ÖMER AYTAÇ AYKAÇÖZEL HABERUzun yıllardır bal sektöründe faaliyet gösteren ve kendi değimiyile dört kuşaktan bu yana arıcılık ile ilgilenen Vanlı işadamı Halil Tandoğan tam 5 yıldır beklediği ve yatırım için zemin hazırladığı yatırım için artık gün sayıyor. “Artık mahalle arasında üretim yapmaktan çıkıp organizede olmanın haklı gururunu yaşıyoruz.” diyen Van Organize Sanayi Bölgesi (OSB)’de kurduğu bir fabrika ile bölgenin en büyük bal işleme tesisini kurmaya hazırlanıyor. Toplamda 1 milyon TL civarında bir yatırım olan bu fabrikanın kurucusu olan Tandoğan, Cevher Bal bünyesinde çıkacağı markalar ile de Van adıyla büyük bir marka olmaya hazırlanıyor.Cevher Bal markası ile 1990 yılından bu yana üretim yapan ve Van’da üretim izin belgesi lisansı alan ilk bal üretim firması olma ünvanını elinde bulunduran Halil Tandoğan şu sıralar son hazırlıklarını yaptığı büyük bir fabrikanın açılışını yapmak için hazırlanıyor. Van Organize Sanayi Bölgesine 5 yıldır yatırım için sıra beklediğini neticesi alan Tandoğan, 6 dönümlük bir araziye kurduğu fabrika ile Van adını Türkiye pazarına duyuracak nadide firmalar arasına girmeyi hedefliyor. Üstelik çok değil, 2 ay sonra Van, tam anlamıyla marka olacak bir üretim tesisine kavuşmuş olacak.TANDOĞAN: 4 KUŞAKTAN BAL ÜRETCİSİYİZŞu sıralar ummalı bir hazırlık içinde olan ve fabrikasını bahar gelmeden önce üretime geçirmeye hazırlanan Tandoğan ile OSB’de kurulan fabrikada buluştuk ve açılacak olan ‘bal’ gibi fabrikanın detaylarını konuştuk. Bu yatırımı gerçekleştir için 5 boyunca beklediğini ve her gün Van markalı bir ürün oluşturmak için adeta gün saydığını söyleyen Tandoğan, şimdi artık bunu gerçekleştirmeye çok yaklaştığını söylüyor. Yatırımın detaylarını anlatırken bir taraftan da bal sektöründe büyük yenilikleri hedeflediğini belirten Tandoğan, sürprizlerini de paylaşmadan fabrika ve üretimi hakkında şu ifadelere yer veriyor; “Organize sanayi bölgesine 5 yıldır müracaatım vardı benim. Sabrettik ve bölgede hiç olmayan bir tesisi faaliyete geçiriyoruz artık. İlimizin bir tarım kendi arıcılık kenti olmasıyla beraber bu tür yatırımlar sektörün hem önünü açacak hem de önemli bir yere taşımış olacak. Yani ürün burada işlendiği için değer de kazanmış olacak. 6 dönem bir arazi üzerinde kuruldu fabrika.”“BAL’A DOYACAĞIZ”“Makine ekipmanları hazır ve Mart ayı gibi açmayı düşünüyoruz. 1 milyon TL değerinde bir yatırım yapıyoruz. Bu tesislerimizde paketleme, dolum, işleme gibi işlemler yapılacak. İnsan eli değmeden bal dolum ve işlemesi yapılacak ve saatte bin kavanozun işlenip paketlenebileceği bir fabrika olacak burası.Düşünün bize en yakın işletme Ankara’da idi daha önce. Küçük işletmeler vardı ama fabrika düzeyinde böyle işletmeler yoktu. Biz de bu fabrikayı kurduk.Bir tek süzme değil petek de işleyeceğiz. En az iki çeşit peteği toplam 10 anbalaj ile, süzmeyi de yine 12 çeşit olarak çıkaracağız. Yine hem standart hem de özel organik bal ürünlerle vatandaşlar ile buluşacağız.”