Erken seçime 1 aydan az bir süle kala, partiler seçim stratejilerine son şeklini verdi ve meydanlarda sıralayacakları seçim vaatlerini içeren seçim beyannamelerini açıkladı. Peki hangi parti seçmenine ne vadediyor?
7 Haziran seçimlerinde meclise giren ve 1 Kasım'da yeniden yarışacak 4 parti seçim beyannamesini açıkladı. Al Jazeera, AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin, çok tartışılan , 'asgari ücret' , 'emekli maaşı' , 'Kürt sorunu' ve başkanlık sistemi' ile ilgili vaatlerini karşılaştırdı.
İşte o karşılaştırmadan çarpıcı satırlar:
AK PARTİ: İSTİKRARLI VE GÜÇLÜ EKONOMİ
AK Parti’nin beyannamesinde ekonomi "İstikrarlı ve Güçlü Ekonomi" başlığı altında işlendi. Yeni dönemde makroekonomik istikrar ve kazanımlar güçlendirilirken, bir yandan da mikroekonomik ve sektörel dönüşümlere odaklanılacağı vurgulandı. Yine özel sektör öncülüğünde büyümeye devam edileceği belirtildi. 2015 beyannamesinde ekonomiyle ilgili ana başlıklar şöyle:
"Önümüzdeki dönemde yurtiçi üretimi artırma ve ithalata bağımlılığı azaltma perspektifiyle, imalat sanayiinin GSYH içindeki payının artırılması, yapısal dönüşüm açısından önem arz etmektedir."
"AK Parti, bu yapının oluşturulması için verimlilik artışının ve sanayileşmenin hızlandırılması gerektiğinin farkındadır. Özel sektör öncülüğünde, Ar-Ge’ye daha fazla ağırlık vererek, ihracata dayalı ve rekabetçi bir üretim yapısıyla bunu gerçekleştirmeye kararlıyız."
"Fiyat istikrarını güçlendirecek para politikası çerçevesini koruyacağız."
"Cari açığın kalıcı çözümüne yönelik politika ve önlemleri hayata geçireceğiz. Bunlara paralel olarak, yurtiçi tasarrufların artırılmasına yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz."
CHP: 200 SAYFALIK BİLDİRGE; ASGARİ ÜCRET 1500 TL
CHP'nin 200 sayfalık bildirgesi ekonomi ağırlıklı. Buna göre:
· Asgari ücret üzerindeki gelir vergisi kaldırılacak. Asgari ücret 1.500 TL olacak.
· Kredi faiz borçları silinecek.
· Her yıl bir milyon kişiye istihdam sağlanacak.
· Emekliye yılda iki kez ikramiye verilecek.
· Vergi borcu olmayan kobilere sıfır faizli kredi verilecek.
· Dar gelirliye 270 TL sabit taksitle 70 metrekare ev satışı yapılacak.
· Mazot 1,5 TL olacak.
· Aile sigortası gelecek. Hiçbir ailenin geliri 720 TL’nin altında olmayacak.
· Taşeron işçisi diye bir kavram olmayacak. Tamamı kadrolu olarak işe başlayacak.
MHP: BİRİNCİ İKTİDAR DÖNEMİ VAATLERİ; ASGARİ ÜCRET 1400 TL
MHP beyannamesinde, "Birinci iktidar dönemi" diye ifade edilen 2015-2019 yılları arasında yıllık ortalama % 5,2 büyüme ve 700 bin yeni istihdam hedefleniyor. İkinci iktidar dönemi olarak tanımlanan 2019-2023 yılları arasında ise % 6,6 büyüme ve 1 milyon 25 bin yeni istihdam sağlanması amaçlanıyor. MHP'nin diğer ekonomi vaatleri şunlar:
· Çiftçiye mazot 1,75 TL'den satılacak.
· Emeklilere iki aylık asgari ücret tutarında emekli destek ödeneği verilecek.
· Net asgari ücreti 1.400 TL'ye çıkacak.
· Hane halkı geliri asgari ücret tutarını geçmeyen asgari ücretlilere, belirlenecek büyükşehirlerde 100 TL şehir içi ulaşım desteği verilecek.
· Personel rejimi yeniden düzenlenecek; kamuda çalışan taşeron işçiler ve 4-C'lilerin yanı sıra vekil, sözleşmeli ve geçici statüde çalışanlar kadroya geçirilecek.
· Her öğrenciye öğrenim süresince başarılı olmak kaydıyla 10 bin TL’ye kadar yükseköğrenim kuponu verilecek ve bu destek öğrenciler işe girince faizsiz olarak dört yılda tahsil edilecek.
