Van Valisi Münir Karaloğlu, orta hasarlı binasını verilen süre içerisinde güçlendirmeyenlerin binasını yıkacaklarını ifade ederek, ağır hasarlı evini ise kiraya verenlerin evlerine kullanmaması için kırmızı çarpılar bırakacaklarını söyledi.2011 yılında yaşanan depremlerden sonra Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yaptırılan kiracı konutlarıyla ilgili açıklamalarda bulunan Vali Karaloğlu, üzüntülerini dile getirerek uyarılarda bulundu. Deprem sonrasında Van ve Erciş’te toplam 17 bin 489 konutun inşa edildiğini köylerde ise Evini Yapana Yardım (EYY) metoduyla 9 bin 400 vatandaşın hak sahibi olduğunu anlatan Vali Karaloğlu, “Bu yapılan konutlardan Başbakanımız toplam bin konutun deprem esnasında kirada yakalanan vatandaşlara verilmesi noktasında vatandaşımıza söz vermiş bize de talimatları olmuştu. Uzun bir çalışma süresinde sonra Aynı koşullarda depremzedeye, hak sahibine vermiş olduğumuz şartlarda bin konutun kiracılara verileceğini ilan etmiştik. Kimlerin kiracı statüsünde olacağı konusunda valiliğimizce bir genelge yayınlamıştık. Sonra yapılan müracaatlarda 21 bin 329 kişi Van’da, 3 bin 240 kişi de Erciş’te olmak üzere toplam 24 bin 569 vatandaşımız bize müracaat etti. Bu beklentimizin çok üzerinde bir müracaat oldu. Biz oturduk ve her dosyayı ayrı ayrı inceledik. 10 bin 30 vatandaşımızı kura öncesi şartları uymadığı gerekçesiyle elemiştik. Bunlar kiraya giremeyeceklerdi. Yaklaşık 14 bin vatandaşımızla biz kuraya girdik. 12 bin 861’i Van merkez de bin 679’u da Erciş’te. Ben hem Van hem de Erciş’teki kura töreninde şunu söyledim. Van için 500 asil 100 yedek kura çekeceğiz. Erciş içinde öyle sonra hem asilleri hem yedekleri teker teker inceleyeceğiz. Durumu bizim genelgemize uymayanlar elenecekti. O yüzden 100 yedek çekmiştik. Kura çektiğimiz günden bugüne yine asil ve yedek olarak bizim kuradan çıkan vatandaşlarımızın bizzat bize bildirilen adreslerine gidilerek yerinde inceleme yapıldı. Bu vatandaşın kirada mı. değil mi? Gerçekten bu evde olup olmadığı konusunda tespit edildi. Bu yapılan çalışmalar sonucunda Van’da 500 asilden 205 kişi 100 yedekten de 49 kişi olmak üzere toplam 254 kişi ismi kuradan çıkarılan listeden çıkarıldı. Erciş’te ise 500 asilden 173 kişi 100 yedekten de 24 kişi olmak üzere 197 kişi liste dışı kaldı. Bu vatandaşlarımıza 7 günlük bir itiraz süresi veriyoruz. Bizim yapmış olduğumuz tespitlere rağmen bilgilerinin doğruluğuna kanaat getirenlerin itirazlarını bekliyoruz. Bu netleşen liste bugünden itibaren valilik internet sitemizde yayınlayacağız ve vatandaşlarımıza tebliğ edeceğiz. Kimlerin liste dışı kaldığını vatandaşlarımız görebilirler” dedi. HAYALİ ADRESLER GÖSTERİLMİŞÇok titiz bir çalışma yapıldığını birebir adreslere gidilip yerinde incelemelerin yapıldığını ifade eden Vali Karaloğlu, ortaya çıkan durumun kendilerini son derece üzdüğünü belirtti. “Biz daha sağlıklı bilgilerin bize gelmesini tercih ederdik. Niçin vatandaşlar liste dışında kaldılar hangi kurallara uymadıkları gerekçesiyle kaldılar. Mesela deprem öncesinde ve sırasında birinci dereceden akrabasıyla oturan yani annesiyle babasıyla oturuyor kirada değil hiçbir kiracı statüsü yok ama bize kirada oturduğunu beyan etmiş. Biz gidip tespit etmişiz ve liste dışı bırakmışız. Bu konuda da vatandaşlardan bize şikayetler geliyordu. İkinci grup ise tapu kendi adına değil mesela ev hanımının üzerine eşi kirada olduğunu ifade ederek, müracaatta bulunuyor veya yapsatçıdan daire almış vatandaş taksitlerini ödediği belli tapu daha müteahhittin üzerine olduğu için o evde kiracı olduğunu beyan eden insanlarımız vardır. Bunların sayısı az değil 93 kişi sadece Van. En fazla grubu da bunlar oluşturuyor. Diğer bir grup depremde bizden hak sahibi olmuş EYY modeli ile kredi vermişiz ama şehirde gelmiş şehirde kiracı olmaktan bize müracaat etmiş ve bize bunu beyan etmemiş. Tekrar tekrar inceleme sonucunda bunu çıkarabiliyoruz. Gayrimenkulü olanları kiracı