Brüksel'deki AB-Türkiye zirvesi öncesinde liderler mülteciler konusunda anlaşma ihtimali için 'ihtiyatlı bir iyimserliğe' sahipti. Zorlu konular masaya geldi. AB için Schengen'in geleceği sıkıntılı. Bazı üye ülkelerin mültecileri durdurmak için sınırlara pasaport kontrolünü devreye sokması Schengen'i fiilen geçersiz kılmış durumda. AB liderleri, Türkiye ile anlaşıp mülteci akınını durdurmak ve mültecilerin Türkiye'de kalmasını sağlamak, aradan sızanları NATO gemileriyle engellemek, Yunanistan'da bulunan mültecilerin barınak sorununun giderilmesi için fon ayırmak gibi sorunlar müzakere konusu oldu.
Ege'deki insani dram için formül
Başbakan Ahmet Davutoğlu, zirvede yeni bir öneri getirerek düzensiz göç sorununa kalıcı çözüm istedi. Avrupa Konseyi'nde, basına kapalı gerçekleştirilen Türkiye-AB zirvesi, yaklaşık 1 saat 40 dakika sürdü. Davutoğlu, Avrupa Konseyi'nde gerçekleştirilen Türkiye-AB zirvesinde, düzensiz göç meselesine kalıcı çözüm içeren Türkiye'nin önerisini sundu.
Türkiye'nin göçmen akınını durdurma karşılığında AB'den talepleri şöyleydi:
- Türkiye, AB’nin vereceği, üzerinde mutabık kalınan 3 milyar euro’ya ek olarak bir 3 milyar euro daha verilmesini önerdi. Böylece rakam 6 milyar euro’ya çıkmış olacaktı.
- Avrupa’ya vizesiz seyahatin daha önce mutabık kalınan ekim ayından daha erken başlaması da bir diğer talepti. Türkiye bu tarihin, haziran ayı sonuna çekilmesini istedi.
- Türkiye'nin Ege'deki insani dramı önlemek için de formülü vardı. Bu öneriye göre, Yunanistan’a belli bir tarihten sonra giden göçmenler geri iade edilecekti. Ancak Türkiye’nin geri aldığı her bir kişi için, bir Suriyeli mülteci de düzenli şekilde Avrupa’ya gönderilecekti. Böylece Yunanistan’ın yükü azaltılmış, Ege’deki düzensiz göç durdurulmuş olacaktı. Türkiye’nin bu önerisine göre, göçmenler geri iade edileceklerini bildikleri için yola çıkmayacak, bu durum da Ege’deki insani dramın önüne geçilmesini sağlayacaktı.
'Anlaşma olmadı'
Önerinin ardından AB Konseyi toplantıya geçti. Toplantı sonucunda Reuters'a konuşan bir AB yetkilisi, "AB liderleri Türkiye'nin göçmen planı üzerinde anlaşamadı, plan üzerinde çalışmaya devam edecekler" dedi.
Yetkiliye göre, birçok ülke planı beğendi ve Türkiye'nin "yüksek çabası"nı memnuniyetle karşılıyor ancak çok kısa hazırlık süresi nedeniyle bu gece bir anlaşma çıkmadı.
AB yetkilisi, bütün konuların ele alınamadığını ve bazı noktalara açıklık getirilmesi gerektiğini belirterek, ülkelerin daha fazla süreye ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Yetkili, ilerleyen günlerde teklif üzerinde yoğun bir şekilde çalışmaları sürdüreceklerini de ekledi.
'Yeni öneri sunduk'
Başbakan Ahmet Davutoğlu, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile NATO Ana Karargâhı'nda düzenlediği ortak basın toplantısında, "Yeni sığınmacıların geçmesine engel olmak için, AB-Türkiye bağlarını sıkılaştırmak için yeni bir öneri sunduk" dedi.
Davutoğlu, Al Jazeera'nin detaylarını paylaştığı önerinin içeriğine, o dakikalarda AB Konseyi'nin toplantısı devam ettiği için girmedi.
'İddialı ama uygulanamaz değil'
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz, Türkiye-AB Zirvesi'nin ardından düzenlediği basın toplantısında, Brüksel’deki zirvede ele alınan konuları ve Avrupa Parlamentosu’nun görüşlerini değerlendirdi.
Schulz, AB-Türkiye eylem planında öngörülen adımların bir an önce hayata geçirilmesini desteklediklerini vurgularken, “Eylem planı oldukça iddialı ancak uygulanamaz değil” ifadesini kullandı.
Avrupa Parlamentosu olarak, sığınmacı krizinin çözümü kapsamındaki işbirliği ile Türkiye’nin AB üyelik süreci konularının birbirinden ayrılması gerektiğini düşündüklerini kaydeden Schulz, “Türkiye’nin AB’ye üyelik müzakere süreci ve yeni başlıkların açılmasıyla ilgili tüm konular, sığınmacı krizinden ayrı tutulmalı” görüşünü savundu.
AB-Türkiye eylem planı kapsamındaki vize serbestisi konusuna da değinen Schulz, bu alanda koşulların karşılanmasının önemli olduğunu, kendilerinin de parlamentodaki yasal süreçleri hızlandırmaya hazır olduklarını kaydetti.
'Türkiye ilginç önerilerde bulundu'
AB-Türkiye Zirvesi'nde Türk tarafının gündeme getirdiği yeni öneriler hakkında da kısaca bilgi veren Schulz, “Sığınmacı krizinin çözümü konusunda Türkiye çok ilginç önerilerde bulundu” dedi.
