Koronavirüs enfeksiyonunun başlangıcından bu yana uzmanlar, altta yatan sağlık sorunları olan kişilerin, sağlıklı ve önceden bir sağlık sorunu olmayanlara göre ciddi koronavirüs enfeksiyonu riski altında olduğunu açıkça belirtti. Bu, aşı uygulaması için ileri yaşta, bağışıklığı baskılanmış ve önceden sağlık sorunları olanlara öncelik verilmesinin arkasındaki nedendir. Ancak çalışmalar, koronavirüs aşılarını olduktan sonra bile, insanların virüse hala yakalanabileceğini ve bazı sağlık sorunlarına sahip olan kişilerin hastaneye yatış ve ölüm riskinin daha yüksek olabileceğini gösteriyor. ÖNLEMLER VE AŞI VİRÜSE KARŞI EN BÜYÜK SİLAH Koronavirüse karşı alınan önlemlere uymak ve aşı, ölümcül SARs-COV-2 virüsüne karşı iki anahtar silahtır. Klinik deneyler, yüksek aşı etkinlik oranını vurgulamış ve mevcut tüm koronavirüs aşılarının virüse karşı belirli bir düzeyde koruma sağladığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, aşıdan sonra da enfeksiyonların mümkün olabileceği belirtilmiştir. Bir kişi virüse karşı tam olarak aşılandıktan sonra bile koronavirüse yakalandığında, çoğunlukla aşılanan birey ya asemptomatik kalır ya da hafif ila orta şiddette semptomlar geliştirir. Bazı durumlarda, tam olarak aşılanmış kişiler virüse yenik düşebilir. Uzmanlar, doğal veya aşıyla elde edilen bağışıklığın belirli bir süre içinde azaldığına inanıyor. Özellikle en bulaşıcı ve baskın olan Delta varyantı dahil olmak üzere yeni ortaya çıkan varyantlarla birlikte, giderek daha fazla enfeksiyon vakası bildirilmektedir. BAZI KİŞİLER İÇİN GÜÇLENDİRİCİ DOZ GEREKLİ OLABİLİR ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'ne (CDC) göre, koronavirüs aşıları, yaygın olarak dolaşan Delta varyantına karşı bile ciddi hastalıkları, hastaneye yatmayı ve ölümü önlemek için çok iyi çalışıyor. Ancak uzmanlar, Delta varyantı ile hafif ve orta dereceli hastalıkları olan kişilere karşı daha az koruma gösterdiğine dair uyarılarda bulunuyorlar. Bu tür olayların ışığında, güçlendirici aşı dozları ile ilgili görüşmeler ve tartışmalar bu günlerde büyük bir ivme kazandı. ÖNCEDEN VAR OLAN HASTALIKLAR RİSKİ ARTIRIYOR Koronavirüs salgınının başlangıcından önce bile, önceden mevcut sağlık sorunları olan kişiler daha fazla çeşitli hastalıklara yakalanma riski altındaydı. Koronavirüsün başlamasıyla uzmanlar, önceden sağlık sorunları olanların aşılarını yaptırdıktan sonra bile virüse ve ciddi hastalıklara yakalanma riskinin büyük olduğuna inanıyor. Çalışmalar, kardiyovasküler sorunlar, diyabet, yüksek tansiyon gibi önceden var olan bir sağlık sorununa sahip olmanın, kişiyi koronavirüs nedeniyle hastaneye yatırılmasına ve ölüme nasıl daha yatkın hale getirdiğini gösteriyor. ÖLÜM RİSKİNİ ARTIRAN 18 SAĞLIK SORUNU Koronavirüs aşıları son derece önemli olsa da, özellikle altta yatan hastalığınız varsa ve bağışıklığınızı baskılayan herhangi sağlık sorununun içindeyseniz sizi virüse yakalanmaktan koruyabileceğinin garantisi yoktur. Yeni bir British Medical Journal (BMJ) araştırması, 1 veya 2 doz koronavirüs aşısı olan 19-100 yaş arası yetişkinleri gözlemledi ve bazılarının aşı olmasına rağmen hala yüksek ölüm riski altında olduğunu buldu. Araştırmanın temel amacı, koronavirüs şiddeti ve ölüm riski faktörlerini bulmaktı. Çalışma, İngiltere'de yaşayan 1 veya 2 doz koronavirüs aşısı olan yetişkinler arasında koronavirüs nedeniyle ölüm ve hastaneye yatış riskini değerlendirmek için bir tahmin algoritması kullandı. BMJ araştırmasına göre, aşılama sonrası koronavirüs nedeniyle hastaneye yatış ve ölüm riskini artıran 18. sağlık sorunu şunlardır: - Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı - Koroner kalp hastalığı - Felç - Atriyal fibrilasyon - Kalp yetmezliği - Tromboembolizm - Demans - Down sendromu - Parkinson hastalığı - Kan kanseri - Tip 2 diyabet - Orak hücre hastalığı - HIV/AIDS - Karaciğer sirozu - Nörolojik durumlar - Kronik böbrek hastalığı - Epilepsi - Periferik damar hastalığı HERKESİN AŞI YAPTIRMASI ÇOK BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR Hem aşılı hem de aşısız bireylerin dikkatli olması gerekirken, herkesin koronavirüse karşı aşı yaptırması çok büyük önem taşıyor. Uzmanlara göre koronavirüs aşılarının getirisi, koronavirüs enfeksiyonlarının risklerinden çok daha ağır basmaktadır. Delta varyantı vakalarının artmasıyla, virüsün ne kadar tehlikeli olabileceğini söyleyebilmek mümkün değil, bu yüzden koroanvirüs aşınızı yaptırmanız son derece önemlidir. CDC'ye göre, koronavirüs aşıları etkilidir ve salgını kontrol altına almak için kritik bir araçtır. Ancak hiçbir aşı hastalığı önlemede yüzde 100 etkili değildir. Bazı tam aşılı insanlar hastalanabilir ve hatta bazıları hastaneye kaldırılabilir veya koronavirüs nedeniyle ölebilir. Ancak, aşı olan ve koronavirüse yakalananlarda aşının hastalığı daha az şiddetli hale getirebileceğine dair kanıtlar vardır. Enfeksiyon, hastaneye yatış ve ölüm riskinin tümü, aşılanmamış kişilere kıyasla aşılı kişilerde çok daha düşüktür.