“BÖYLE BİR TESİS VAN İÇİN ŞARTTI”“Bizim 3-4 kuşaktır devam ettirdiğimiz bir baba mesleğimiz var.” diyen işadamı Tandoğan, bu fabrikayı kurarken bir Van markası olma yolunda da ciddi çalışmalar yaptığını söylüyor. Ciddi bir kurumsal kimlik ile Van ve Türkiye pazarına çıkmaya hazırlandıklarını söyleyen Tandoğan, konuşmasını şöyle sürdürüyor; “Şimdi kırsalda ve ilde yürütülen ve işleneceği bir fabrika kurduk. Burada her türlü ambalaja yerleştirip pazara hazır hale getireceğiz balı. Böyle bir tesis olunca ister istemez ihracat da olacak. Çünkü yeterli alt yapınız var, makine ekipmanınız tam tesis de hazır. Yani ihracat yapmanız için önünüzde hiçbir engel de kalmamış olacak. Burada bal ve bal ürünlerinin hazırlanıp işlenebileceği bir tesis kurduk. Biz öyle bir yatırım yaptık ki Van Balı denilince artık insanların aklına bir marka gelecek ve biz Van’dan çıkacak böyle bir marka olacağız. Dolayısıyla uluslararası marketlere de girmek için böyle bir tesis de şarttı. Yani artık ben çok iyi üreticiyim demekle kalmıyor siz bunu rafta göstermeniz lazım.“KÖTÜ İMAJI SİLECEĞİZ”Son zamanlarda özellikle televizyon üzerinden satılan ve ucuza satılan sahte ballar konusuna da değinen Tandoğan bu tür ticaret kısa vadede karlı olsada bunların devam etmeleri beklemiyoruz. Bu firmalardan dolayı Van’da üretim yapan arıcıların da etkilendiğini söylüyor. Cevher Bal marka ile bu tabuyu yıkacaklarını ve hakiki Van balı ifadesini tüm herkese kazandıracaklarını söyleyen Tandoğan ayrıca, “Ballar bakanlığın bıraktığı belli değerler var. Bunun altında indiğinizde ciddi cezalar ile karşı karşıya kalırsınız. Sürekli olarak cezalara çarptırılan ve markaları yasaklanan firmalar bunlar. Sürekli olarak yeni isimlerle çıkması bunların istikrarlı olmadığını görüyoruz.Yani bu firmaların ballarının kalitesi ve piyasadaki durumları da ortada. Bir alan bir daha almıyor. Bu tür firmalar yüzünden tüketici bala şüpheli yaklaşıyor. Bal çok değerli ve sofraların baş tacı olan bir ürün. Bu tür reklam satıcıları balın itibar da kaybettirdi ve bu firmalara sektöre de ciddi zarar verdi.” Diyor.“VAN BALI DÜNYADA YOK!”Öte yandan Van’daki balın kalitesine ve üretim potansiyeline de değinen Tandoğan, üniversitenin de teyit ettiği şekilde Van’ın dünyadaki en kaliteli balın üretibileceği nadide illerden biri olduğunu söylüyor. Bal üretiminde üç önemli faktörün bulunduğunu Van’ın da bunlara sahip olan bir il olduğunu belirten Tandoğan konu ile ilgili olarak, “işletmemizde sorumlu yönetici gıda mühendisi bulunduracağız. Bir laboratuvar bulunduracağız.Tüm ürünlerimiz laboratuvar geçerek dolum olup tüketiçiye ulaşaçak. Üniversite ile de ortak çalışmamız olacak. Ziraat Fakültesi’nin de Arıcılık Geliştirme Merkezi bölümünden sürekli bilgi ediniyoruz. Bal noktasında Van’da yeterli bir üretim var. Van’da şu anda binleri aşmış bir arıcı ailesi var ve bu da ortalama yılda 700 ila 800 tona yakın bir üretim olduğuna işarettir. Tabi devletin destekleri ve köye dönüşler de artırdır üretimi. Şu an bu balı işleyebilecek hatta birkaç fabrikanın üretimini karşılayabilecek bir bal miktarı var