Bir dönemlerin tarım ve hayvancılık kentinde büyük umutlarla kurulan VOTAŞ, bir süre önce şirket yetkilileri tarafından Van Büyükşehir Belediyesi’ne satıldı. Kamuoyunda uzunca bir süredir tartışılan o satışla ilgili kamuoyunda çeşitli spekülasyonlar yapılmaya devam edildiği bir süreçte suskunluğu bozan taraf VOTAŞ’ı alan değil devreden taraf oldu. VOTAŞ’ın mimarı olan ve yönetim kurulu başkanlığını uzunca yıllar sürdüren Van TSO ve Van TB eski başkanı Feridun Irak, basın mensuplarının karşısına çıkıp o satışı detayları ile paylaşmış ve satışın altında yatan sebepler ile tüm bilinmeyenleri konuşmuştu. Büyükşehir’e satışı çok konuşulan VOTAŞ ile neler olacağı merak konusu olmaya devam ederken, Irak’ın açıklamalarından sonra o yatırımı yakından tanıyan isimlerden de satış yorumu geldi.
Van’ın Tarım ve Hayvancılık’taki en büyük yatırımı olan VOTAŞ’ın satışı resmen gerçekleşti. Van Büyükşehir Belediyesi’nin satın aldığı VOTAŞ’ın devri geçtiğimiz günlerde eski yönetim kurulu başkanı Feridun Irak tarafından resmen duyuruldu. Bir basın açıklaması ile satışı ve bu satışın detaylarını anlatan Irak, satışın gerekçelerini tek tek açıklarken Van Büyükşehir Belediyesi’nden satışın gerçekleşmesinin üzerinden uzunca bir süre geçmesine rağmen henüz bir açıklama gelmedi. Belediye bünyesinde bir şirket üzerinden yönetilecek olan VOTAŞ ile ilgili nasıl bir model çizildiği ve nasıl projeler hazırlandığı netlik kazanmazken VOTAŞ’ı yakından tanıyan isimler o yatırımın devredilmesini Şehrivan aracılığı ile değerlendirdi. VOTAŞ’ı alma konusunda en çok istekli olan kuruluşun başındaki isim olan Van TSO başkanı Necdet Takva, “Biz VOTAŞ’ı çok istemiştik, Van Büyükşehir aldı. Biz pazarlığı bozan taraf olmak istemedik. Büyükşehir de başarılar diliyoruz. Ama bu işi takip eden taraf olacağız.” Sözlerine yer verdi. Saadet Partisi il başkanı olan veteriner hekim Özay İlhan ise, “Belediyenin daha öncelikli soruları var” diyerek VOTAŞ’ın belediye devrini olumsuz karşılarken, Van TSO meclis üyelerinden Halil Tandoğan ise satışı: “Van TB artık VOTAŞ’ı sadece seyreder” diyerek borsaya sahip çıkmamakla suçladı.
VAN TSO BAŞKANI O GÖRÜŞMELERİ ANLATTI!
Satışın ardından VOTAŞ yönetim kurulu eski başkanı Feridun Irak’ın da Van TSO’nun talip oludğu ile ilgili konuşmalarından sonra gözler Van TSO’ya çevrilmişti. Son zamanlarda Organize Hayvancılık Projesi başta olmak üzere tarım ve hayvancılıkta da önemli hamleler yapan Van TSO’nun neden VOTAŞ’ı almadığını Başkan Necdet Takva, Şehrivan aracılığı ile değerlendirdi. Takva gazetemize yaptığı açıklamada: “Bir kere biz işin başından bu süreci izliyorduk. Özellikle deprem zamanında talihsiz şeyler yaşandı. Hayvanların hastalanması, barınakların zarar görmesi gibi... VOTAŞ deprem sonrası kendisini deprem sonrasında toparlayamadı, iyi bir performans gösterilemedi. Bunu yönetim görmüş olacak ki bu yatırımın hissedarları bizle de görüşmeye geldiler. Bizden önce Van Ticaret Borsası’na da aynı teklifi ilettiklerini ama borsanın teklife sıcak bakmadığını söylediler. Mevcut yönetimin de içinde yer alacağı bir modelle Van TSO’nun sahiplenip sahiplenmeyeceğini sordular. Biz de memnuniyetle kabul ettik. Burada hem başkanlık yapmış bir ismin başkanlığında hem de tüm tüccarların katılacağı bir yatırımda yer almanın bizi memnun edeceğini söyledik. Hatta 60 değil daha fazla ortakla bir ortaklık kültürü ile bir enstrüman olacağını konuştuk. Bunun için 15-20 gün de istişare ettik.” Dedi.
