Sur, Cizre, Nusaybin, Silopi’de aylardır devam eden çatışmalar nüfusun tam yüzde 22’sini evlerini, işlerini bırakıp batıya göç etmeye zorladı. Vatandaşlar herşeylerini geride bırakın canlarını kurtarmak için kaçarken önce İdil sonra da Yüksekova’da başlayacağı söylenen olaylardan sonra bu kez Van’a doğru ciddi bir göç başladı! Son haftalarda Yüksekova halkı akın akın Van’a gelirken Van’da ise kiraların bir anda 2-3 katına çıkması vatandaşlardan tepki almaya başladı...
Hakkâri’nin Yüksekova İlçesi’nde sokağa çıkma yasağı olacağı söylentilerinin ardından ilçeden göçler başladı. İlçeden göç eden birçok aile Van’a yerleşti. Maddi durumu iyi olmayan ve zor şartlarla Van’a yerleşen aileler, ev sahiplerinin kiraları arttırması üzerine zor günler yaşıyor. Çözüm sürecinin bitmesi ile birlikte bölgede bozulan boruş ve huzur ortamı ardından da başlayan çatışmalar bölgenin nüfusunu adeta eritti... Çatışmaların büyük boyutlara taşınması ve neredeyse şehir merkezlerine kadar gelmesi ile vatandaşlar evlerini, iş yerlerini ve memleketlerini terk etmek zorunda kaldı. Yüksekova, Van’a yakın olması hasebi ile en çok göç veren yer oldu. Yüksekova’da da operasyonların başlayacağı, çatışmaların yaşanacağını duyan Yüksekovalılar apar topar Van’a koşmaya başladı. İlçeden göç başlaması nedeniyle bazı mahallelerdeki okullar da boş kaldı. Güneydoğu'nun bazı ilçelerinde başlatılan operasyonlar devam ederken, birçok hendek ve barikatın bulunduğu Yüksekova'da da kapsamlı bir operasyonun yapılacağı haberleri ilçede birçok aileyi endişelendirdi. Yüzlerce aile ilçeyi terk etti. Ailelerin bir kısmı ilçeye uzak köylerde yaşayan yakınlarının yanına yerleşirken, bir kısmı ise Van veya çevre illere göç etti. Bazıları geçici olarak Yüksekova'dan ayrılırken, bazıları da tamamen evlerini taşıdı.
BÖLGEDE NÜFUSUN YÜZDE 22’Sİ GÖÇ ETTİ...
“İçişleri Bakanlığı hendeklerin açılmasının ardından ilan edilen sokağa çıkma yasağı ve çatışmalarla Türkiye'nin gündeminde olan 4 ilçeye ilişkin bilanço çıkardı. İçişleri Bakanı Efkan Ala tarafından geçtiğimiz günlerde bir açıklama yapmış ve yaşananların ardından ortaya çıkan bilançoyu açıklamıştı. Edinilen bilgilere göre, Şırnak'ın Cizre ve Silopi, Diyarbakır'ın Sur ve Mardin'in Nusaybin ilçelerinin toplam nüfusu olan 439 bin kişinin yüzde 50'si bölgedeki çatışmalardan etkilendi. Etkilenen nüfus sayısı 220 bin 400 olarak açıklandı. 4 ilçeden göç edenlerin sayısı ise 93 bine ulaştı. Yani dört ilçe nüfusunun yüzde 22'si göç etti. Bakanlık süreçte etkilenen esnaf sayısını ise 10 bin 300 olarak tespit etti.”
ÇATIŞMALARIN OLDUĞU İLÇELERDE NELER OLDU?
“Elde edilen verilere göre Şırnak'ın Cizre ilçesinin nüfusu 113 bin. Bu ilçede olayların yaşandığı mahallelerde etkilenen nüfus 94 bin, göç eden nüfus ise 25 bin olarak tespit edildi. Cizre'de sokağa çıkma yasağı ve çatışmalardan etkilenen esnaf sayısı 3 bin 600. Şırnak'ın Silopi ilçesinin nüfusu 88 bin. Etkilenen mahalle nüfusu 62 bin 400. İlçede göç edenlerin sayısı ise 30 bin. Etkilenen esnaf sayısı 3 bin. Diyarbakır'ın Sur ilçesinin nüfusu 122 bin. Sur'da 18 bin kişi göç etti. Etkilenen esnaf bin 500. Mardin'in Nusaybin ilçesinin nüfusu ise 116 bin. Bakanlık etkilenen nüfusu 39 bin, göç eden nüfusu ise 20 bin olarak tespit etti. İlçede olaylardan etkilenen esnaf sayısı ise 2 bin 200.”
