Van Büyükşehir Belediyesi ve Ortadoğu Sinema Akademisi Derneği tarafından düzenlenen 2. Axtamara Film Günleri kapsamında Nuda Kültür Merkezi’nde 1938 Dersim Katliam’ını anlatan ve yönetmenliğini Nezahat Gündoğan’ın yaptığı Hay Way Zaman izleyici ile buluştu. Film gösterimi ardından söyleşi düzenlendi.
Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal Daire Başkanlığı ve Ortadoğu Sinema Akademisi Derneği tarafından bu yıl “Binbir renk için varız” şiarıyla Yaşar Kemal anısına düzenlenen 2. Axtamara Film Günleri kapsamında 3 ayrı merkezde film ve belgesel gösterimi yapıldı. Film günleri kapsamında gündüz saatlerinde çocuklar için çizgi film gösterimi yapılırken, akşam saatlerinde ise Berivan Kültür ve Sanat Merkezi’nde kısa filmler ve yönetmenliğini Zeki Demirkubuz’un yaptığı Bulantı filmi, Rojin Kadın Yaşam Merkezi’nde Emin Alper’in Abluka filmi izlenirken, Nuda Kültür Merkezi’nde ise 1938 Dersim Katliam’ını anlatan ve Dersim’in Kayıp Kızları konusunun işlendiği ve yönetmenliğini Nezahat Gündoğan’ın yaptığı Hay Way Zaman izleyici ile buluştu. Salonun tamamen dolduğu film gösterimi ardından yönetmen Gündoğan’ın katılımı ile söyleşi düzenlendi.
Filmi yapmak için uzun yıllar mücadele ettiğini ve geniş bir arşiv çalışması sonrası böyle bir projeyi hayata geçirdiklerini ifade eden Gündoğan, filmin esas konusunun ise 1938 yılında devlet eliyle Dersim’de gerçekleştirilen katliam sonrası askerler tarafından alıkonulan kız çocukları olduğunu söyledi. Katliam sonrası sadece bilinen 150 kız çocuğunun askerler tarafından alıkonulduğunu dile getiren Gündoğan,” Devlet 1938’de Dersim’de onbinlerce insana soykırım uyguladı. Daha sonra sağ kalan kız çocuklarını tamamen asimileştirmek, Türkleştirmek amacıyla kendileri ile götürdüler. Oradaki esas amaç, Alevi Kürt kadınlarını, çocuklarını asimile edersek, ondan sonraki nesilleri daha çabuk asimile edebiliriz politikası hayata geçirildi” dedi.
GÜNDOĞAN: DEVLET BUGÜN SİLVAN’DA KATLİAM YAPIYOR
Devletlerin zihniyetlerinin hiçbir zaman değişmediğini aktaran Gündoğan,” Devlet zihniyeti 100 yıl önce neyse bugün de o dur. 1938’de devlet eliyle katliamlar yapıldı. İnsanlar asimile edildi, yok edildi. 1938’de tek devlet, tek millet ve tek bayrak diyen devlet zihniyeti bugün de aynısını demeye, 100 yıl önce hayata geçirdiği katliamları bugün Silvan’da, Cizre’de hayata geçirmeye devam ediyor. Yani devlet halen öteki olduğu Kürt, Alevi, Laz kendisinden olmayan herkesi düşman olarak görüyor. Devlet hiçbir zaman Dersim gerçeği ile yüzleşmedi. Devletin suskunluğu Dersim Katliam’ını yaptığı anlamı taşıyor. Tıpkı bugün 35 günlük bebeği öldürdükten sonra o bebeğe ‘terörist’ yaftası yapıştırdıktan sonra, olayı meşru bir hale getirerek kendini haklı göstermeye çabalıyor. Tarihe baktığını zaman birçok devlette bu tür katliamlar gerçekleşti, sonradan hepsi özür diledi. Ama Türkiye bunu inkar ederek, katliamcı tarihi ile yüzleşmiyor” şeklinde konuştu.
“DERSİM’DE DEVLET ELİYLE 40 BİN İNSAN KATLEDİLDİ”
‘Dersim Katliamı olurken, neden Diyarbakır, Bingöl ve diğer Kürt illeri bu katliama sessiz kaldı’ ve Dersim Katliamı’nda yaşamını yitiren vatandaşların sayıları konusunda kendisine yöneltilen soruları cevaplayan Gündoğan, “Devlet bugün nasıl kendisinden yana olmayan, kendi politikası doğrultusunda yayın yapmayan bütün medyayı susturuyorsa o günde aynısını yaptı. Katliamdan haberdar olan bütün yayın organlarına sansür uyguladı. 1931 yılında katliamı hayata geçirmek istedi. Ama o tarihte demiryolu olmadığı için katliamı 1938 yılına erteledi. Daha sonra demiryolu yapımının ardından, katliam hazırlığı yapan devlet ilk olarak Erzincan’da Dersim’e yakın köylerde bulunan Alevi köylerini yok ederek, oradaki bütün Alevileri öldürdükten sonra Dersim’de katliam gerçekleştirdi. Dersim’de 10 gün içerisinde 30 ile 40 bin arasında insan katledildi. Yine 16 bin insan yerlerinden sürgün edildi” dedi.
Türkiye’nin tarihsel geçmişinin sürekli katliamlarla anılan ve bilinen bir yerinin olduğunu ifade eden Gündoğan, devletin esaslığında katliamcı politikalar olduğunu belirtti. Gündoğan, “Devlet 1915 soykırımı ile yüzleşmiş olsaydı, 1938’de Dersim Katliamı olmazdı. Sonrasında ki Koçgiri, Maraş ve sayamadığımız yüzlerce katliam hayata geçirilmezdi. Tarihsel olarak katliamlarla yüzleşemeyen devlet bugün de katliamlar gerçekleştirmeye devam ediyor” dedi.
