2011 yılında yaşanan depremlerin 5’inci yılı geride bırakılmasına rağmen Van deprem korkusunu yaşamaya devam ediyor. İki büyük depremin yaşandığı o yıldan bu yana artçıların hiç eksik olmadığı Van’da son bir kaç gündür yeniden artan yüksek şiddetli artçılar ne anlama geliyor? Yeni depremler olur mu? Tüm bu soruların cevabını önemli bir deprem uzmanı verdi. Üstelik deprem ile ilgili uyarılarla birlikte yapılara dair de çarpıcı tespitler var...
Van’da önceki gün yaşanan depremler, Vanlıları tedirgin etti. 2011 yılında yaşanan iki büyük depremin izini halen üzerinden atamayan Van yaşanan depremler ile yeniden 2011’e gitti. Van’ın 2011 Van Depremi’nden sonra yakından tanıdığı, Prof. Dr. Ahmet Ercan yaşanan depremleri Gazetevan’a yorumladı. Ercan yaşanan depremlerin 2011 depreminden kalan gerginlerin olduğunu ifade ederken, yaşanan artçı depremlerin 6’ya kadar çıkabileceğini işaret etti. Profesör Ercan depremlerle ilgili şu yorumda bulundu: “Ben 2 yıl içerisinde bu bölge gerginliğini boşaltır diye düşündüm ama hala boşaltamadı. Bu biraz olağanüstü bir durum oldu. Vanlılar bu büyüklükteki depremleri ara ara yaşayacak. Ancak ben Van’da 7’lik veya 7,2’lik bir deprem beklemiyorum, daha küçük depremler olabilir.” Vanlılar ise yaşanan depremlerden dolayı korkarken, 2011 depremini yeniden gözünde canlandırıyor.
ERCAN: ARTÇILAR 2011’DEN KALMA
Yaşanan depremleri 2011 yılında yaşanan 2 büyük depremlere bağlayan ve çok çarpıcı açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Ahmet Ercan, “Bugün olan depremlerin en büyüklerinin Gürpınar ve Özalp’te olduğunu görüyoruz. Bunların hepsi sığ depremler. Bu depremlerin daha önce 2011 yılında yaşanan 2 büyük depreme bağlayabiliriz. 2011 yılında Van’da 2 büyük deprem yaşanırken, depremler yineler mi? dendiğinde ben bu depremlerin artçılarının en az 2 yıl süreceğini o zaman da açıklamıştım. Erciş, Malazgirt, ve Çaldıran kırığının olduğunu söylemiştim. Bu bölgede benim başka deprem beklediğim yerlerde var. Hakkâri, Şemdinli, Yüksekova kırığı dediğimiz bir kırık var. Bizi kaygılandıran olay hala Van çevresinde artçıların olmasıdır. Bu demektir ki 2011 yılında yaşanan biri orta büyüklükte bir diğeri ise büyük depremde bile bölgedeki gerginlik boşalmadı. Ama son artçı depremlere baktığımız zaman ben bunların halen 2011’in boşalmayan gerginliğinin boşalımları olarak görüyorum.” Dedi.
“ARTÇILAR 6’YA KADAR VARABİLİR”
Erciş fay hattının Van’ın kuzeydoğusundan başlayıp Erçek’ten ve Özalp’ten İran’a kadar uzandığını ve bu hattın diri bir kırık olduğunu ifade eden Ercan, 7,2’lik bir depremin artçıları 6’ya kadar varabilir. Van’a baktığımız zaman gölün kafa kısmında Erciş kırığının bulunduğu kesim yukarıda Erzurum’dan doğru başlayıp Karayazı, Tutak kırığı olarak gelir. Erciş kırığı olarak Van’ın en kuzeydoğusunu yalayarak sonra Erçek Gölü’nün kuzeydoğusundan Özalp’e doğru uzanarak İran’a kadar girer. Bu kırık diri bir kırık. Bu kırığın uzanımı da kuzeybatı ve güneydoğu doğusunda yaklaşık kuzey 45-50 derece batı doğrultusunda uzanan diri bir kırık. Bu kırığın boyları çok uzun değil yaklaşık aslında. 50 – 60 km boyları var. Özellikle Erciş’in olduğu yerlerde boyları daha da küçülüyor. Bunun anlamı bu civarda çok büyük depremin olmayacağı anlamına gelir. 7.2’lik bir depremin artçıları 6’ya kadar varabilir normal koşullarda. Ama bu bölge (Van, Erciş) bu büyüklükte artçıları yapamadı. Bunları yapamadığı için buradaki orta boy depremlerle birazda uzun bir zamana yayarak ve Vanlıları tedirgin ederek sürdürüyor.” İfadelerine yer verdi.
