Van Gölü her geçen gün kirlenmeye ve ‘arıtmayan’ tesislerin salıverdi atıklardan dolayı katledilmeye devam ediyor. Yıllardan bu yana atık tesislerinin neredeyse çalışmadığı kentte deyim yerindeyse göl göze göre ölüme terkediliyor. Bir çok noktadan kirletilen gölün en çok kirletildiği noktalardan birisi de İskele... Arıtma tesisi diğer noktalarda olduğu gibi burada da Van Gölü’ne akan suyun arıtılması anlamında yetersiz kalıyor...
VAN GÖLÜ’NE BU KÖTÜLÜĞÜ YAPMAYIN!
600 bin yıl yaşında olan Van Gölü her geçen gün kirletilerek yok olmaya mahkûm ediliyor. Yüz binlerce yıldır hem yapısını hem de temizliğini koruyan son yıllara kadar da Türkiye’nin en temiz suyu olma özelliğini taşıyan göl ve denizler arasında yer alan Van Gölü, arıtamayan tesislerin kurbanı ediliyor. Arıtma tesislerin verimsizliğinin büyük yara vurduğu her geçen gün on binlerce ton katı atığın ve arıtılmayan suyun aktığı Van Gölü’nün bu hızla hiç şüphesiz ki en fazla 100 yıl içerisinde yok olacağı dillendiriliyor. Son yıllarda çevrecilerin ve diğer kurum ve kuruluşların çağrılarına rağmen kirliliğin önüne geçilme konusunda bir tedbir alınmazken bu noktada hızla tüketilen göle akan atıklar artık uydudan bile görülebiliyor. Tuşba İlçesi İskele Mahallesi’nde arıtma tesislerinin çalışamaması bu yönüyle vatandaşın da tepkisini çekiyor. Civarda yaşayan vatandaşlar bu kirlilikten dolayı dert yanarken Büyükşehir’in bu konuda tedbir alması çağrısında bulunuyor. Mahallelinin diğer bir sıkıntısı da kirlilikten dolayı oluşan kötü koku ve sivrisineklerden oturulamayacak bir duruma gelinmesi...
Tuşba İlçesi, İskele Mahallesi’ndeki arıtma tesislerinin doğru düzgün çalışmıyor olması ve yeterli derecede arıtma işlevi görememesi mahallede sıkıntı yaratıyor. Uydu görüntülerinde dahi gölün büyük bir hızla kirlendiği görünüyor. Tuşba ilçesine bağlı İskele Mahallesindeki arıtma tesisinin çalışmıyor olması ve kanalizasyon atıklarının doğrudan göle akıtılıyor olması gölü kirletmekle birlikte mahalle sakinlerini de çileden çıkardı. Yazın gelmesi ile birlikte kokudan dolayı dışarı çıkamadıklarından dolayı dert yanan mahalle sakinleri kokudan dolayı sivrisineklerinde arttığını dile getirdi. Şehrivan Gazetesi olarak İskele Mahallesi sakinleri ile görüştük ve mahalle sakinleri belediyenin İskeleye gerekli yatırım yapmadığından dert yandı. Mahalle sakinleri, “Reis bey biz sana oy verdik ve seni başkan yaptık. Ama sende duy bu sesimizi. Hizmet istiyoruz. Sadece Tuşba değil büyükşehir belediyesi de gerekli hizmeti buraya getirmiyor. Bize üvey evlat muamelesi yapmayın reis bey.” Diyerek tepkilerini dile getirdi.
