Zamanında ödenmeyen borçlar nedeniyle bankalar başta olmak üzere, şirketler, şahıslar haciz işlemi başlatabiliyor. Haciz sürecinde mağdur olmamak adına vatandaşın da bilmesi gereken detaylar söz konusu. Özellikle bu sürece ilişkin itiraz süreleri ve itiraz mercilerine dikkat edilmeli. Sadece bu detay bilinmediği için vatandaş aylarca uğraşmak zorunda kalıyor. Diğer yandan borcun toptan değil de taksitle ödenmesi gibi alternatif çözümler de icra takiplerinde vatandaşın elini rahatlatacak seçeneklerden. Bir de hacizde sınır var ve bu konudaki haksız uygulamalara da itiraz edilebilir. İşte icra takibi ve hacizle ilgili merak edilen tüm detaylar.. İCRA TAKİBİ NASIL YAPILIR? Bilindiği gibi her alacak mutlaka mahkemeye başvurmayı gerektirmez. Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur. Alacaklı olduğunu iddia eden kişilerle ellerinde bir mahkemeden verilmiş karar bulunanlar icra dairesine usulü çerçevesinde başvurarak hakkının yerine getirilmesini talep edebilir. İcra takip talebi internetten başvuru yoluyla da yapılabiliyor. BAŞVURU NEREYE? İcra takipleri, alacağın durumuna göre belirlenmiş yetkili icra dairelerine yapılır. Başlatılacak takip şayet mahkemelerden verilmiş bir ilama (mahkeme kararına) dayanıyor ise alacaklı olduğunu ileri süren kişinin tercihine bağlı olarak her icra dairesinde yapılabilir. Ancak her alacak mahkeme kararına dayanmaz. Böyle bir takibe ilamsız takip (halk arasındaki adı adi takip) denilir ve bu durumda başvurulacak icra dairesi borçlunun ikametgahının bulunduğu yer icra dairesi ile birlikte takibe esas olan akdin yapıldığı yer icra dairesi de olabilir. TAKİBE İTİRAZDA 7 GÜNLÜK SÜREYE DİKKAT! Yapılan takibe itiraz mümkündür. Ancak bazı ayırımlara tabidir, şöyle: İlamsız takiplerde, 7 gün içinde takibin yapıldığı yer icra dairesine itiraz etmek mümkündür. Bunun için ya doğrudan doğruya takibin yapıldığı yer icra dairesine sözlü veya yazılı olarak başvurulur ya da o icra dairesine gönderilmek üzere herhangi bir icra dairesine başvurulur. Ancak bu başvuru mutlaka ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır, aksi halde takip kesinleşir. Şayet takip bir mahkeme kararına istinaden yapılmışsa borçlu doğrudan doğruya o icra dairesine başvurup itirazda bulunamaz ancak icra hukuk mahkemesine 7 gün içinde başvurarak borcun zamanaşımına uğradığı veya ödendiği iddiasında bulunabilir. BİRLİKTE YAŞAYANLARIN MALLARI NASIL AYRILIR? Bir taşınır malı elinde bulunduran kimse onun maliki sayılır. Borçlu ile üçüncü şahısların taşınır malı birlikte ellerinde bulundurmaları halinde dahi mal borçlu elinde sayılır. Birlikte oturulan yerlerdeki mallardan, mahiyetleri itibarıyla kadın, erkek ve çocuklara aidiyetleri açıkça anlaşılanlar veya örf ve adet, sanat, meslek veya meşgale icabı olanlar, bunların farz edilir. Bu bir karinedir, aksini ispat iddia eden kişiye düşer. HANGİ MALLAR HACZEDİLEMEZ? Bedeni çalışmasına bağlı işyeri sahibinin mesleğini sürdürmesi için gerekli olan her türlü eşyası. Aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşya ve aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması halinde bunlardan biri. Çiftçinin geçimi için zaruri olan alet edevat ve nakil vasıtası. Borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları. Hayvan yetiştiricisinin üç aylık yem ve yataklıkları. Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malül olanların emeklilik maaşı ile ailelerine bağlanan maaşlar. Öğrenci bursları Borçlunun hali ile münasip (yaşantısı ile uyumlu) evi. Bedeni zarar nedeniyle kişinin kendisine ve ailesine ödenen tazminatlar. HAPİS CEZASI VAR MI? İcra takibine muhatap olan bir kimse itiraz süresi içinde borca yeter mal varlığı konusunda beyanda bulunmak zorunda. Mal beyanında bulunmayan borçlu için hapis cezası tatbiki mümkün. Bu hapis cezasına ‘tazyik hapsi’ denilir. Üç ayı geçemez, mal beyanında bulunulması ile de ortadan kalkar. HANGİ ŞARTLARDA? Haciz, kesinleşen bir takip sonucu, borçlunun mal varlığından alacağın tahsili işlemidir. Bu işlem yine icra müdürlüğü tarafından yapılır. Borçlunun borcu takip sonrası kesinleştiği hallerde menkul veya gayrimenkulleri haczedilir, haciz işlemi menkuller için yani taşınır mal varlığı için elinden alınarak ‘yed-i emin’ dediğimiz müesseseye veya kişiye teslim sureti ile yapılır. Gayrimenkul hacizleri ise gayrimenkulün tapu kaydına haciz kaydı düşülmek sureti ile yapılır. Haciz, borcu karşılayacak kadar mala tatbik edilmeli, yasa hükmü budur. BORÇ TAKSİTLE ÖDENEBİLİR Mİ? Takibe konu borç taksitle ödenebilir. Borçlu, takip konusu borcu dört taksitte ödeyeceğini taahhüt ettiği durumda takip durur. Ancak bunun şartları var. Bu talebini borçlu, icra dosyasına bildirecek ve ilk taksidi dosyaya ödeyecek. Sonra birer ay ara ile üç taksit daha ödeyecek. Bu halde takip, ödemelerin sonunu bekler. Dördüncü ayın sonunda taksit tamamlanmışsa dosya kapatılır. Taksit sayısı artabilir ama bu alacaklının rızasına bağlıdır. Taksitler aksatılırsa hapis (tazyik hapsi) gündeme gelir. AÇIK ARTIRMAYLA SATIŞ YAPILIR Haczedilen mallar alacaklının talebi ile satışa çıkarılır. Satış açık artırma ile yapılır. Taşınır malların satışı için talep hacizden sonra 6 ay içinde, taşınmaz mallar için talep hacizden sonraki 1 yıl içinde yapılabilir. Borçlunun üçüncü şahıslardan olan alacağı taşınır hükmündedir. Üçüncü şahıslardan olan alacak için üçüncü şahsa uygulamada ‘89 ihbarı’ dediğimiz ihbarname gönderilir. Bu şekilde icra dairesinin haciz tatbik ettiği mallar açık artırma ile satılır. Artırma elektronik ortamda verilen en yüksek bedelden açılır ve bedelin yüzde 50’si ile tüm masraflar ile öncelikli alacaklı varsa bunu da karşılayacak bedele ulaştığında satış yapılır. Bu rakama ulaşılmaz ise ikinci satışta yine bu şartlar aranır. İhaleye katılacaklar tahmini kıymetin yüzde 20’si kadar teminat yatırırlar. Bütün işlemler elektronik ortamda yapılır. (Posta)