ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL - Van’da tabelada ismi olan ancak hiçbir faaliyeti olmayan derneklerin sayısı oldukça fazla. Yaklaşık 800 derneğin olduğu Van’da bu derneklere verilen isim ise "Tabela Dernekleri."
Türkiye’de olduğu gibi Van’da da derneklerin sayısı her geçen gün artıyor. Bir çoğu belli amaçlar doğrultusunda kurulup büyük işler yapsa da bir çok dernek kurulduktan sonra sadece ismi ile kalıyor. Çoğu zaman da bireysel menfaatler ile kurulan fakat kurulduğu kente fayda sağlamayan derneklerin Van’da da dikkat çekiyor. Dernekler Dairesi Başkanlığı’nın açıkladığı rakamlara göre Türkiye’nin en kalabalık kente olan İstanbul’da dernek sayısı 9 bin civarında. Van’da ise bu rakam 764’e ulaştı. Van’da yüzlerce dernek olmasına rağmen hem kent lobisi hem de kentin sorunları ise bir o kadar az konuşuluyor. Gelinen noktadaki işlevsizlik ise bir dönem Van’da Valilik yapan Durmuş Koç’un sözlerini hatırlatıyor. Daha 2000’li yıllarda mantar gibi türeyen dernekler için “Van’ın kartvizit dernekleri” ifadesini kullanan Vali Koç’un sözünün üzerinden 18 yıl geçerken Van’da bu rakam katlanarak arttı. Bir çok dernek kurulup tabelada kalmaya devam ederken kentte geçmiş yıllarda vergi terkini ve bir çok önemli sorun ise sadece bir kaç STK’nin girişimi ile sınırlı kaldı. Ne faaliyet alanında ne de sivil toplum ve kent konuları noktasında işlevsiz dernekleri Vanlı vatandaş da tanımıyor. Bir çok vatandaş kentteki derneklerden bir kaçının ismini bile sayamıyor.
VAN’IN DERNEK İSTATİSTİĞİ ŞAŞIRTIYOR
Van’da 800’e yakın dernek var. Bu derneklerden her yıl yaklaşık 100’ü açılıp-kapanıyor. Her yıl sayısı değişen ve bir yıl sayısı artan, bir yıl azalan derneklerin çoğunun adı bile bilinmiyor. "Tabela" veya "Kartvizit" Dernekler olarak bilinen dernekler, 2000-2003 yılları arasında Van’da görev yapan Van Valisi Durmuş Koç’unda gündemi olmuştu. Koç Van’da o dönemde de sürekli açılıp-kapanan çok sayıda dernek için "Van’ın kartvizit dernekleri" yorumunda bulunmuştu. Vali Koç’unda eleştirdiği bu dernekleri Şehrivan Gazetesi olarak sizler için derledik ve vatandaşa sorduk. Van’da kaç tane dernek var ve bunlardan kaç tanesini biliyorsunuz? Diye sorduğumuz Vanlıların verdiği cevaplar ise şaşırtmadı. Bir elin parmağını geçmeyecek kadar az. İşte Van’ın tabela dernekleri...
İŞTE TÜRKİYE’DEKİ DERNEK SAYILARI
Dernekler Dairesi Başkanlığı verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye'de 99 bin 389 faal dernek bulunuyor. Türkiye'deki faal derneklerin yüzde 20'si ise sadece İstanbul'da faaliyet yürütüyor. 19 bin 893 faal dernek sayısıyla İstanbul iller sıralamasında en fazla derneğin faaliyet yürüttüğü il olurken, İstanbul'u 9 bin 528 ile Ankara, 5 bin 534 ile İzmir, 4 bin 42 ile Bursa takip ediyor. İller sıralaması şöyle, 19 bin 893 dernek İstanbul, 9 bin 528 dernek Ankara, 5 bin 534 dernek İzmir, 4 bin 42 dernek Bursa ilk 4’ü oluşturan iller oldu. Sırasıyla Kocaeli 2 bin 907, Antalya 2 bin 582, Konya 2 bin 482, Adana 2 bin 82, Samsun bin 830, Mersin bin 763, Sakarya bin 657, Balıkesir bin 544, Gaziantep bin 481, Manisa bin 451, Denizli bin 432, Aydın bin 361. Trabzon bin 348, Kayseri bin 313, Hatay bin 196, Afyon bin 189, Kütahya bin 117, Eskişehir bin 108, Muğla bin 94, Diyarbakır bin 19, Tekirdağ bin 14, Zonguldak 993, Ordu 990, Malatya 926 ve Çanakkale 877 ile 29’uncu sırada yer aldı,
VAN’DA KAÇ DERNEK VAR?
