ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ – HAMİT KARAKUŞ- Van’ın en önemli gelir kaynağı olan turizm Van esnafının yüzünü 2018 yılı içerisinde yeterince güldüremedi. İran’ın kendi vatandaşlarına uyguladığı yurt dışına çıkış harçlarındaki yükselme, İranlıların Van’a gelişini geçen seneye göre 220 bin azalttı. Yaşanan olumsuzluklara rağmen resmi rakamlara göre 2018 yılı içerisinde Van’da 330 bin İranlı konakladı. İl Emniyet Müdürlüğü’nün derlediği verilere göre Van’daki otellerde 330 bini İranlı 652 bini de yerli turist konakladı. Toplamda 982 bin turistin konakladığı 2018 yılı içerisinde 1 milyon turist hedefine ramak kalırken, yılın ikinci yarısındaki düşüş gidişatı olumsuz etkiledi. Zira yılın ilk 6 ayında müthiş rakamlar yakalanmış ve bu gelecek dönemler için de umut vermişti. Özellikle İranlı turistlerin gelişi İran Hükümetinin uyguladığı harç zammı ile sekteye uğrarken, yerli turist akını devam etti. İranlılar’ın düşüşü kentin ekonomisini de etkilerken yeni dönemde bir değil birden fazla yurt dışı hedefinin ortaya konması ve diğer ülkelere yönelik çalışmaların da yapılması hususu ortaya çıktı.
Doğu ve Güneydoğu’da son yıllarda İçişleri Bakanlığınca düzenlenen başarılı operasyonlar sonucu terörün bitme noktasına gelmesiyle büyük gruplar halinde Van'a gelen İranlılar, bir yandan sosyal hayatın canlanmasına, bir yandan da kent ekonomisine katkı sağlamaya başladı. İranlı turistlerin tercih ettiği Van'da çok sayıda yeni otel ve eğlence merkezi açıldı. Konfeksiyon ve lokantalar ise İranlıların zevkine göre yeniden düzenlendi. Farsça dil kursları açılıp personel eğitimine yoğunluk verildi. Valilik, ticaret sanayi odası ile çeşitli resmi kurumların desteği ile İranlılara dönük Shopping Fest (Alışveriş festivali) gibi etkinlikler düzenlendi. Bu festivallerde, İranlıların sevdiği sanatçılar, kente gelip konser vermeye başladı.
HEDEF 1 MİLYON OLARAK BELİRLENMİŞTİ
Bu düzenlemelerle birlikte her yıl Van'a gelen İranlı turist sayısında önemli artışlar yaşandı. Geçen yıl yaklaşık 500 bin İranlı turist Van'a geldi. Turist sayısında hedeflenen rakam, yukarıya çekildi. 2018 yılı için belirlenen rakam, 1 milyon oldu. Hazırlıklar buna göre yapılırken, yılın ilk 3 ayında Kapıköy Sınır Kapısı'ndan giriş yapan İranlı turist sayısı 140 bin 383 kişi olmuştu. Ancak İran hükümetinin 1 Nisan'dan itibaren geçerli olan yeni düzenlemesi, beklentilere ve ümitlere darbe vurdu.
YILLARA ORANLA SAYI ARTTI
Şehrivan Gazetesine açıklamalarda bulunan Kültür ve Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ, 2008 yılından bu yana kente gelen turist sayısında önemli bir artış olduğunu ifade ederek, 2011 yılında yaşanan 2 büyük depremden olumsuz etkilenen turizm sektörünün, 2013 yılından itibaren tekrar canlandığını söyledi.