TAKVA: VAN TSO OLARAK ÇALIŞMALARA BİLE BAŞLAMIŞTIK...
Takva, VOTAŞ’ı alma ile ilgili tüm hazırlıkları yaptıkları ve alt yapı çalışmaları bile yaptıkları bir dönemde satışın Büyükşehir ile yapıldığını belirtirken, o süreçte yaşananlar ile ilgili olarak: “Biz VOTAŞ ile ilgili çalışmalara bile başlamıştık. Hatta şöyle de bir model oluşturduk: Biz devredilecek olan 60 hisseyi 300’e bölüp bu işi yapan isimlere erişim sağlamayı tartıştık. Kırmızı et üreticileri, Damızlık Üreticileri birliği gibi isimlerin katılımıyla bir model yaratmayı düşündük. Hatta bu birliklerle de görüştük. Hepsi sürece dahil olacaktır. Hatta biz Van TSO’nun küçük bir hissesiniz olması gerektiğini, Borsa’nın yine olması gerektiği gibi konuları tartıştık. Sonra meclis üyelerimizle sahaya indik. Projeleri konuşmaya başladık. Kamuoyunda spekülasyona mahal vermesin diye de çalışıp sözleşme hazırladık ve bir ön çalışma yürüttük. Tam hazırlanırken Belediye yetkilileri bizi ziyarete gelip 1 yıldan fazla süredir ilgilendikleri bu proje ile neden ilgilendiğimizi sordular. Biz de bu konuda eğer böyle bir durum varsa “Yapın” diyerek önlerini açacaklarımızı söyledik.”
“PAZARLIĞI BOZAN TARAF OLMAK İSTEMEDİK”
Büyükşehir’in bu konuda çok da istekli olduğunu düşündüğümüz için biz VOTAŞ konusunda istekli davrandık. Konuyu Feridun Irak’a iletince o da konuyla ilgili bir ilerleme kat edilmediği düşündüğü için bize kendilerine geldiğini söyledi. Fakat biz görüşmeleri sürdürürken Belediye bu konuda çok daha istekli ve arzulu olunca biz de belediye ile görüşmeleri nihayetlendirmesini söyledik. Belediye de nihayetinde halkın. ‘Başarılı olacaklarına inanıyorlarsa devredin’ dedik. Belediye ile karşı karşıya da gelmek istemedik bu konu ile ilgili. Bir hafta içerisinde bu satış da gerçekleştik. Pazarlığı bozan taraf olmak istemedik. Onlara başarılar diliyoruz. Nihayetinde bunun özel sektör anlayışı içerisinde sürdürülebilir bir anlayış ile yönetilmesini istiyoruz. Ama Takip de ediyoruz.”
“UMARIM HAYALLERİ GERÇEKLEŞİR”
VOTAŞ’ın satışının gerçekleşmesinin ardından hissedarların tavrıyla ilgili de yorumlarda bulunan Takva: “Şahsen ben Irak’ın ve arkadaşlarının samimiyetine de inanıyorum. Bunun için de Van TSO ile görüşmeler yaptığını düşünüyorum. Talep toplama aşamasında da bize hisse devre yapacak arkadaşların tamamı bizimle birlikte hareket edeceklerini de söylemişlerdi hatta. Bize çok samimi geldi. Umuyorum onların da hayalleri gerçekleşir. Bu işin daha güçlü bir şeklide katma değer yaratacak organizasyon olur.
“KENDİMİZE GÜVENİYORDUK”
Takva, bu noktada VOTAŞ bünyesinde bir dizi proje ve çalışmaların alt yapısını bile satış öncesi hazırladıklarını belirterek VOTAŞ’ta yapmayı düşündükleri çalışmalarla ilgili olarak da şu ifadeleri kullandı: “Biz de örtü altı sebzecilik olmak üzere 400 baş süt hayvanı alacaktık. Böyle başlayacaktık. Ardından da süt fabrikası, mandıra kuracaktık. Bunun için de TKDK destekleri alıp diğer çalışmaları yapacaktık. Bunun çalışmalarını bile başlatmıştık. Burada toplanan sütün işlenmesine yönelik bir entegre oluşumu ile ilgili çalışmalarımız vardı. Diğer taraftan yem temin edilecek alanlarda alt yapı hazırdı. Burada meyvecilik üzerine de bir model çiziyorduk. Bu model oluşturulurdu Yani. Çok ortaklı olacağı için de şehir merkezinde hayvancılık yapan isimlerin enerjisini de oraya taşımak istiyorduk. Kırmızı Et Üreticileri Birliği, Damızlık Sığır Üreticileri Birliği de çok istekliydi. Biz kendimize güveniyorduk. Eski VOTAŞ yönetimi desteği. Kendi deneyimlerimizle biz bu işi başarırdık. Halen de o noktadayız. Bunu da para kazanmak için değil bir şeyler üretmek için istiyorduk. Belediyenin de bu yaklaşım içerisinde olaya bakması gerekiyor.”
