Domates fiyatları el yakıyor. Bugün İstanbul'da marketlerde kilosu 23-25 lira olan domates, tarlaki çiftçiden kilosu 10 liraya satın alınıyor. Sonra üzerine maliyetler ve karlar eklene eklene tüketiciye yüzde 125'e yakın zamlanmış olarak ulaşıyor. Peki arada fırsatçı var mı? Kim kazanıyor, kim kaybediyor? Marketçi mi suçlu aracı mı? Otobanların ücreti fiyatları ne kadar artırıyor? Antalya'dan İstanbul'a gelene kadar hangi kalemler ücreti belirliyor? Sabah yazarı Dilek Güngör tek tek hesapladı. İşte 1 kilo domatesin market rafına çıkana kadar üzerine binen masraf ve kar... Tarladan 10 TL'ye çıkıyor Antalya halinde 12.5 TL oluyor Bu işle uğraşan bir üreticiden hesabı istedim. Antalya'dan çıkan 1 kilogramlık domatesin üzerinde hangi maliyet kalemleri var? Bugün market rafında 23-25 TL arasında olan domates Antalya haline 10 TL'den giriyor. Buna rüsum, işçilik, kutu, ambalaj, kira-elektrik gibi masraflar eklendiğinde çıkışı 12.90 TL'yi buluyor. 1 kilo domates İstanbul'a 1 TL'ye taşınıyor Yani üreticiden tüccarın alarak 10 TL'ye hale getirdiği domatese Antalya'da 2.90 TL ekleniyor. Daha sonra bir kilo domatesin İstanbul yolculuğu başlıyor. Hani hep tartışılan otoban maliyeti var ya… 1 kilogram domates için 1 TL… Buna TIR şoförünün maaşından yakıt parasına ve otoban ücretine kadar her şey dahil… Domatesin kilosu İstanbul haline 13.90 TL'ye giriyor 15 TL'den çıkıyor Bu nakliye ücreti de eklendiğinde bir kilogram domates İstanbul haline 13.90 TL'ye girmiş oluyor. Tabii, orada da hamaliye ve kâr ekleniyor. Bu da 1.10 TL… Yani İstanbul Hal Çıkışı 10 TL'lik domatesin 15 lira… Peki markette ne kadara alıyoruz? 23-25 TL… Hatta daha da pahalıya satan var. 'Marketçi kâr etmeyecek mi, masrafı yok mu?' diyebilirsiniz. Elbette... Amaaa… Tabloda bir tuhaflık var… Market 15 TL'ye İstanbul halinden çıkan malı 10 TL üzerine koyarak 25 liraya vatandaşa satmaya çalışıyor. Bu durumun izahı yok. Belli ki, marketçiler ceza meza dinlemiyor. Devlet ne yapacak peki? Bana kalırsa, Rekabet Kurulu'nun verdiği milyarlık cezalar bile marketçileri korkutmuyor. O zaman daha ağır yaptırımlar gerekiyor. Misal, fahiş fiyat uygulayan markete kapatma cezası verilsin. Şaka yapmıyorum… Bir hafta ticareti yasaklansın. Bakalım o zaman da vatandaşın sofrasına el uzatmaya cüret edebilirler mi? 1 kilo domatesten kim ne kadar para kazanıyor? Mal bedeli: (Antalya hal girişi): 10 TL Rüsum: % 1 0.10 TL İşçilik: 0.50 TL Kutu: 1.70 TL Ara karton: 0.10 TL Ambalaj: 0.25 TL Genel giderler (kira, elektrik): 0.25 TL Antalya Hal Çıkışı: 12.90 TL Nakliye: 1 TL İstanbul Hal Girişi: 13.90 TL Hamaliye 0.10 TL Kar: 1 TL Market satış fiyatı: 25 TL