ÇİFTÇİ: SESİMİZ DUY ARTIK REİS BEY
Mahalle sakinlerinden Salih Çiftçi, “Bir tane reisimiz var. Tuşba Belediye reisliğini Sayın Özgökçe’ye kazandıran biziz. Ama maalesef bu kadar dert ve sıkıntıyla boğuşurken sorunlarımız çözülmüyor. Bir arıtma tesisi yapılmış yanı başımıza ancak arıtmak yerine çevreye pislik yayıyor, hastalık yayıyor. Mahallemizin halini görüyorsunuz, pislik içinde yaşıyoruz. Havalarda ısınmaya başladı. Yarın öbür gün buralar sinek ve kokudan geçilemeyecek. Bu arıtma tesisinin pisliği rahatsızlığı yetmezmiş gibi bir de biriketçiler var burada. Hemen arıtma tesisinin yanındalar. Onlarda bir o kadar büyük bir sorun yaratıyor bize. Sahil boyunca gidin görün her türlü pislikle karşılaşırsınız. Sahil boyu balicilerle dolu. Daha da kötü şeyler yaşanıyor o sahilde. Bizim mahallede yaşayan herkes ailedir. Belli bir kabileyiz. Yeterince hizmet yapılmıyor bizim buraya. Ayrıca Sayın Tuşba Belediye resimiz Kaleciğe verdiği değeri bize de versin istiyoruz. Kalecikte aldığı oy oranı belli, burada aldığı oy da belli. Sadece Kalecik’e çalışmasın. Oraya yaptığı hizmetin azını buraya yapsa burası cennet olacak. Özellikle Fevzi Özgökçe Bey’den bunu rica ediyoruz. Sesimiz duy artık reis bey.” Şeklince konuştu.
KONCA: VAN’DA BELEDİYECİLİK SIFIR
Bir diğer vatandaş Sebahattin Konca, arıtma tesisinin çalışmadığını ve oraya gelen tüm atığın doğrudan Van Gölüne karıştığını ifade etti. Konca, “Gidin batı ilerine bir bakın. İç Anadolu’ya bir bakın. Orada göl mü var. Ama bizim buralara bakın pislikten geçilmiyor. Atıklar arıtılıp öylece de göle akıtılabilir. Ama bir bakın etrafınıza kokudan geçilmiyor. Siz hele birde yaz aylarında gelin görün buraları. Van’ın en güzel sahillerine sahibiz ama gel görkü pislikten dolayı bırakın orada gezmeyi yakınına bile gidemiyoruz. Kısacası Van’da belediyecilik sıfır. Büyükşehirde, ilçe belediyelerinde de hizmet sıfır. Hiçbiri çalışmıyor. Yalandan bir göz boyama ile kandırılıyoruz. Bir çiçek dikmeyle, yalandan bir asfalt yapmakla belediyecilik yapılmaz. Bunlar belediyecilik değil. Defalarca belediyeye gittik derdimiz anlatmaya ancak çare yok. Buralar hep geri plana itilen yerler. Üvey evlat muamelesi yapılıyor buraya. Buralar ata baba yurdumuz olduğu yerler olmasına rağmen geri plana atılıyor buralar. Nedir, ne yapılmaya çalışılıyor anlamıyoruz. Buraları bizden almaya mı çalışıyorlar bilemiyoruz.” Şeklinde konuştu.
KANAN: UYDU GÖRÜNTÜLERİNDEN BİLE GÖLÜN KİRLİLİĞİ ANLAŞILIYOR
Bir diğer mahalle sakini Ermiya Kanan’da hemen hemen aynı sıkıntılardan dert yandı. Kanan, “Bundan 20-30 yıl önceki Van nüfusuna göre yapılmış bir arıtma tesisinin şuan tam kapasite ile çalışacağına inanmıyoruz zaten. Bu arıtma tesisi elektrik giderleri çok, işçi çalıştıramıyoruz gibi bahanelerle tam kapasite ile çalıştırılmadığı söyleniyor. Bırakın tam kapasitesi hiçbir şekilde çalışmıyor. Mikserler, süzme havuzları çalıştırılmayıp gelen atıkların hepsi doğrudan göle akıtılıyor. Uydu görüntülerinden bile anlaşılıyor. Uydu görüntüsünden bakıldığından tesisin olduğu yerde kahverengi bir alan oluşmuş. Gidip baktığımızda her türlü atık mevcut şuan gölde. Bu kirliliğe nasıl çözüm bulunacak. Ya da bu insanlar hiçbir şekilde bu kirliliği hiç mi görmüyor.” İfadelerine yer verdi.