Van’da.Dünyanın hiçbir yerinde olmayan endemik bitkilere sahip Van. Bunun üniversite de açıkladı. Bir de 3 faktör var. Birincisi çevre kirliliğinin olmaması, ikincisi rakımın yüksek olması. Yüksek rakımlı yerlerde bal ve koku oranı daha baskın ve kaliteli olur. Üçüncüsü ise çiçek yapısıdır ve bu anlamda en verimli bitkiler bu bölgededir. Mesela gevan Van’da 9-10’uncu aya kadar çiçek açıyor ve bu da Van’ın bal üretiminde sonbahara kadar üretim yapmasını sağlıyor. Bu noktada Van bal üretiminde oldukça verimli bir alana ve potansiyele sahip. Ve biz bu potansiyeli kullanarak büyük bir marka oluşturacağız” diyorSÜRPRİZLERE HAZIR OLUN!Bu fabrika ile sıradanlaşmış bal üretimi yapmaktan ziyade faklı farklı ürün tipleri ve çeşitleri ile piyasaya girmeye hazırlandıklarını söyleyen Tandoğan, “Farklı kavanozlar, farklı tüplerde ürünler ile geleceğiz.” Diyor. Bu anlamda girişimciler için teşvik de edici bir yatarım yapmayı hedeflediklerini belirten Tandoğan, bu yeni ürünlerle de piyasada bir farklılık yaratmayı düşündüklerini söylüyor. Tandoğan ayrıca konuşmasını şöyle sürdürüyor; “Arıcılar Birliği Başkanı olmam hasebiyle biraz örnek de olmam lazım. Hatta kendimi feda edip bir şeyleri başarmam da lazımdı. Aslında bizim bu fabrikamız bir nevi bir akademi ve bal okulu olacak. Çünkü burada her gelen kişi gezebilecek, görebilecek. Bizim tarım sektörümüzde faaliyet gösterenler, akademisyenler, öğrenciler görebilecek. Ünivetsitemizin öğrencilerin sıtaşlarını yapaçakları iyi bir yer olacak. Böylelikle diğer arkadaşlarımıza da yol gösterici olup bir nevi de onları teşvik edeceğiz.”“ŞEHİRLERİN BÜYÜKLÜNÜ MARKA BELİRLER”Son alarak pazara ve Van’ın üretim noktası gelişmişlik potansiyeline de değinen Tandoğan, şehirlerin büyümesinde marka değerlerinin direk etkisi olduğunu belirterek Van’ın bu anlamda bir Gaziantep, Konya, Kayseri gibi ürünlerinden dolayı lokomotif sektörleriyle birlikte anılan illerden eksik bir yanının olmadığını belirtiyor. Aksine Van’dan ciddi markalar çıkabileceğine vurgu yapan Tandoğan bu konuyla ilgili şöyle konuşuyor; “Şehirlerin büyüklüğü şirketler ile ölçülüyor. Biz bugün illerden bahsederken aslında markaların gücünden bahsetmiş oluyoruz. Bizim amacımız da işte tam burada ileride Van’ı böylesi markalarla temsil edecek firmalar arasında yer almak. Bakın tüketici böylesi hayvansal ve tarımsal ürünlere daha çok güveniyor. Yani biz iyi balı normal ballarla harmanlamadan piyasaya sunacağız. Yani insanlar has bal yiyecek. Pazar olarak da bizim zaten bölgede uzun yıllardır oluşturduğumuz bir pazarımız var. 20 yıldır sektördeyiz ve pazarı iyi kötü biliyoruz. Tabi bu büyüme ile birlikte bizi zor bir pazarda bekliyor. Biz su dalgası gibi büyümeyi hedefliyoruz. Önce Van’dan başladık ve ileriki süreçte bölgede ve Türkiye genelinde büyüyen ve markalaşan bir firma olma hayaliyle yola çıktık. Tüm bunlara ek olarak ihracat için de artık tamamıyla hazır bir firma olma adına önemli bir adım attık. İnşallah Mart ayı ile birlikte Van, bu kenti yakışır bir tesise kavuşmuş olacak.”