OKULLARDA ÖĞRENCİ SAYISI AZALDI
Doğu ve Güneydoğu’da çatışmalar, olaylarlar aralıksız sürerken çatışmaların başlayacağı söylenen Yüksekova halkı deyim yerindeyse ilçeyi boşalttı. Şu sıralar ilçede güvenlik güçleri tarafından geniş tedbirler alınırken bölgede çok sıkı tedbirler alındı. Çatışmaların yaşanacağı haberi ise halkı önceden harekete geçirdi. Tüm bu göçlerin adresi olan Van’da son günlerde konutlara akın başladı, nakiller yüzde yüz oranında arttı, okullarda alınan kayıtlar ve nüfus işlemleri ise gelinen noktadaki büyük göçü doğrular niteliğe ulaştı... Zira Yüksekova ile istatistikler de aynı durumu işaret ediyor. Göç nedeniyle okullarda öğrenci sayıları azaldı. Yaklaşık 32 bin öğrencisi bulunan Yüksekova'da 10 binin üzerinde öğrencinin okula gitmediği kaydedildi. Bin 555 öğrencinin nakil olarak gittiğini, 9 bin öğrencinin ise gayrı resmi olarak okullardan ayrıldığı belirtildi. Bazı ailelerin de çocuklarının derslerden geri kalmaması için ilçeden ayrıldığı belirtildi.
VAN’A GÖÇ VAR, VAN’DA KARABORSA VAR...
Şehrivan Gazetesi olarak yaşanan bu göçle birlikte yaşanan sıkıntıları ve bu göçle yaşanan mağduriyeti ilgili isimlerden dinledik. Van’a akın akın gelen bölge insanının yaşadığı sıkıntılarla birlikte Van’da da adeta bir karaborsa oluşturulduğu iddiası konuşulmaya devam ederken kiralarda bir anda büyük artışların olması üzerine işin muhattaplarını dinledik. Konuya dair gazetemize konuşan İpekyolu Muhtarlar Derneği Başkanı Turgut Külay, Bostaniçi Mahalle Muhtarı Celalettin Tuygun ve Emlakçılar Derneği Başkanı Orhan Özdek yaşanan göçle beraber kiraların bir anda arttırılmasının adil bir davranış olmadığını ve depremi yaşayan bir kente yakışmayan bir hareket olduğuna dikkat çekti. Deprem döneminde tüm Türkiye’nin ve özellikle de bölge illerinin Van için yaptıkları yardımlar hatırlatılarak, Vanlıların o günleri çabuk unuttukları belirtildi. Göç edip evlerini terk etmek zorunda kalan aileler yaşadıkları sıkıntının üzerine Van’da karşılaştıkları durum karşısında adeta mağduriyet üstüne mağduriyet yaşadığı vurgulanarak kiraların bir anda 200-300 TL’den 500 TL’ye çıkartılmasının akıl karı olmadığı belirtildi.
ÖZDEK: TOKİ’LERDE CİDDİ BİR KİRA ARTIŞI VAR
Gazetemize konuşan Van Emlakçılar Derneği Başkanı Orhan Özdek, göçle birlikte Van’a yerleşen vatandaşlara Vanlıların kucak açması gerektiğini ifade ederek, “Özellikle kira konusunda göç etmek zorunda kalan vatandaşları incitmemeleri istiyoruz. Nitekim Van geçmişten bu yana ciddi oranda göç alan bir il. Biz kiraların yüksek olduğunu daha önce defalarca dile getirdiğimiz halde insanlarımız bu konuda kısmen duyarlı oldular. Bizlerin Van halkına tavsiyesi şudur ‘Çevre illerinden göç eden hemşerilerimize kucak açmamız lazım, Vanlılar olarak onlara yardımcı olmamız lazım ve destek vermemiz gerekiyor.’ Nihayetinde Van kısa bir süre önce bir deprem yaşadı. Bizler de bu göç acısını yüreğimizde yaşadık. Göç acısının bir daha yaşanmaması için bütün insanlarımızın sağduyulu davranması gerekiyor. Van’a gelip yerleşen mağdur vatandaşlar aynı zamanda depozito sıkıntısıyla da karşı karşıya kalıyor. TOKİ’lerde ciddi bir kira artışı var. Bu fiyat yüksekliğinin derhal aşağı indirilmesi ve gelen insanlarımıza bizlerin kucak açıp yardımcı olmamız bizim en elzem davranışımız olmalı. Kira talepleri üzerine mülk sahibi vatandaşlarımız ciddi oranda kiraları yükseltmiş durumda. Bizler bu durumu üzüntüyle karşıladık. Ne olursa olsun bizim insancıl tarafımızı unutmamamız gerekiyor. Mağdur olup ilimize sığınan vatandaşlarımıza kucak açmamız gerekiyor. Kiraların biran önce düşürülmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu tür yanlışları kınıyoruz. Biran önce bu duruma dur denilmeli. Ben biliyorum ki Van halkı çok samimi bir halktır. Geçmişten bu yana Van’a gelen herkese kucak açmış bir halktır. Bugünde aynı duyarlılığı kendilerinden bekliyoruz.” İfadelerini kullandı.