VAN’I 2018 YILINDA 982 BİN 405 TURİST ZİYARET ETTİ
Van’ı; 2015 yılında 912 bin, 2016'da 1 milyon 12 bin 597, 2017’de ise 1 milyon 15 bin yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiğini dile getiren Aktuğ, “2018 yılında ilimizi 652 bin 374’ü yerli ve 330 bin 31’i yabancı olmak üzere toplam 982 bin 405 turist ziyaret etti. İstatistik bilgilere baktığımızda geçmiş yıllara nazaran bir azalma görülmektedir. Ancak bu veriler resmi kayıtlara göre belirlenen verilerdir. Eskiden ilimizde gerek rezidanslar ve gerekse 1+1 evlerin olmayışından dolayı resmi kayıtlar rahatça yapılabiliyordu. Şimdi gerek rezidansların, gerekse 1+1 evlerin artması ve aileleriyle birlikte gelen İranlı turistlerin buraları tercih etmesi, kayıt dışı görülmesi nedeniyle istatistiki bilgilere yansımıyor. Bu da haliyle verilerde bir düşüklük olduğu izlenimi veriyor. Oysa ilimizi bu sene geçmiş yıllara göre daha fazla yerli ve yabancı turist ziyaret etti.” İfadelerini kullandı.
“2019 YILINDAN DAHA DA UMUTLUYUZ”
İran hükümetinin giriş kapısı ile ilgili aldığı karar nedeniyle İranlı turist sayısında beklentinin altında bir rağbet yaşandığına dikkat çeken Aktuğ, “2019 yılı ile ilgili çok olumlu çalışmalarımız var. Bu noktada ilimize davet ettiğimiz tur operatörleri ve acenteler, gidilen fuarlar ve oralarda yapılan görüşmeler ve ilimizde gerçekleştirdiğimiz Turizm ve Seyahat Fuarımıza olan katılım, 2019 yılının turizm açısından daha güzel geçeceğinin sinyallerini verdi. Bilhassa yerli turist konusunda Van’ın önemli bir turist akınına uğrayacağını düşünüyoruz. Ayrıca katılım sağlayacağımız Emitt ve Tahran fuarları için de çalışmalarımıza şimdiden başladık. Bu fuarları katılım sağlamamız ve oralarda yapacağımız görüşmelerin de ilimize yerli ve yabancı turistlerin gelmesi noktasında olumlu yansımalarının olacağını ümit ediyoruz. İlimizin turizm açısından hak ettiği yere gelmesi için çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz.” diye konuştu.
YEŞİLAĞAÇ: 2019’U DAHA İYİ DEĞERLENDİRMEK ŞART
Van Otelciler Derneği (Van ODER) Başkanı Reşat Yeşilağaç, Şehrivan’a verdiği demeçte, İran’dan gelen turist sayısında geçen yıla oranla bir düşüş olduğunu ifade ederek, ancak bu sayının yine de az bir sayı olmadığına vurgu yaptı. Yeşilağaç, “İran sınır kapısından geçiş harcı geçen yıla oranla arttı bildiğiniz üzere. Ama yine de İranlılar Van’a gelmekten vazgeçmedi. Yıl boyunca yine gelmeye devam ettiler. Bildiğiniz gibi İran’a yönelik başlatılan ambargonun ardından İran hükümeti bir düzenlemeye gitti. Ve bu düzenlemeler arasında sınırdan geçiş ücretleri de var. Ama yine de genel olarak iyi bir durudayız. Hedef şimdi 2019’u daha iyi değerlendirmek. Farklı pazarlara yönelmek lazım. İran’daki sıkıntının biteceğini zannetmiyoruz. O yüzden yeni pazarlara yönelmek şart.” Şeklinde konuştu.