O İSİMDEN SATIŞA TEPKİ!
Şehrivan Gazetesi olarak görüştüğümüz isimlerden birisi de Veteriner Hekim ve Saadet Partisi İl Başkanı Özay İlhan oldu. Son zamanlarda VOTAŞ üzerine sık sık değerlendirmelerde bulunan isimlerden biri olan İlhan bu satışan Büyükşehir’e yapılmasını ‘doğru’ bulmayan isimlerden biri oldu. Özay değerlendirmesinde: “Eski Ziraat Meslek Lisesi’nin bulunduğu yerde şehrin hemen yanında ve çok büyük bir arazinin üzerine bir gün VOTAŞ tabelası asıldığında hakikatten Van’da yaşayan bir birey olarak, mesleğim gereği çok heyecanlanmıştım. Van Organize Tarım İşletmesi A.Ş ismi gerçekten heyecan vermişti. Aslında bu bile çok büyük bir yatırımın olduğunu bize anlatmaya yetiyordu. Fakat gelin görün ki ilerleyen zaman içerisinde umutlarımızın doğru olduğu gerçeği ile yüz yüze kaldık. Bu tesisin işlerlik kazanacağına inandık, binaların yapıldığını, araçların alındığı ve Avusturalya’dan hayvanların getirildiğini gördük. VOTAŞ istihdam için önemli bir atılımdı. Eğer ki VOTAŞ bugün istihdam alanı olsaydı, hayvancılık tesisi 2 bin baş hayvana ulaşmış olsaydı. Orada yem bitkileri ve tarım alanında üretim olmuş olsaydı en azından bir 100 kişiye sürekli olarak iş sağlansaydı. Muhakkak ki geleceğe yönelik önemli bir umut bölgemizi aşılayacaktı.”
“BELEDİYENİN DAHA ÖNCELİKLİ SORUNLARI VAR”
Belediyenin VOTAŞ’ı devir alması ve yürütmesiyle ilgili de aklında soru işaretlerinin olduğunu dile getiren İlhan belediyenin daha öncelikli işleri olduğuna vurgu yaptı. İlhan, “VOTAŞ daha doğrusu hayvancılık belediyenin asli işleri içerisinde olmayan bir durumdur. Tabi belediye yapar mı yapamaz mı bunu şu an için bekleyip görmek gerekiyor. Fakat belediyelerin asli işleri arasından olmayan bir durum, belediyenin hayvancılık ile uğraşması ve böyle bir yeri alması ne kadar doğru bir şey o ayrı bir tartışma konusu. Bugün Van Büyükşehir Belediyesi tüm işlerini halletmiş olsaydı, alt yapı ve üst yapı sorunları başta olmak üzere; trafik sorunları, otopark sorunları en önemlisi imar sorunu ve otogar sorunu gibi birçok sorun bulunmaktadır. Böyle bir durumda olan bir belediyenin, kendi binasını dahi tamamlayamamış bir belediyenin bu işi ne denli başarır onu bilemem. Ancak ümit ederiz ki belediye bu işi başarır.” Dedi.
TANDOĞAN: VAN TB ARTIK VOTAŞ’I SADECE SEYREDER
Konuyla ilgili görüş paylayan isimlerden birisi de Van Arıcılar Birliği Başkanlığı aynı zamanda Van Ticaret Borsası meclis üyeliği görevini yürüten Halil Tandoğan oldu. VOTAŞ’ı yakından takip eden isimlerin başında gelen Tandoğan, bu konuda Van TB’nin tavrını eleştirirken, satışla ilgili ciddi eleştirilerde bulundu. Tandoğan: “İlin ekonomisine önlemli katkıları olacak belki de Van'daki hayvancılığına yeni bir bakış ve kalkınma hamlesi yapacaktı. Ama maalesef bunların hiçbiri olmadı. Van TB'da kurulan VOTAŞ, daha sonra yeniden satışı için Van TSO'ya devredildi, Van TSO bu satışı gerçekleştirebilecek kapasitede olmadığı için en sonunda da büyükşehir belediyesi satın aldı. Özellikle seçim vaatlerinde şeffaflık vurgusu yapan Van TSO yönetiminin bu işlemleri halka açıklamadığını biliyoruz. Ayrıca VOTAŞ'ın satın alınması için herhangi bir meclis ve yönetim kurulu kararı olup olmadığını da bilmiyoruz.” Dedi. Tandoğan son olarak, “VOTAŞ'ı bu işi ve Van'ı iyi bilenler yönetmelidir. VOTAŞ artık borsanın malı değil yeni devir alanlar tarafından yönetilecek. Van TB artık ağzı açık VOTAŞ’ın ancak seyretmekle kalır. Bu tür önemli Van'ımızı ilgilendiren projeyi Van ticaret sanayi odası ve Van ticaret borsası samimi bir şekilde maalesef sahip çıkamamıştır.” Şeklinde konuştu.