Peki, Van’da kaç dernek var ve iller sıralamasında kaçıncı sırada. Listenin devamında, Kahramanmaraş 871 dernek sayısı ile 30’uncu olurken, Erzurum 870, Şanlıurfa 860, Isparta 837, Sivas 794, Düzce 780, Van 764, Giresun 701, Rize 665, Karabük 624, Çorum 622, Elazığ 613, Edirne 600, Tokat 598, Adıyaman 589, Uşak 580, Osmaniye 536, Kastamonu 533, Bolu 526, Kırklareli 510, Mardin 475, Kırıkkale 473, Yozgat 441, Bitlis 440, Yalova 436, Çankırı 427, Amasya 414, Artvin 385, Niğde 382, Bilecik 381, Nevşehir 365, Burdur 363, Sinop 363, Aksaray 354, Batman 349, Erzincan 328, Karaman 318, Muş 300, Ağrı 296, Kırşehir 286, Kars 287, Gümüşhane 258, Bingöl 258, Iğdır 256, Bartın 254, Siirt 242, Hakkari 200, Şırnak 199, Bayburt 177, Kilis 172, Ardahan 155 ve Tunceli 122 dernek sayısı ile Türkiye’de 81’inci sırada yer alıyor.
BULUT: HER GÜN DERNEK AÇILIYOR
2017 yılında Van’daki dernek sayıları ve açılıp-kapanan derneklerle ilgili bilgiler veren Van Valiliği İl Dernekler Müdürü Sinan Bulut, her yıl yaklaşık 100 civarında derneğin açılıp-kapandığına dikkat çekti. Bulut şu ifadeleri kullandı: “2011 yılından 2017 yılına kadar açılan dernek sayımız 859. Bunların 490 tanesi faal durumda, 369 tanesi ise çeşitli nedenlerden dolayı fesih edilmiş veya kapanmış. Tabi yıl itibari ile değişiyor bu sayı. Her gün 1 ya da 2 dernek açılıyor ve kapanıyor. Bu gün itibari ile depremden önce, sonra kurulan ve faal durumda olan dernek sayımız 776 adettir.”
VAN’DA BİRÇOK DERNEK FAAL AMA...
Van’da kurulan ancak fes edilmeyen derneklerin faal olarak göründüğünü ileten Bulut, birçok derneğin bu şekilde tabela dernek olarak göründüğünü kaydetti. Bulut, “Kurulan bir dernek fes edilmemişse faal sayılıyor. Dernek kuran kişi, beyannamesini verdikten ve genel kurulunu yaptıktan sonra faal durumda görünüyor. Dernek tüzüğüne göre 1, 2 ya da 3 yılda bir genel kurulunu yapan dernek kayıtlarda faal olarak geçiyor. Van'da bu durumda faal olarak gözüken ancak "Tabela Derneği" konumunda olan çok sayıda derneğin varlığı söz konusudur.” Şeklinde konuştu.
776 SAYISI DUYUNCA İNANMIYORLAR
Peki, Vanlılar kaç dernek biliyor? Bu soruyu Vanlı vatandaşlara sorduk. Selim Ahmet Güneş, çok fazla dernek bilmediğini söyledi. Güneş, “Van’da kaç tane dernek olduğunu bilmiyorum. İsim olarak İHH ve birkaç yardım kuruluşu derneğinin yanı sıra başka dernek bilmiyorum. Tahminim 6 tane dernek falan biliyorum. Çok sayıda dernek olduğunu düşünmüyorum.” Dedi. Van’da 776 dernek olduğunu duyan Güneş, “Bu sayıda sanırım bir yanlışlık var. Bu kadar dernek olamaz diye düşünüyorum. Bu çok ciddi bir sayı ve ben bu kadarını tahmin edemezdim asla.” Şeklinde konuştu.
3 DERNEK VE 2 ÖNEMLİ ODAYI BİLDİ
Van’da 776 dernek olduğunu duyan Sevil Sungur da şunları söyledi: “Van’da cidden bu kadar dernek var mı? Buna inanmak çok zor. Ancak dediğini gibi dernekler müdürlüğü bu sayıyı verdiyse demek bu 776 derneğin çoğu sadece iş olsun diye açılmış. Bu kadar dernek ne iş yapar onu da bilmem. Ben Öğretmenler Derneği, İşitme Engelliler Derneği, Emlakçılar Derneği’ni biliyorum. Buna Van TSO ve Van TB’de giriyor mu bilmiyorum ama ben 5 dernek tek biliyorum. Gerisi hakkında bir fikrim yok.”
“BU KADAR DERNEĞE NASIL İSİM BULUNUYOR?”
Şehrivan’a konuşan Mustafa Eğim adlı vatandaş ise Van’da 150 dernek olduğunu tahmin ettiğini aktardı. Eğim, “Van’da 150’den fazla dernek yoktur bence. Fazla için isim olarak ne bulabilirler ki?” Dedi. 776 dernek olduğunu duyan Eğim, “Yok artık. 776 dernek nedir. Bu derneklerin gerçekten isimlerini çok merak ediyorum. Her halde yolda yürüyen insanlar bile yürüyenler derneği diye dernek kurmuşlardır muhtemelen. Ben cadde ve sokaklarda birkaç isim görüyorum bazen ama onlarda pek aklımda yok. Van’da bu şekilde oluşum olarak Van Ticaret ve Sanayi Odası, Esnaf Sanatkarlar Odası, Şoförler Odası ve birkaç tane daha biliyorum. Çok çok zorlasam her halde 10 tane biliyorumdur.” İfadelerine yer verdi.