BİNER: DÜŞÜŞ HİSSEDİLİR DERECEDE GÖRÜLÜYOR
Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Başkan Vekili Faruk Biner, Van Milletvekilleriyle bir araya geldiklerini ve İran ile ilgili değerlendirme toplantısı yaptıklarını ifade etti. Biner, “İran’a ciddi bir ihtiyacımız var. İran ile ilgili hem yerel hem de ulusal politikayı belirleyen bir tavrımız olması lazım. İranlıların da bize ihtiyacı var. Bizi medeniyete açılan kapı olarak görüyorlar. Özellikle bu harç paraları düşük seviyenden başlayarak, giriş sayılarının artmasıyla ücret artıyor, haliyle buraya gelmek isteyen İranlı turistler için caydırıcı oluyor. Bununla ilgili Van Ticaret ve Sanayi Odası olarak bir çalışma yürütüyoruz. Bu yıl sayının düşmesinin nedeni hissedilir derecede görülüyor. Rakamsal ve istatiksel verilere bakmaksızın kentin genel profili, ticaret havasından anlaşılıyor. Üyelerimiz, esnafımız ve tüccarımız bu işle ilgili çok ciddi sıkıntıda olduğunu, İranlılar üzerinden daha rahat bir ticaretin döndüğünü dile getiriyorlar. İşin doğrusu yerel de iliklerimiz kadar hissediyoruz. Bizim için önemli pazarlardan birisi İran’dır, ama bir pazar çeşitliliğine gitmemiz lazım. Van Ticaret ve Sanayi Odası olarak Şubat ayı içerisinde Irak’ın kuzey ile ciddi bir bağlantı kurmayı, aynı şekilde buraya davet etmeyi düşünüyoruz.” diye konuştu.
BİNER: TUR OPERATÖRLERİNE YENİ BİR DESTİNASYON OLDUĞUMUZU KABUL ETTİRMEMİZ LAZIM
Yerli turist konusunda Kars’ta uygulanan Doğu Ekspres’in yarattığı etki gibi Van’da da buna benzer etki yaratacak bir uygulamanın gerektiğini ifade eden Biner, “Yerel de bizim yeni bir destinasyon olduğumuzu bütün tur operatörlerine kabul ettirmemiz lazım. Özellikle GAP Turu gibi bizim bu bölge ve Van Gölü Havzası için yeni bir destinasyonla ilgili bir çalışma var, irtibat halindeyiz. Yerli ve yabancı mümkün mertebe bizim dışımızda birilerini buraya taşımamız gerekiyor, hem entegrasyon adına hem de ticari anlamda.” dedi.
İRAN’IN KARARI EN ÇOK VAN’I ETKİLEDİ
Van’dan yabancı turist olarak İranlı turistlerin ön planda olduğunu ifade eden Van Gölü Havzası Turizm Derneği (VAHATUDER) Başkanı Abdullah Tunçdemir, “Van’a yabancı turist olarak İranlıların ilgilisi çok var. Tabi son dönemde giriş-çıkış harç ücretlerinin artmasıyla azalma yaşandı. İmkânı olanlar geliyor, imkânı olmayan diğer vatandaşlar gelemiyorlar. Bu kadar yüksek seviyede olan harçları ödeyip gelemiyorlar. Bu yıl azalma nedeni bundan kaynaklı oldu. Yoksa yabancı İranlı turist sayımız devam ederdi. Fakat İran’ın aldığı kararla kendi vatandaşına yurt dışı çıkış harç kurunu yükseltmesinden dolayı bundan zarar gördük. Türkiye’de en fazla zararı gören il de Van oldu. Bunları gördük üzüldük, üzülerek takip ediyoruz. Fakat bu böyle oldu diye oturup beklememiz gerekmiyor, İran yurt dışı harçlarını yükselti ama bizde bir lobi kurarak ya da çalışma yaparak, biz bunları nasıl çözebiliriz ya da orta bir yol bulabiliriz, en azından sınır ticareti kapsamında yüzleştirmekle bunu hal edebilirdik. En azından sınır ticaret illeri bundan muaf tutularak ya da yüzde 50 indirimle geçiş hakkı tanınarak orta bir yol bulunabilirdi.” diye ifade etti.
TUNÇDEMİR: İLK ÖNCELİĞİMİZ İÇ PAZARDIR
Tunçdemir, son olarak yerli turist konusuna değinerek sözlerine şöyle devam etti: “Bizim birinci önceliğimiz, kültür turları ve iç pazardır. İkinci önceliğiniz İran pazarıdır. 2018 bu anlam da bir başlangıç oldu. 2019’da 652 bin yerli turist ikiye katlanacağını düşünüyorum. 2019’da böyle bir hedefimiz var. Yerli turistin önü açıktır. Yerli turist 2019’da ilimize daha çok gelecektir.” dedi.