· Yeni evli çiftlere kamu bankaları aracılığıyla 10 bin TL tutarında, iki yıl vadeli ve faizsiz evlilik kredisi alabilme imkânı sağlanacak.
· Muhtaç ailelere aylık temel ihtiyaçlarını karşılayacakları harcama kartı "hilâlkart" uygulamasına geçilecek.
· Yoksullara yönelik, bireysel veya toplu konut yatırımlarında her türlü belediye harç ve vergileri sıfırlanacak.
· Evi olmayan muhtaç ailelere sosyal konut, konut sağlanamadığı durumda 250 TL kira yardımı yapılacak.
· Aylık 200 kilovatsaatin altında elektrik tüketen ailelere % 75 indirim uygulanacak.
· Yetim ve öksüz çocuklara aylık 100 TL bağlanacak. Çocuk parası adı altında yapılan "şartlı eğitim yardımı" ve "şartlı sağlık yardımı" en az 50 TL olacak şekilde artırılacak.
HDP: ASGARİ ÜCRET 1800 TL
Seçim beyannamesinde asgari ücret için 1.800 TL sözü veren HDP’nin ekonomi vaatleri şu şekilde:
· Her eve ayda 10 metreküp su ve 180 kilowatt elektrik ücretsiz verilecek, ısınma desteği sağlanacak.
· Mülkü olmayan kiracılara her ay 250 TL kira sözü.
· 18 yaş altındakilere, emekli ve engellilere toplu taşıma ücretsiz olacak.
· Asgari ücret ilk etapta 1.800 TL olacak. (Daha sonra 2000 TL'ye çıkarıldı)
BAŞKANLIK SİTEMİ İÇİN HANGİ PARTİ NE VADEDİYOR?
AK PARTİ: BAŞKANLIK SİSTEMİNİN DAHA UYGUN BİR YÖNETİM MODELİ OLDUĞUNA İNANIYORUZ
AK Parti beyannamesinde yeni Anayasa için halktan yetki istenirken başkanlık sistemi için ayrı bir başlık açıldı. Beyannamede başkanlık sistemi ile ilgili olarak şu ifadeler yer aldı:
"AK Parti olarak, demokratik bir perspektifle yapılandırıldığında, parlamenter sistemle başkanlık sistemi arasında demokrasiye uyum açısından bir fark bulunmadığı kanaatindeyiz. Nitekim her iki sistemin de olumlu örneklerine rastlanabileceği gibi olumsuz örneklerine de rastlanabilir. Ancak bir yandan vesayetçi bir şekilde kurgulanarak demokratik doğasından koparılmış parlamenter sistemin yol açtığı siyasal istikrarsızlıklar, öte yandan Yeni Türkiye vizyonumuzun ihtiyaç duyduğu etkin ve dinamik yönetim dolayısıyla, başkanlık sisteminin daha uygun bir yönetim modeli olduğuna inanıyoruz."
CHP: CUMHURBAŞKANI'NIN YETKİELRİ SINIRLANDIRILACAK
CHP seçim bildirgesinde, başkanlık sistemine karşı parlamenter sistemin devamından yana tavır aldı. CHP, kuvvetler ayrılığı ilkesinin güçlendirileceğini vaat ediyor. "Tarafsız cumhurbaşkanı" başlığı altında cumhurbaşkanının yetkilerinin sınırlandırılacağı da belirtildi.
MHP: ÜNİTER MİLLİ DEVLET YAPISI
MHP başkanlık sistemi tartışmalarına karşılık parlamenter sistemden yana. Beyannamede, "toplum sözleşmesi" denilen Anayasa değişikliğinde hiçbir şekilde kabul edilmeyecek unsurlar şöyle sıralandı:
"Farklı etnik kimliklere siyasi statü tanınarak çok parçalı siyasi yapı oluşturulmasına, milli kimlik tanımının değiştirtilerek, Türkiyelilik kavramının esas alınmasına, Türkçe dışındaki dillere ve farklı kültürlere statü kazandırılmasına, Türkçe dışındaki dillerde eğitim yapılmasına tamamen karşıyız. Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter milli devlet yapısını esas alan parlamenter sistemin, demokratik siyasi sistemin devam etmesi bakımından gerekli görüyoruz. Güvenlik güçlerimizi kışlaya, karakollara hapseden uygulamalara mutlaka son vereceğiz. Terörün ve bölücülüğün kökünü kazıyacağız. Terörle pazarlıklar derhal bitirilecek. İhanet süreci bıçak gibi kesilecek."
