordu. Bu hisselerin 54 tanesi 30 ortağa aitken geriye kalan 6 hissenin 5’i borsanın 1 ise bir arkadaşındı. Şu anda ise belediye devredildikten sonra yapılan sermaye artırımına katılım olmadığından olacaktır ki borsanın hisse oranları yüzde 3’lere kadar düşmüş durumda.”