“YÜZMEK İÇİN 50-60 KİLOMETRE YOL GİTMEK ZORUNDA KALIYORUZ”
“Söz konusu oy istemeye gelince o insanlar ‘Biz sizin, milletin vekiliyiz’ diyorlar da bizim yaşadığımızı onlar yaşamadıktan sonra onlar bizi nasıl temsil edecekler anlam veremiyorum.” Diyen kanan, Van’ın büyükşehir olduğuna ancak hiçbir şekilde büyükşehir sıfatına kavuşmadığına dikkat çekti. Kanan, “Ama bu durum büyükşehre yakışacak çevre görünümüne kavuşturulmalı. Bildiğim kadarıyla Tuşba sahil yolu için büyük bir ödenek almış. Görelim bakalım nasıl olacak bu sahil yolu. Bir iki park yapmakla göz boyamasınlar artık. Arıtma tesisine bir şekilde çare bulsunlar, bizde en azından burada yaşayan insanlar olarak gölün keyfini sürebilelim. Cefasını çekmeyelim. Gölün sefasını sürmek istiyoruz. Artık. Bizim çocukluğumuz bu gölde yüzmekle geçti ama şimdi bırakın yüzmeyi elimizi sokamıyoruz suya. Yüzmek için 50-60 kilometre yol gitmek zorunda kalıyoruz. Kötü kokudan dolayı buralar yaz aylarında sivrisinek doluyor. Yaz aylarında burada yaşamak işkence gibi. Akşamları ışıklarımızı açamıyoruz. Balkonda oturamıyoruz. Sivrisinekler sayesinde elektrik tasarrufu yapıyoruz. Bütün sıkıntılar bununla da sınırlı değil. Üvey evlat muamelesi görüldüğümüz için bizi her şeyden mahrum bırakmaya çalışıyorlar. Doğalgaz gelmiyor mahallemize. Neymiş kot altında kaldığımız için doğalgaz gelemezmiş.” İfadelerine yer verdi.
KANAN: VAN GÖLÜMÜZÜN YOK OLMAKLA KARŞI KARŞIYA
Özer Kanan adlı vatandaşta mahalleli olarak sıkıntıları şöyle dile getirdi: “Van Gölünün kirliliği bizden ziyade büyüklerimizin bir ayıbıdır. Bu mahallenin gençleri burada doya sıya yüzerken şimdilerde burada dolaşmak isteyenle bile pislikten dolayı hastalık kapıyor. Bu hastalık bulaşıcı olursa önüne geçilemez. En büyük sıkıntımız Van Gölümüzün yok olmakla karşı karşıya kalmasıdır. Gölümüzün yok oluşan şahit olmak, gözlerimizin önünde gölümüzün ölümüne şahit olmak ve buna bir çare bulamamak bizim içimizi yakıyor. Biz İskele halkı olarak kirlilikten dolayı çok mağduruz. Büyüklerimizden bu duruma bir çare bulmalarını istiyoruz. İnşallah bu kısık sesimiz duyulur diye umut ediyorum.”
KANANKRA: KOLUM GIRILAYDI DA OY VERMEYEYDİM
Servet Kanankara adlı mahalle sakini de gölün yok olmayla karşı karşıya kaldığından dolayı dert yanarak, arıtma tesisleri ilk yapıldığı zamanlarda kimsenin itiraz etmediğini ve zamanla gölün kirlendiğini dile getirdi. Kanankara, “Reis Bey acaba buraların halini biliyor mu diye çok merak ediyorum. Ben kendi şahsım için konuşuyorum reis beye oy verdim ama kolum gırılaydı da oy vermeyeydim. Çünkü bizim için bir tek çivi çakmadı. Reis Bey gelsin bir gece burada yaşasın da görsün bizim ne halde olduğumuzu. Biz yaz aylarında pencere açamayız. Hamam gibi olur ama kapı pencere açamayız pis kokudan dolayı. Burada sahil boyu kokudan yürüyemiyoruz. Yetkililer de sessiz. Çok konuştuk dedik gelin çare bulun ama sonuç hep sıfır. Biz Azeriyiz, terör değiliz. Biz sadece insan gibi yaşamak istiyoruz ana baba toprağımızda. Yani illa terör mü olalım biz. Çözüm bulmak için terör mü olalım yani.” Dedi.