“KUCAK AÇMAMIZ GEREKİYOR”
Gazetemize açıklama yapan Bostaniçi Mahalle Muhtarı Celalettin Tuygun, hemen hemen her gün dışarıdan insanların ev talebi için kendilerine başvuruda bulunmak için geldiğini kaydederek, “Günlük 3-4 kişinin geldiği oluyor. Gelenlerin çoğu da ev bulamayınca akrabasının evine gidiyor. Çoğu aile eşyalarını toplayıp geliyor, bazısı ise çocuğunun elinden tutup çıkıp gelmiş. Fazlasıyla mağdur durumdalar.” Dedi.
“VAN HALKINA YAKIŞMIYOR”
İpekyolu Muhtarlar Derneği Başkanı Turgut Külay ise göç edip gelenlerin genelinin çevre illerden geldiğine dikkat çekerek özellikle yakın olması sebebiyle Yüksekova’dan göçün fazla olduğunu dile getirdi. Van’da 2011 yılında yaşanan büyük depremi hatırlatan Külay, “Biz büyük ve acılı bir deprem yaşadık. Biz bu depremle birlikte gerçekten büyük sıkıntılarda yaşadık. Birçok ile göç etmek zorunda kaldık. Biz göç edip gittiğimiz yerlerde büyük destekler gördük. Hatta bizden kira dahi almadılar. Harcadığımız elektriği dahi oradaki halk ödedi. Fakat bakıyoruz ki şuan ilimize çevre illerden göç eden vatandaşlar ne yazık ki Van’a gelip kiralık ev arıyorlar. Tutukları kiralık evler düne kadar 200-300 lira iken bugün 500-600 lira olmuş durumda. Yüzde 50’lik bir artış söz konusu. Bence bu davranış çok yanlış ve Vanlılara yakışmayan bir davranış. Bu durum yarın bizimde başımıza gelebilir. Ki yaşadık. Bunu yapmamaları gerekiyor, dışarıdan gelen mağdur halka kucak açmalıyız. Her yönüyle Van halkı olarak bize gelip sığınan bu vatandaşlara fedakârca yaklaşmalıyız ve her türlü yardımı kendilerine yapmamız gerekiyor. Buradan ev sahiplerine çağrıda bulunmak istiyorum kiraları yükseltmeyin aksine daha da aşağı çekin demek istiyorum. Çünkü bu durum Van’a ve Van halkına yakışmıyor.” Diye belirtti.
BÖLGE İLLERİNDE GÖÇ ARTTI
Bilindiği geçtiğimiz günlerde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yeni göç rakamlarını açıklamış ve Van’ın ve bölgenin son göç rakamları yaşanan durumu açıkça ortaya koymuştu. Yapılan göç açıklamasında şu istatistikler verilmişti: “Van ili 2015 yılında 30 bin 492 kişi göç alırken, 48 bin 061 kişi göç verdi. Bu rakamlara göre, Van ilinin net göç sayısı eksi 17 bin 569 kişi, net göç hızı ise binde eksi 15,9 oldu. Van ilinin 2014 yılındaki net göçü eksi 16 bin 848 kişi ve net göç hızı binde eksi 15,4 idi. Dolayısıyla Van ilinin verdiği net göç sayısı ve hızı bir önceki yıla göre artış gösterdi. Hakkâri ilinin aldığı göç 8 bin 216 kişi, verdiği göç ise 12 bin 983 kişi oldu. Hakkâri ilinin net göç sayısı eksi 4 bin 767 kişi, net göç hızı ise binde eksi 17 oldu” dedi.
VAN, HAKKÂRİ’DEN GÖÇ ALIP İSTANBUL’A GÖÇ VERDİ
Bölge illerinin en çok göç alıp en çok göç verdiği illerin de açıklandığı araştırmada Van’ın Hakkari’den en çok göç alan il olduğu da belirtilmişti. “Van’ın net göç aldığı başlıca il 2 bin 209 kişi ile Hakkâri olurken, bunu 580 kişi ile Şırnak, 55 kişi ile Tokat, 280 kişi ile Ağrı ve 114 kişi ile Bitlis illeri takip etti. Van ilinin en çok net göç verdiği başlıca iller ise 7 bin 670 kişi ile İstanbul, bin 701 kişi ile Ankara, bin 615 kişi ile Antalya, bin 395 kişi ile Bursa, bin 326 kişi ile Kocaeli ve bin 77 kişi ile Tekirdağ oldu.”
ŞEHRİVAN GÜNCEL: MERAL YILDIZ – ÖZEL HABER