Schulz önerilerin çeşitli unsurlar içerdiğini, bunlar arasında Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların ihtiyaçlarının karşılanması, sığınmacı çocukların eğitimi gibi alanlarda kullanılmak üzere, 3 milyar euroluk ek yardım talebinin de olduğunu belirtti.
Bu konuda görüşmelerin sürdüğünü belirten Schulz, üye devletlerin ek bir yardıma karar vermesi durumunda Avrupa Parlamentosu’nun da kendi karar süreçlerini hızlandırmaya çaba göstereceğini vurguladı.
'Öneriler zirveyi uzattı'
Reuters'a konuşan bir AB yetkilisi, Türkiye'den gelen yeni önerilerin zirveyi uzattığını söyledi. Yetkili, "Türkiye daha fazla şey talep ediyor ve daha fazla şey yapmayı öneriyor" dedi.
Türkiye tarafından bir Başbakanlık sözcüsü de yeni önerilerle ilgili olarak tam detay vermese de, "Sadece göçmenleri konuşmak için burada bulunmuyoruz. Elbette ki Türkiye'nin AB'ye üyelik süreci de bizim için bir mesele. Yeni bir teklif var. Bu sürecin sonunda bir çözüm yolu bulmaya çalışıyoruz. Bu yüzden yeni teklif sunuldu" dedi.
Türkiye ayrıca AB'nin iltica başvurusunu reddettiği Suriyeli olmayan göçmenleri de kabul edecek.
'Basın toplantısı iptal'
Liderlerin öneri konusunda anlaşması durumunda Başbakan Davutoğlu'nun da AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile ortak basın toplantısı düzenleyecekleri ifade ediliyor. AB liderlerinin, Türkiye'nin önerisiyle hakkında mutabakata varmaları durumunda Başbakan Davutoğlu ile akşam yemeğinde tekrar bir araya gelmesi bekleniyor.
Aile fotoğrafı çekiminin ardından düzenleneceği belirtilen Başbakan Davutoğlu, Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve AP Başkanı Schulz'un ortak basın toplantısının ise yapılmayacağı kaydedildi.
Merkel: Önümüzde zorlu müzakereler var
Almanya Başbakanı Angela Merkel, "Umarım bugünkü görüşmelerde ilerleme sağlarız ancak önümüzde zorlu müzakareler var, sonuç almak biraz sürecek" yorumunu yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise sadece mülteci konularının değil başka konuların da gündeme geleceğini işaretini verirken, "Mülteciler konusunda işbirliği yapmamız Türkiye'deki basın özgürlüğünün korunması için tetikte olmayacağımız anlamına gelmiyor" diye konuştu. AB Dönem Başkanı Hollanda'nın Başbakanı Mark Rutte ise "Görüşmelerin olumlu sonuçlanacağına dair orta karar bir iyimserliğe sahibim" dedi.
Başbakan Davutoğlu ise bu zirvenin Türkiye'nin AB üyeliği sürecinde bir 'dönüm noktası' olması umudunu dile getirirken, Avrupa'nın Türkiye, Türkiye'nin de Avrupa için 'vazgeçilmez' olduğunu vurguladı.
Reuters'a konuşan bir Türk diplomat da mülteci yükünü Türkiye'nin tek başına omuzlamasının beklenmemesi gerektiğine dikkat çekerken, "Ege Denizi'ne duvar öremeyiz" dedi.
'Herkes ortak kararları uygulamalı'
Sabah Başbakan Davutoğlu ile görüşen Yunanistan Başbakanı Aleksis Tsipras, AB'nin mülteci paylaşım sürecini hızlandırması çağrısı yaptı. Solcu lider, "Avrupa'da bizim bazı değerlerimiz, prensiplerimiz var. Bunlardan bir tanesi yükü paylaşma sorumluluğuydu. Herkes ortak kararları uygulamalı" dedi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Brüksel'deki ilk adresi Avrupa Parlamentosu (AP) oldu. Başbakan, AP Başkanı Martin Schulz ile görüştü.
AP'de gerçekleşen ve yaklaşık yarım saat süren görüşme sonrası Schulz, yaptığı açıklamada, toplantıda sığınmacı krizi, AB-Türkiye Ortak Eylem Planı, geri kabul anlaşması, vize serbestisi, sınır kontrolü, NATO'nun Ege Denizi'ndeki görevi ve AB ile Türkiye arasındaki ilişkilerini ele aldıklarını söyledi.
Çözüm Süreci ve Zaman gazetesine kayyum atanması gibi Türkiye'deki iç meseleleri de görüştüklerini ifade eden Schulz, şöyle konuştu: "Başbakan ile açık bir görüş alışverişinde bulunduk. Benimle aynı fikirde değildi. Bu şaşırtıcı değil. AB ve AP için basın özgürlüğünün Avrupa kimliğinin temel bir unsuru olduğu üzerinde durdum. Başbakan, konuya dair değerlendirmesini yaptı. Başbakan'ın açıklamalarını not aldım" dedi.
Schulz, görüşmede AP'nin Türkiye raporu taslağının da gündeme geldiğini ifade etti.
AP Başkanı Zaman gazetesine kayyum atanması ile ilgili bir soru üzerine ise, "Bir darbe davası var. Ama darbe davası, bağımsız bir gazeteye karşı polis eylemine yol açamaz. Gazeteyle şahsen aynı görüşü paylaşmasam da, Zaman'ın en istekli okuyucusu olmasam da, basın özgürlüğü Avrupa kimliğinin müzakere edilmez bir unsurudur" dedi.
Kaynak: Reuters, AFP, AA