HDP: EŞ BAŞKANLIK SİSTEMİNİ GETİRECEĞİZ
HDP beyannamesinde yeni Anayasa ile ilgili bölüm ise şöyle:
"Sivil bir anayasa olacak. Demokratik özerkliği Türkiye'nin her yerinde hayata geçireceğiz. Vali dahil tüm yerel yöneticiler seçimle işbaşına gelecek. Siyasi yönetime yerelden katılım kanalları sonuna kadar bizlere açılacak. Bizler yönetilen değil kendi kendini yönetenler olacağız. Eş başkanlık sistemi uygulayan partilerin iktidara gelmesi halinde eş başbakanlık sistemini getireceğiz. Hak aramak için yapılan tüm gösteriler meşru sayılacak. 12 Eylül ürünü Milli Güvenlik Kurulu, JİTEM gibi kurullara son verilecek. İşkence insanlık suçu sayılacak ve zamanaşımı olmayacak."
KÜRT SORUNU İÇİN PARTİLER NE DİYOR?
AK PARTİ: 'DÖNEMSEL BİR MESELE DEĞİL'
Kürt sorununa çözüm süreci beyannamede ayrı bir başlık ya da alt başlık olarak yer almadı. Ancak sürece vurgu "Temel hak ve özgürlükler" alt başlığında yapıldı. Bir restorasyon projesi olarak...
Başbakan Davutoğlu’nun dijital ortamdan baskıya giderken ‘düştüğünü’ söylediği çözüm süreci bölümü daha sonra basılı beyannameye eklendi.
AK Parti demokratik hak ve özgürlüklerin korunmasını yeni anayasa ile taahhüt altına almayı vaat etti, çözüm sürecinin "dönemsel bir mesele olmadığı" vurguladı. "AK Parti olarak, 7 Haziran’dan sonra da ülkede birlik ve kardeşliği tesis etmeyi amaçlayan ve dönemsel bir mesele olarak bakmadığımız çözüm sürecini kararlıkla sürdüreceğiz. Demokratikleşme ile eş zamanlı olarak yatırım, üretim ve istihdam imkânlarının geliştirilmesi başta olmak üzere, terörden etkilenen yörelerimizin ekonomik ve sosyal rehabilitasyonuna dönük çalışmaları hızlandırarak devam ettireceğiz."
Beyannamede çözüm sürecinde nihai hedefin silahın tamamen gündemden çıkarılması olduğu vurgulandı, iç güvenlik paketine atıfta bulunuldu.
CHP: SORUNU MÜZAKERE VE SİYASET YOLUYLA ÇÖZECEĞİZ
Dört yıl önce "Özgürlükçü demokrasi" başlığı altında ele alınan "Doğu ve Güneydoğu’da tam demokrasi" alt başlığı ile ele alınan konular 2015 seçim bildirgesinde bu kez "Kürt sorunu" başlığı altında değerlendirildi. CHP, AK Partihükümetinin başlattığı çözüm sürecine ilişkin görüşlerini çözüm süreci ifadesini kullanmadan şöyle anlattı:
"CHP Kürt sorununa kapsayıcı demokratik yurttaşlık anlayışından hareketle yaklaşacaktır. Her türlü şiddet ve baskıyı sona erdirerek, sorunu müzakere ve siyaset yoluyla çözeceğiz. Kürt sorununun çözüm yerinin TBMM olmasını sağlayacağız. TBMM’de temsil edilen tüm siyasi partileri çözüm için bir araya getirerek süreci geniş bir toplumsal uzlaşma ile yürüteceğiz. Kürt sorununu CHP çözer."
MHP: MÜZAKEREYE DERHAL SON VERİLECEK
MHP'nin seçim beyannamesinde "Terörle mücadele" başlığı altında ise "Terörle müzakereye derhal son verileceği" vurgulandı.
Beyannamede “terörü sona erdirme hedefi” doğrultusunda atılacak adımlardan biri ise, "Halkla ilişkiler ve toplumsal bilinçlendirme faaliyetine önem verilecek" olarak tanımladı. Bu doğrultuda devletle vatandaşın kucaklaştırılacağı, sosyal yapı üzerindeki bölücü, ayrıştırıcı etkilerin yok edilmesinin sağlanacağı ve ayrıca ihtiyaç duyulan yasal ve idari düzenlemelerin yapılacağı, ülke güvenliğinin bugüne kadar olduğu gibi sadece belli teşkilatların görevi olarak algılanmayacağı topyekûn bir mücadelenin söz konusu olacağı belirtildi.
Yerel yönetimlere ve özerklik tartışmasına da seçim beyannamesinde yer verildi. Yerel yönetimler ile ilgili bölümde "Hizmet yönünden yerel yönetimin federasyon ve benzeri bölgesel yönetimlere dönüştürülmesine izin verilmeyeceği" belirtildi.
HDP: HDP beyannamesinde demokratik özerklik ve anadilde eğitim vurgusu yapıldı.