ASLANTAŞ: BELEDİYE İLE GÖRÜŞTÜK AMA BİZE İŞ MALİYETLİ DENİLDİ
Ahmet Aslantaş’ta sıkıntıları şu ifadelerle dile getirdi: “İskele Van’ın güzel mahallelerinden bir tanesi. Sahipsiz olduğu içinde zamanında arıtma tesisleri buraya kuruldu. Düzgün çalışmadığı içinde göle ve çevre sakinlerine büyük sıkıntılar yaşatıyor. Belediye ile görüştük ama bize işin maliyetli olduğu söyleniyor. Biz sadece acil çözüm istiyoruz. Bunu çözecek olan yer Van Büyükşehir Belediyesidir.” Bir diğer mahalle sakini Mehmet Oruç ise sıkıntılarını şöyle dile getirdi: “Bir sürü hizmetin yapılacağı söyleniyor ama hepsi de yalan. En büyük sıkıntımız şu arıtma tesisinin burada olması ve gölü kirletmesi. Biz acil olarak bu tesisin buradan kaldırılmasını istiyoruz. Belediye başkanımızdan acilen buraya çözüm bulmasını istiyoruz.”
KALÇIK: VAN GÖLÜ YOK OLMAYLA KARŞI KARŞIYA
Çevre Derneği Başkanı Ali Kalçık’ta gölün kirlenmesine tepki göstererek, Van Gölünün ilin en temel değeri olduğuna vurgu yaparak, “Denizden yüksekliği 1646 metrede olan Van Gölü, ortalama derinliği 170 metre, en derin noktasının 450 metre. 1990’dan beri sit alanı olarak ilan edilen Akdamar, Çarpanak, Adır, Kuşadası adalarıyla 80 km genişlikte olan Van Gölü 3713 metre kare, 430 km çevresi, suları sodalı ve tuzlu olması dünyanın en büyük sodalı gölünün olduğu ve Türkiye’nin de en büyük gölü olduğunu hepimiz biliriz. Bu yüzden fazla bitki türü fitoplankton 36 canlı organizma zooplonkton yaşamaktadır. Van Edremit, Gevaş, Muradiye, Tatvan, Ahlat, Adilcevaz yerleşim alanlarının bağlantısı olan 1 milyon nüfusun yaşadığı yerlerde direk ya da en direk evsel atıklar ve kanalizasyon atıkları Van denizine akıtılıyor. Sadece Van da kurulu bulunan arıtmanın saniyede 1800 lt/sn Van gölüne kanalizasyon atığı arıtılmadan doğrudan göle akıtılmaktadır. Bu kanalizasyonun yüzde 30 oranında arıtıldığı bu arıtmanın da biyolojik arıtma olmadığı için çok da arıtma yapıldığı söylenemez. Çevresinde bulunan yerleşim birimlerinde günde 54 bin 176 metreküp kanalizasyon akıtılmakta. Van Gölü her gün biraz kirlenerek yok olmayla karşı karşıya kalmaktadır.” Diyerek tepkisini ortaya koydu.
