Van, her şehir gibi ancak içinde yaşayanların emeği ve saygısı ile gelişebilir. Şehirlerin köylerden farkı toplumsal normlara daha fazla uyan, kanun ve kurallara daha fazla riayet eden kişilerden teşekkül etmesidir. Şehirler ancak işleyen bir ekonomi, olması gereken temiz su, hava ve bitirilmiş altyapı ile yaşanabilir bir hale gelir. Görebildiğim kadarıyla Van, sürekli kırsaldan göç alması ve tozlu havası, yayaların yaşam alanlarının olmaması nedeniyle şehirleşmenin getirmesi gereken altyapıyı hala sağlayabilmiş değil.
Peki nedir problemler? Hemen göze çarpan işsizlik sorunu; bu konu hemen hemen tüm dünyanın sorunu. Van’da devlete ait araziler hayvancılık ve tarım üretimine açılmalı. En önemlisi Maden Teknik Enstitüsü ile iş birliği yapılmalı ve madenlerimiz aranmalı. Volkanik bir alan içinde olan Van da mutlaka değerli madenler vardır ve bir maden yatağının bulunması tüm şehrin kaderini değiştirebilir. İkincisi nüfus yoğunluğunun belli birkaç cadde ve mahallede yoğunlaşması ve en önemlisi şehirdeki aşırı toz ve oluşan kirli hava. Bugün otomobillerin şehirlerdeki kirliliğin en önemli sebebi olduğu bilinmektedir. Araçların muhakkak surette bazı cadde ve sokaklara girmesi yasaklanmalı ve şehir yaya öncelikli olmalı. Cumhuriyet caddesinin bir kısmı ile buna benzer alanlar trafiğe kapatılmalı ve dünyada hiçbir yerde görmediğim park yapma metodu ve parkçılık kaldırılmalı. Ağaçlandırma bu şehrin en büyük sorunu. Buradan Ziraat Fakültesini sitem etmekten geri duymuyorum. Bir türlü bu şehre uygun bir ağacı bulup ağaçlandıramadılar. Bu kadar zor mu bu iklim ve rakıma uygun bir ağaç bulup onu her yere dikmek? Şehirde neredeyse hiç park yok. Bu hem medeniyetimize hem dinimize hem de sohbeti seven şehir insanlarına ters bir durum.
Şehirdeki insanların birbirine saygı göstermesi gerekiyor. Şehir medeniyet demektir medeniyet ise toplum içindeki insanların trafikte, sokakta, alışverişte sınırlarını bilmesi demektir. On yıllardır Batı da yaşıyorum. Batı teknolojik ve ekonomik olduğu için üstün değil bilakis insan kalitesini belli kurallarla bir seviyede tuttuğu için ileridedir. Van aslında devletin vermiş olduğu sosyal hizmetler, yol uzunluğu ve kalitesi, eğitimin her yere ücretsiz ulaştırılması ve en önemlisi sağlık hizmetleri açısından Batı dan çok ama çok ileride. Ancak yerelde ve modern şehirleşmede ciddi sorunları bulunan bir il. Umarım kısa zamanda şehir yerel yöneticilerin öncülüğünde ve insanların da katılımıyla bir an önce bu sorunlara el atar. Kadim bir söz vardır ‘Topraklar bizlere atalarımızdan miras değildir, onları çocuklarımızdan ödünç aldık.’
Nevzat Çelik/Paris
Yazara ait bilgiler: Lisans eğitimini uluslararası ilişkiler alanında Türkiye'de tamamladı. ABD'deki yüksek lisans eğitimini takiben Paris’te bulunan EPHE/Sorbonne Üniversitesi'nde doktora eğitimini bitirdi. Başlıca çalışma alanları arasında sekülerizm, İslam dünyasında modernleşme, kapitalizm ve sosyal mobilizasyonlar, dini hareketler, Avrupa’daki Türkiyeli göçmenler ve Güneydoğu Asya’daki Müslüman toplumlar yer alıyor.