ERCAN: OLAĞANÜSTÜ BİR DURUM VAR
Vanlıların zaman zaman 4 ve üzeri deprem yaşayabileceğini söyleyen Ercan, “Deprem yaşamış bir bölgede insanlara korkmayın demek çok saflık olur. Bölge büyük bir deprem geçirdiği için insanlar tedirgin oluyor. Fay hatlarındaki gerginlik Van’ın içinden uzaklaşıp Erciş, Özalp, Malazgirt ve Ağrı’ya doğru yani Kuzeydoğuya doğru bir kayış başlamıştır. O bölge de ileride orta büyüklükte bir depremle boşalma olabilir. Bu orta büyüklükteki depremde aşağı yukarı 5,5 büyüklüğünde bir deprem olabilir. Bu bölgede 6 büyüklüğünde bir deprem olursa burası rahatlayacak. Ama üretemediği için sıkıştı ve gerginliğini boşaltamıyor. Ben 2 yıl içerisinde bu bölge gerginliğini boşaltır diye düşündüm ama hala boşaltamadı bu biraz olağanüstü bir durum oldu. Vanlılar bu büyüklükteki depremleri ara ara yaşayacak. Ben Van’da 7’lik veya 7,2’lik bir deprem beklemiyorum, daha küçük depremler olabilir.“ Dedi.
“VAN’DAKİ TOKİ’LER TAKDİRLİKTİR”
2011 Depreminde Van’da ve bölgede incelemelerde bulunan Prof. Dr. Ercan, Van depreminden sonra yapı kalitesinde önemli gelişmelerin olduğunu söyledi: “2011’de yaşanan depremlerin ardından bende Van’da incelemelerde bulundum. Van depremi sonrası Türkiye’de yapı kalitesinde ve yapı denetiminde büyük bir gelişme oldu. Hükümetin Van’da yaptığı TOKİ’ler çok sağlam yapılardır. Devlet en kısa zamanda sağlam yerlerde deprem evlerini (TOKİ) yaptı. Bunların yer seçimi doğrudur ve yapılar çok sağlamdır. Devlet burada çok iyi bir sınav verdi. Bence devlet burada altın madalyaya layıktır.”
ERCAN: DOĞRU OLAN YENİ YAPIDIR
2011 depreminden sonra Van’da yapılan bina güçlendirmelerini de yanlış bulduğunu ifade eden Ercan, “Van’da binalara güçlendirme yapılırken bölgeye geldim. Birçok güçlendirmeyi yerinde inceledim. Hepsi için konuşamam ama ben güçlendirme olayına her zaman karşıyım. Bir bina deprem yaşamışsa o yamalı binadır benim için. Doğru olan her zaman yeni yapıdır. Bir deprem bilimci olarak güçlendirmelere inanmıyorum.” Şeklinde konuştu.
