Yeni Van'ın yeni imar!

Şehrivan Gazetesi olarak, geçtiğimiz günlerde Büyükşehir olan Van’ın yeni imarını masaya yatırdık, işin uzmanları ile Van’ın geleceğini konuştuk. Yeni imarın kabul edilmesi ile bambaşka bir yapıya bürünecek olan Van’ın durumunu ve bilinmeyenleri işin ehli insanlara sorduk. Açtığımız bu dosyada birikimiyle sorularımızı yanıtlayan ilk konuğumuz Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Bölge Temsilcisi Yardımcısı, Harita ve Kadastro Mühendisi Abdullah Günbatar oldu. Günbatar yeni imarın artılarını ve eksilerini Şehrivan’a anlattı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı planda birçok eksiğin bulunduğunu kaydeden Günbatar, bu eksikliklerden en büyüğünün yeşil alanların, 18’inci madde ile ilgili bazı detayların ve çevre yolu olduğunu söyledi. Planın hazırlanmasında Harita Mühendisleri olarak sürece dahil olmak istediklerini fakat ne belediyenin ne de bakanlığının destek önerilerine yanıt vermediğini söyleyen Günbatar, sahil yolu için de çok önemli açıklamalarda bulundu. Yeni imar planının vatandaşlar arasında yaratacağı sıkıntılardan, 18’inci maddenin uygulanma alanına, çevre yolunda uygulanacak olan kamulaştırma çalışmalarından Van’ın sahil yolunun imardaki yerine kadar daha birçok noktayı gazetemize değerlendiren Günbatar, daha birçok önemli konuya okuyucularımız için ışık tuttu. İşte Günbatar’ın gözünden Van’ın yeni imar planı… Röportaj: Ömer Aytaç AykaçSiz imar planının hazırlanmasında belki de bu işte ilk olarak danışılacak meslek gruplarının başında geliyorsunuz. Siz Van’ın yeni imarını nasıl değerlendiriyorsunuz? En azından şu ana kadar askıya çıkarılan şekli ile… İlimizde yaşanan depremden sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Van Belediye Başkanlığı arasında imzalanan protokol neticesinde yeni imar planları hazırlanmış olup, kısmen askıya çıkarılmış ve bir aylık askı süresinin ardından askıdan indirilmiştir. Doğaldır ki toprak ile ilgili düzenlemelerin tümünde görev alan mühendislik grubu Harita Mühendisleridir. Bizler birebir vatandaşın arazi ile ilgili sorunlarını dinleyip, bu sorunları parselasyon marifetiyle çözmekteyiz. Parselasyon yaparken de İmar Planını esas almak zorundayız. Hal böyle olunca, vatandaşların tümü özellikle yapılan ya da yapım aşamasında olan plan ile ilgili sorunlarını bizlere anlatmaktadırlar. Biz de elimizden geldiğince bu konuda vatandaşlara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Sonuçta Van bu yeni imar planı ile bambaşka bir yüze kavuşacak ve bu imar planı Van’ın bundan sonraki süreçteki kaderini de belirleyecek. Peki, Van’ın yeni İmar Planı hazırlanırken sizden herhangi bir fikir veya destek isteyen oldu mu? Bizler bu yönde Van Belediyesi’ne planla ilgili her aşamada katkı sunabileceğimizi ve verilirse görev alabileceğimizi yazılı olarak bildirmiştik. Ancak hiçbir şekilde süreç ilerlerken, ne belediye ne de bakanlık tarafından sürece dâhil edilmedik. Bir kaç tane geniş katılımlı toplantı yapılsa da, bu toplantılar sadece planı tanıtma toplantılarıydı. Bizler plan yapım aşamasında sağlıklı bir hâlihazır haritaya ihtiyaç duyulduğunu özellikle belirtmiştik. Zira yapılan plana baktığımızda uygulama aşamasında, fotogrametrik yöntemle elde edilen ve BOTAŞ tarafından yaptırılan, meslektaşlarımızın tasvip etmediği ve henüz onaylanıp onaylanmadığı bile bilinmeyen halihazır haritaların kullanıldığını görmekteyiz. “İMARIN HAZIRLANMA SÜRECİ YANLIŞ” Nasıl yani? İmar planı hazırlanırken daha detaylı bir inceleme gerekmiyor mu?  