“VAN DENİZİ KORUMA KANUNU ÇIKARILMALI”
Bir diğer sorunun Van Gölüne bağlı 19 derenin akarsuyunun filtreme olmadığı ve bu derelerden tonlarca evsel ve kanalizasyon atığının akıtıldığını ifade eden Kalçık, “Bir başka sorun uluslararası hukukta tüm canlılara açık olması gereken uluslararası bir hukuk olan 3621 sayılı kıyı kanunu başta devlet kurumları ve bürokratlar tarafından önemli kısmını da özel mülkiyet adı altında kıyı işgali yaparak canlılara yasaklanmış canlıların suya kavuşması engellenerek kanun ihlal edilmektedir. Van denizi Van’ın geleceğidir. Deniz yoksa Van’ında anlamı yoktur. Van denizi bize bırakılan bir emanettir. Emanetimizi korumalıyız sahip çıkmalıyız. Van denizinin korunması için Van denizi koruma kanunu çıkarılmalı. Merkezi hükümet ve yerel yönetimler kesinlikle arıtma yapılmadan hiçbir şekilde Van denize hiçbir atığın atılmaması gerektiğini dile getirmeli. Van denizinin etrafında bulunan üreme alanları, suda kalanlar korunarak özellikle sazlıkların doğal arıtma işlemi gören ve üreme alanları olan yerler mutlaka korunmalıdır. Van denizinin etrafında kaçak yapılan 570 yapılaşmanın olduğu yerlere çözüm bulunarak tüm canlılara suya kavuşma hakkı kullanılmalıdır. Van denizine kesinlikle dolgu yapılmamalı ve denizimiz imara açılmamalıdır. Halkımızın ortak değeri ve dünya değeri olan Van denizine sahip çıkılmalı herkes bu hassasiyet içinde olmalıdırlar.” Diye belirtti.
“BÜTÜN İLÇELERDE ARITMA TESİSİ OLACAK”
Van Su ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ) Genel Müdürlüğü’nün 2015 yılı Olağan Genel Kurul toplantısında her ilçede arıtma tesisinin olacağı belirtilmişti. VASKİ Genel Müdürü Mehmet Özköseoğlu, İskele Arıtma Tesisi’nin iki büyük deprem gördüğünü ve artık işlevini yitirdiğini belirterek, “Bakanlık ve Avrupa Birliği delegasyonu ile yaptığımız görüşmeler neticesinde 3 yıl sürecek yeni bir arıtma tesisi ve depremde ciddi zararlar görmüş ana kolektör hatlar yenilenecek. İhale aşamasına gelen bu proje 2017 yılında İskele’de kurulacak yeni arıtma tesisiyle birlikte Van Gölü’ne ve bölgeye cevap verecek şekilde temelini atmış olacağız. 2016-2017 yılı içerisinde bütün ilçelerimizde ileri biyolojik arıtma tesisleri kurulmaya başlanacak." Denilmişti.
2016 YILINDA 138 BİN 500 METRE KANALİZASYON HATTI YAPILACAKTI
VASKİ 2016 yılında kanalizasyon çalışmaları kapsamında ise, 2014 yılında inşaatına başlanan Erciş Atık su Arıtma Tesisi ve 75 bin metre kanalizasyon hattından kalan 15 bin metreyi yıl içerisinde tamamlayacak. Yine yıl içerisinde Edremit ilçesine 69 bin metre, Gürpınar ilçesine 10 bin metre, Muradiye ilçesine 3 bin metre, Edremit/Eminpaşa mahallesine bin 500 metre, Saray ilçesine 28 bin metre ve Başkale’ye 5 bin metre, Çatak’a 2 bin metre, Özalp’a 5 bin metre, Çaldıran’a 8 bin metre, Bahçesaray’a 5 bin metre, merkez ilçelere 15 bin metre olmak üzere toplamda 138 bin 500 metre kanalizasyon hattı yapım ve onarımını gerçekleştirecek. VASKİ yıl içerisinde Tuşba ve Çelebibağ Atıksu Arıtma Tesislerinin işletilmesi ile yapımı tamamlanan ancak deneme işletmesinde olması sebebiyle henüz devir alınmayan Edremit Atık Su Arıtma Tesisi, Gevaş Atık Su Arıtma Tesisi ve Başkale Atık Su Arıtma Tesisi’ni tamamen işletmeye alarak halkın hizmetine sunulacağı belirtilirken, yıl içerisinde yine Bahçesaray, Çatak, Gürpınar, Saray, Muradiye ve Çaldıran Atık su Arıtma Tesisi için başvurular yapılarak projeleri tasarlanıp bitirileceği açıklanmıştı...
ŞEHRİVAN GÜNCEL: MERAL YILDIZ - ÖZEL HABER