VAN İÇİN ADAPAZARI ÖRNEĞİ VERDİ
Güçlendirilen binaların sağlıksız olduğunu Adapazrı örneği ile açıklayan Ercan son olarak şunları söyledi: “1967 yılında Adapazarı’nda yıkıcı bir deprem meydana geldi. Depremin ardından birçok binaya güçlendirme yapıldı. Yıllar sonra 1999 depreminde o güçlendirilen binaların neredeyse tamamı yıkıldı. Bu demektir ki güçlendirmeyi bilimsel olarak yapmazsan, yapının dengesini bozarsın. Yapıyı güçlendireyim derken ağırlık merkezi ile binanın merkezinin arasını açarsın bu da binada burkulmaya neden olur. Bu burkulma binayı daha kolay yıkılabilir hale getirir. Maalesef hem Van’da hem de Türkiye’nin deprem yaşayan bölgelerinde birçok bina ağır hasarlıyken, orta hasarlı binaya çevrildi. İnsanlar bu binalarda yaşıyor. Bu da büyük bir risktir ve yanlıştır.”
ŞEN: RABBİM BİR DAHA GÖSTERMESİN
Van'da meydana gelen depremler Vanlıları da korkuttu. Yaşanan depremlerle ilgili gazetemize konuşan vatandaşlardan Emrullah Şen, “Depremler bizleri korkuttu. 2011 yılında yaşanan ilk depremde burada değildim. İkinci depremde ise burada ailemin yanındaydım. Yaşanan depremin o psikolojisini henüz üzerimden atmış değilim. Şimdi yaşanan en küçük depremlerde korkuyor ve telaşlanıyorum. 2 gün içinde yaşanan depremlerden de epeyce korktum. Rabbim bize bir daha öyle kötü günler göstermesin.” Dedi.
KORKMAZ: DEPREM KULAK ARDI EDİLİYOR
Depremin yarattığı korkuyla ilgili konuşan esnaflardan Ali Kokmaz ise şunları söyledi: “4,6’lık deprem bizleri çok korkuttu. 2011 yılında yaşanan deprem gibi uzun sürdü. Biz depremlerden her ne kadar korksak da depremlerden kaçmıyoruz. Bir şey olmaz deyip kulak ardı ediyoruz. Ancak buda yanlıştır. Ne zaman ne olacağı belli olmuyor. Kulak ardı ediyoruz ama ya yine büyük bir deprem olursa ne yapacağız? Bunun bilincinde olmamız gerekiyor.”
“YETKİLİLER VATANDAŞI BİLGİLENDİRMELİ”
Deprem konusunda Vanlıların bilinçlendirilmesi gerektiğine değinen Korkmaz, “Yetkililer insanları ciddi anlamda bilinçlendirmelidir. Çünkü deprem olduğu zaman bazı insanlar hiç yerinden dahi kalkmıyor. Bunun için önlemler alınmalıdır. 2011 yılında büyük depremler yaşayan biz Vanlılar bu konuda daha hassas olmamız gerekiyor. Yaşadığımız depremlerden ders çıkarmamız gerekiyor. Bugün yaşanan depremleri önemsemezsek yarın büyük bir deprem yaşadığımız yine aynı acılara takın olmak zorunda kalacağız. Bu konuda yetkililere büyük işler düşüyor.”
ULUAY: ÇOK KÖTÜ BİR ANDI
Süleyman Tuncer, depreme bilgisayar başında olduğu sırada yakalandığını belirterek, sarsıntı sırasında iş yerindeki eşyaların sallandığını, deprem olduğunu anlayınca da arkadaşlarıyla dışarı kaçtıklarını söyledi. 2011 depremini ve yaşadığı acıları henüz unutamadığını belirten Hakan Uluay ise, “İki depremi hatırlıyorum. Çok kötü bir andı. Önceki gün yaşanan depremlerde ise internet kafede oyun oynuyordum. Deprem esnasında korkudan kaçmak istedim. Kendimi dışarı attım. Çok şükür büyük bir şey olmadı.” Dedi. Şehri gezdiği sırada depreme yakalanan İranlı turist Farsid Ayron da o anda çok büyük korku yaşadığını belirtti.
(ŞEHRİVAN-GAZETEVAN.COM-AA)