TUNCER: VOTAŞ KURULMASAYDI ARSA RANTA YENİK DÜŞERDİ
Gazete olarak görüştüğümüz diğer önemli isim ise VOTAŞ’ın hissedarlarından biri olan Can Ozan Tuncer oldu. Van’ın en büyük tarım işletmesi olan VOTAŞ’ın neden bu halde olduğuyla ilgili de konuşan Tuncer kurum arasında yaşanan sorunlardan dolayı VOTAŞ’ta sıkıntıların olduğunu söyledi. Tuncer, “VOTAŞ arazisi kıymetli ancak işletmenin işletilmesi hususunda depremden sonra ciddi sıkıntılar olduğu görülmüştür. Deprem ve şap salgınının aynı anda yaşanması işletmeyi zora sokmuştur. Şu an sadece hayvansal üretim yapılmamakta ancak arazi ve altyapı tarımsal üretime uygun bir halde ve devam ediyor. VOTAŞ organize bir model olarak kurulmuş, o günün koşullarında Van Ticaret Borsasının kurumsal kimliğinin gücünü de arkasına almıştı. VOTAŞ yönetim kuruluda o günün Van Ticaret Borsası yapısıyla uyum ve işbirliğine kapalı kişiler değillerdi. VOTAŞ içinde Van Ticaret Borsasının da olduğu bir modelle kurulmuş ve beraber anılır haldeydi. Ticaret Borsası seçimlerinde Borsanın el değiştirmesi ve yeni yönetim eski yönetim anlayışının ortaya çıkması VOTAŞ’ta ki uyumu da ciddi anlamda etkilediğini düşünüyorum. Arazinin mülkiyet hakkı sahibi Borsa, yeni yönetimiyle VOTAŞ’ta söz hakkına sahip olamadığını biliyoruz. Bir tarafta da VOTAŞ’ı geceli gündüzlü gayretlerle kuran kurucuları var. Görünen o dur ki, iki kurum arasındaki dayanışma devam ettirilememiştir. Bu yatırımı hem ekonomik hem de tarımsal bir değer olarak Van’a kazandıranlara, emeği geçenlere, sermayesini bağlayanlara teşekkür etmek gerekir. Bugünden sonra geleceğe güçlü bir şekilde odaklanmak sorumluların önceliği olmalı.” Dedi.
“VOTAŞ ARTIK BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN”
VOTAŞ’ın büyükşehir belediyesine devir edildiğini ifade eden Tuncer, bundan sonraki süreçte iyi ilişkiler içinde yürütülmesi gerektiğine vurgu yaptı. Tuncer şöyle devam etti: “VOTAŞ’ı artık Büyükşehir Belediyesi yönetecektir. Büyükşehir Belediyesinin büyük ölçekli ilk ekonomik yatırımı olacaktır. Her şeyden önce VOTAŞ’ın yeni yönetim anlayışında Büyükşehir Belediyesi aktif yer almalı ve işleyiş Tuşba Belediyesiyle uyumlu bir çalışmaya dayandırılmalıdır. Paydaş seçimi ve paydaşların yetkilendirilmesi ekonomik belediyecilik için önemli bir unsurdur. Büyükşehir Belediyesinin mutlaka bir plana dayalı tasarrufu mevcuttur. Ancak VOTAŞ’ın artık bir belediye iştiraki olması kamusal bir sorumluluğu da beraberinde getirmiştir. VOTAŞ’ın eski yönetiminden biri veya birilerinin tecrübeleriyle Yönetim Kurulunda olmasında fayda olacaktır. Yeni kurulacak modelin güçlü olabilmesi uyumdan ve nitelikli paydaşların yetkilendirilmesinden geçecektir. Tabi ki nitelikli danışmanlık desteği alınmasında da fayda olacaktır.”
ŞEHRİVAN GÜNCEL: ÖNDER ALTINAL / ÖZEL HABER