Aynen öyle olması gerekiyor. Yukarıda da belirttiğim gibi Van’ın kaderi BOTAŞ’ın belirlediği bir plana göre yapıldı. Oysa sağlıklı bir halihazır yersel ölçümlere dayandırılmalı, bu haritalarda her türlü yer kontrol ölçü noktaları bulunmalıdır. Bu da hazırlanan imar planlarının uygulanmasında ciddi sıkıntılara sebebiyet verecektir. En basitinden 1/1000’lik Uygulama İmar planları çizilmeden önce 1/5000’lik Nazım İmar planlarının yapılıp onaylanması gerekirken, 1/5000’lik Nazım İmar planları yapılmadan 1/1000’lik planların çizilmesi doğru değildir. Ancak bu planda böylesi yanlış bir uygulama yapılmıştır. Eğer daha önceki onaylı Nazım İmar Planı esas alınmış olsa bile önceki Nazım Plana da uyulmadığı görülmektedir. Biraz daha detaylı olarak incelersek, yeni imar planında yapılan en büyük yanlışlardan biri nedir sizce? Evet, hemen paylaşayım. Benim gördüğüm en büyük sıkıntılardan biri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı imar planında yeşil alan olarak gösterdiği alanlar ile ilgili. Şöyle açıklamak gerekirse; Plana baktığımızda 1655 kotunun altının (yer yer 1655 kotunun üstünde olan yerler dahil) tamamı blok halinde Yeşil Alan olarak planlandığı görülmektedir. Böylesi bir durumda Belediyenin bu alanın tamamının kamulaştırma imkânının olmadığı herkesçe bilinmektedir. 18. madde uygulaması ile bu alanların amacına uygun hale getirilmesi de imkansız denecek ölçüde zordur. Neden? Çünkü bir önceki planda “Afete Maruz Bölgeler İlgili Bakanlıkça kamulaştırılıncaya kadar mevcut kullanımına devam edilir” şeklinde idi. Dolayısıyla 10 yılda bir gölün 1’er metre yükselmesi ile bakanlık hak sahiplerine ya bedel ödeyecek ya da afet konutları yapacaktı. Bu planla beraber bu bölgede mevcut olan binlerce konutun akibetinin ne olacağı belirsiz hale gelmiştir. Bizler Van’ın ihtiyacı olan büyük yeşil alanlara karşı değiliz. Ancak sadece kağıt üzerinde çizilip kalacak olan ve uygulanmasının hemen hemen imkansız olduğu bu durumu görmekteyiz. Görevimizde bu tür durumlarda vatandaşın ve kentin çekeceği sıkıntıları haber vermektir. Önerimiz 1655 kotundaki alanlarda 40 yılla sınırlı geçici ruhsat, 1654 kotunda 30 yılla sınırlı geçici ruhsat, 1653 kotunda 20 yılla sınırlı geçici ruhsat, 1652 kotunda ise 10 yılla sınırlı geçici ruhsat verilecek şekilde mevcut planın düzenlenmesi yönündedir. Zaten 1652 kotunun altı ilgili Bakanlıkça kamulaştırılacak bölgedir. Kademeli şekilde öneri yapmamızın sebebi Van Gölü İç Denizinin ortalama 10 yılda1 metreyükselmesidir.  “YENİ İMAR İLE KAÇAK YAPILAŞMA ARTACAK!” Başka ne gibi sıkıntıları var planın? Yeni imar plan notlarını incelediğimizde plan notlarının 21. maddesinde konut alanlarında parsel bölünmelerinin en az 800 metre kare olacağı belirtilmektedir. Her şeyden önce bu maddenin uygulanabilirliği için bu maddenin altının dolu olması gerekmektedir. 3 kata müsaadeli alanlarda 800 metrekare şartının kime ne kazandıracağı ya da faydaları da bilinmemektedir. Bazı ada büyüklükleri, kadastro parselleri ve mevcut yapılaşmalar göz önüne alındığında bu maddenin uygulanamayacağı apaçık bir şekilde görülmektedir. Zaten ada derinlikleri fazla olan adalarda yapılacak olan bölünmeler kendiliğinden800 m2ve üzeri şartını sağlayacaktır. Parsel büyüklüğünün800 m2olmasının, TAKS ve KAKS oranlarına bakıldığında yoğunluğu artırıcı ya da azaltıcı hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca ilimizin ekonomik durumuna bakıldığında bir çok kişinin bu büyüklükteki taşınmazları satın alma imkânı bulunmamaktadır. Bu durum Van’daki yapılaşmayı etkiler mi? Elbette. Yukarıda bahsettiğim bu durum otomatikman satışlarda uygunsuz hisseli satışların önünü açacak ve bir parsele birden fazla kişi ortak olma durumunda kalacaktır. Hisseli taşınmazların fazlalığı da kaçak yapılaşmayı hızla artıracaktır. Hisseli taşınmazların her türlü uygulamada sıkıntılı olduğu da göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle imar