Havalar ısındı, tatil planları yoğunlaştı. Çalışanlar yıllık izinlerini ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istediği kadar bölerek kullanabiliyor. Kullanılmayan izin süreleri yanmıyor. Tüm çalışanların senelik izin hakkı vazgeçilmez bir hak. İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. 1-5 yıl arası çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arası 20 gün, 15 yıl ve daha fazlası için 26 gün izne hak kazanılır. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Peki yıllık izin kaç gündür, yıllık izin kullanılmazsa ne olur? Kimler yıllık izin kullanabilir? Yıllık izin ya da kanundaki adıyla yıllık ücretli izin, işçinin en temel haklarından biridir. Bir hak olmasının yanında, kanunla korunan, işveren tarafından işçiden alınması ya da işçi tarafından vazgeçilmesi mümkün olmayan bir izin türüdür. 1 YILINI DOLDURMAYAN İZİN YAPAMAZ MI? Yasa gereği 1 yılını doldurmayan bir çalışan izin kullanamıyor. Fakat, işveren isterse işçilerine 1 yıl dolduktan sonra hak edeceği izin günlerini avans olarak kullandırabilir. Burada iznin tamamı da bir bölümü de kullandırılabilir. PART-TIME ÇALIŞANLARIN İZİN SÜRELERİ NASIL HESAPLANIR? Part-time çalışan işçilerin izin için gerekli 1 yıllık süreleri de işe başladıktan sonra geçen zaman olarak hesaplanır. Çalışmadıkları günler de bu hesabın içindedir. 1 YILLIK SÜRENİN HESAPLAMASI NASIL YAPILIYOR? Yıllık izin için gerekli 1 yıl hesaplanırken işyerinde bulunulan tüm zamanlar dikkate alınır. Yani deneme süresi de bu 1 yıla dahil edilir. Doğum izni gibi yasal izinler de 1 yıllık süre hesabına katılır. KİMLER YILLIK İZİN KULLANABİLİR? Tüm çalışanların senelik izin hakkı vazgeçilmez bir hak. İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. 1-5 yıl arası çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arası 20 gün, 15 yıl ve daha fazlası için 26 gün izne hak kazanılır. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yasa gereği 1 yılını doldurmayan bir çalışan izin kullanamıyor. Fakat, işveren isterse işçilerine 1 yıl dolduktan sonra hak edeceği izin günlerini avans olarak kullandırabilir. Burada iznin tamamı da bir bölümü de kullandırılabilir. Yıllık izin için gerekli 1 yıl hesaplanırken işyerinde bulunulan tüm zamanlar dikkate alınır. Yani deneme süresi de bu 1 yıla dahil edilir. Doğum izni gibi yasal izinler de 1 yıllık süre hesabına katılır. Part-time çalışan işçilerin izin için gerekli 1 yıllık süreleri de işe başladıktan sonra geçen zaman olarak hesaplanır. Çalışmadıkları günler de bu hesabın içindedir. Yıllık izin süresine denk gelen örneğin pazar tatili ya da bayram tatilleri izin süresine eklenir. 14 gün izni olan bir çalışan 2 günlük pazar tatiliyle 16 gün izin yapar. Çalışanın bu hakkı olmasına rağmen, çalışma düzeni bakımından burada takdir hakkı işverendedir. İzin hakkının yanması söz konusu değildir. Çeşitli sebeplerle kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi sırasında son maaştan parası ödenir. Yıllık izin son düzenlemeye göre ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebilir. YILLIK İZİN SÜRELERİ: 4857 sayılı İş Kanunu'nda yıllık izin süreleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir; 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara 14 günden, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden, 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmamak kaydı ile izin hakkı tanınır. YILLIK İZNE DAHİL EDİLMEYEN TATİL GÜNLERİ Ulusal bayram günleri Dini bayram günleri Genel tatil günleri Hafta tatili günleri Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu'na göre; aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır: - İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler - Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler. - İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler - Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü çalışılmış gibi sayılır. - İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler. KULLANILMAYAN YILLIK İZİNLER Yıllık iznini iş yoğunluğu nedeniyle kullanamayan işçiler izin gün sayısına göre işverenden ücret talep edebilir. Ayrıca çalışanlar işten ayrılırken de istifa etseler bile izin günü ücretlerini işverenden alırlar. YILLIK İZİN ÜCRETİ HESAPLAMA Yıllık izin ücretinin hesaplanmasında işçinin aldığı son maaş (En son brüt ücret) dikkate alınır. Yani yıllık izin ücreti üzerinden SGK Primi, Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesintileri yapılır. İZİN BELGESİNDE YER ALMASI GEREKENLER İzin kurulunca hazırlanıp ilan edilecek çizelgede işçinin; a) Adı soyadı, b) Sicil numarası, c) İşe giriş tarihi, d) Yıllık izne hak kazandığı tarih, e) İşyerindeki çalışma süresi, f) İzin günleri sayısı, g) Yol izni günleri sayısı, h) İznin başlama tarihi, ı) İznin sona ereceği tarih. YILLIK İZİN NEDİR? T.C. Anayasa'sının 50. maddesinde güvence altına alınan dinlenme hakkı 4857 S. İş Kanunu'na tabi olarak çalışanlar açısından da önem arz etmektedir. İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Bu en az bir yıllık sürenin başlangıcı iş sözleşmesinin yapıldığı gün değil, maddede açıkça belirtildiği üzere, işçinin işe başladığı gündür.