yönetmeliğinin parsel cephe ve derinlik şartlarının uygulanması gerekmektedir. “ESKİ İMARLARIN YÜZDE 80’İN KULLANILMAZ HALE GELDİ!” Peki, daha önce yapılan parselasyonların durumu ne olacak bu durumda? Daha önceki yapılan parselasyonlar hakkında konuşacak olursak, bizlere başvuran vatandaşların parselasyonlarını önceki plana göre yapmıştık. Bunun neticesinde oluşan imar parsellerinin tapularıyla bizlere başvuran vatandaşlar yeni imar planındaki durumlarına baktıklarında yüzde 80 oranında imar parsellerinin kullanılamaz halde olduğunu görmektedirler. İtirazların çok olmasının bir sebebi de budur. Dolayısıyla yeni planda önceki parselasyonların dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Uygulanabilir bir imar planı yapılmak isteniyorsa bunların dikkate alınması gereklidir. “VAN BELEDİYESİ’NE YETKİ VERİLMELİYDİ” Yeni imar planı Van’da ciddi sıkıntı yaşatacak gibi görünüyor. Vanlı’nın bu noktada muhatabı kim olacak? Plan notlarındaki 2’inci maddede belirtilen; planın ilave, revizyon ve değişikliklerinde yetkinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilmesi yanlıştır. Bu yetkinin Belediyeye verilmesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan görüş alınması daha doğrudur. Hem Büyük Şehir Belediyesi olacaksın, hem de hiçbir yetkin olmayacak. Bu durum anlaşılır gibi değil. Van’ın yeni imarı ile ilgili en çok konuşulan konulardan birisi de çevre yolu. Çevre yolu için yapılacak olan 18’inci madde uygulaması ile ilgili neler diyeceksiniz? Şimdi çevre yolu için yapılacak olan 18. madde imar uygulamasında ile ilgili olarak öncelikle bilinmelidir ki; yasal olarak sadece yol açmak için 18. madde İmar uygulaması yapılamaz. Burası çok önemli. Çevre yolunun yapılması doğru ve gereklidir. Ancak kamulaştırma suretiyle yapılmalıdır. Planla bütünleşen kısımlarda geri kalan parçalar 18. madde İmar uygulaması yapılarak kentin kullanımına sunulmalıdır. Bu durumda DOP (düzenleme ortaklık payı) oranı makul hale gelecektir. Türkiye’deki tüm çevre yolları kamulaştırma suretiyle açılmıştır. Çevre yolunun kamulaştırılarak açılması kente ekonomik yönden büyük bir katkı sunacaktır. SAHİL YOLU NEREDE? Çevre yolu ile ilgili süreç nedir? Bilginiz var mı? Bildiğimiz kadarıyla çevre yolunun büyük bir kısmının kamulaştırma dosyaları hazırlandı ve tescil görmek için tapuda beklemektedir. Bizim de bu noktada da bir önerimiz var aslında. Örneğin 18’inci madde uygulaması tartışmalarına son verip Tapu Sicil Müdürlüğü’nde bekleyen kamulaştırma dosyasının hayata geçirilip çevre yolunun bir an önce açılmasıdır. Unutulmamalıdır ki kent içi yollar da en az bunun kadar önemlidir. 18. madde uygulamak suretiyle kent içi yol, park, camii, okul alanları kente kazandırılmalıdır. 18. madde uygulaması planın onaylanmasının hemen ardından yapılanmanın az olduğu yerlerde başlanarak yapılmalı ve tamamlanmalıdır. Yeni imarda sahil yolu ile ilgili bir çalışma var mı peki? Değinmek istediğim en önemli konulardan biri de buydu aslında. Bu planda eksiktir dediğim en önemli konulardan biri de yıllardır sözü edilen fakat hiçbir şekilde hayata geçirilemeyen, hayata geçirildiği andan itibaren kente yepyeni bir çehre kazandıracak olan Sahil yolu ile ilgili hiçbir çalışması olmaması. Bizler sahil yolunun gerekli olduğunu ancak doğaya zarar vermeden planlanması gerektiğini düşünüyoruz. Genel anlamda bakıldığında Güzel Van’ımız kendi gölüne küsmüş ve sırtını dönmüş gibidir. Son olarak bir de sizinle ilgili kısa bir bilgi alalım. Abdullah Günbatar kimdir? 1977 Van doğumluyum. İlk orta ve lise öğrenimimi Van'da tamamladım. Üniversite Konya Selçuk Üniversitesi. Müh. Mim. Fakültesi mezunuyum. 12 yıldır aktif serbest harita mühendisliği yapıyorum. Evli ve 2 çocuk babasıyım.