kontenjanın da istifade ettirmemiştik. Bize üzerinde gayrimenkulü olmadığını beyan etmiş vatandaş için yaptığımız incelemelerde tespit ettiğimiz vatandaşları liste dışı bırakmışız. Bir de çok enteresan bir grup var bizim vatandaş bir sokakta bir apartmanda kiracı olduğunu beyan etmiş bize. Başvuru formu var formundaki adrese gitmişiz bazen öyle bir sokak yok bazen öyle bir apartman yok. Bazen de verilen adrese o vatandaşın hiç girmediği tespit edilmiş. Hayali adresler gösterilmiş bizi üzen tarafı da bu. “KİMSE HAKSIZLIĞA UĞRAMAYACAK”“Biz Sayın başbakanımızın Türkiye de hiçbir depremde yapılmayın mağdur kiracıların faydalanması için verilen hakkın bu kadar kötüye kullanılması bizi üzmüştür. Hayali adresler hayali apartmanlar hayali sokaklar, hiç apartmana girmediği halde kiracı olduğun beyan eden arkadaşlarımız. Biz şunu hep ifade ettik. Çalışmalarımızı kılı kırk yararak vatandaşın hassasiyeti ile çalıştık bu kurada öyle davrandık. Ama üzülerek söylemem gerekirse kura esnasında ismi çıkanların tekrar inceleneceğini dememe rağmen bir grup özellikle Erciş’te yanlış yapıldığını birilerinin adamlarına kurada ev çıkarıldığı yönünde şikayetlerini TBMM kürsüsüne kadar taşıdılar. Noter huzurunda birilerine ev çıkarılabilir mi arkadaşlar böyle bir şey olabilir mi. Burada çalışan arkadaşlarımız emek veriyor bu insanların da morale motivasyona ihtiyacı var. Bu kadar haksızlığı hak etmediğimizi de ifade ediyorum. Şimdi ne olacak bizim 500 konutun bir kısmı elenenlerle birlikte boşta kalacak itirazlardan sonra net sonuç ortaya çıkacak. Liste dışı kalan vatandaşların itirazları doğrultusunda bize sunacakları bilgi belgelerden sonra biz yeniden yine noter huzurunda kura çekeceğiz. 500 konutu Van’da 500 konutu Erciş’te vatandaşa vereceğiz. Geçen sefer kura torbasına giren vatandaşlarımızın tamamı o kurada olacak. 12 bin 861’dı bunun 600’ü çıkacak kalanlar arasında tekrar kalan miktar kadar kura çekeceğiz. Erciş kadar olacak. Yine aynı şekilde ismi çıkanlarında evlerine tek tek gidilip inceleme yapılacak. ve hiç kimsenin haksızlığa uğramaması için elimizden geleni yapacağız” ifadelerini kullandı. EYY’DE 9 BİN 400 KİŞİ HAK SAHİBİKöylerde EYY metodu kapsamında yapılan çalışmalar hakkında da değerlendirmelerde bulunan Vali Karaloğlu, yaklaşık 9 bin 400 hak sahibinin olduğunu belirtti. Bunlardan şuana kadar 8 bin 597’sinin yer seçim işlemlerinin tamamlandığını kaydeden Vali Karaloğlu, “Vatandaş bize yer gösterecek biz gidip onun heyelana afete maruz bölge olup olmadığına bakıyoruz veya oranın ona ait olup olmadığına bakıyoruz. Veya kendi arazisi yoksa biz meradan ve hazineden ücretsiz bedelsiz aile başına 750 metre yer gösteriyoruz ve o yer artık vatandaşın kendi mülkü haline geliyor. 6 bin vatandaşımıza kredi kullandırmışız 6 bin ev devam ediyor. 2 bin tanesi de bitti. Vatandaşlarımız bu köy evlerinde oturuyor. Diğer 4 binin inşaatı da devam ediyor. Bizimde denetlemelerimiz devam ediyor. Yaklaşık 2 bin 300 de ahır var bunlar için EYY metoduyla 201 milyon kredi kullandırmışız. Şuana kadar da hiçbir para sıkıntımız olmadı. Yeter ki vatandaş işini yapsın bizim müşavir firmamız gidip işin yapıldığını görsün. Hak ediş düzenlesin idareye bildirsin. Biz derhal vatandaşın o kredisini ödüyoruz. Yine bu 2 bin 300 ahırdan 300’ü tamamlanmış durumdadır” dedi. GÜÇLENDİRMESİ TAMAMLANMAYAN BİNALAR YIKILACAK Orta hasarlı binalara 10 yıl vade daire başına ise 17 bin TL kredi verdiklerini bugüne kadar 27 milyon TL kredi kullandırdıklarını ifade eden Vali Karaloğlu, bina sahiplerine de uyarılarda bulundu. Vali Karaloğlu, “Orta hasarlı binaların güçlendirilmesi için biz geçen sene 1 yıl süre vermiştik. Bu süre 25 Ekim 2013 günü doluyor. Evini güçlendirenler güçlendirmek isteyenler biran önce bu işlemlerini tamamlamak zorunda. Orta hasarlı binalar güçlendirilmeden kullanılamazlar. Eğer vatandaş verdiğimiz bu süre içerisinde binasını güçlendirmezse biz bu binaları ağır hasarlı sayıp yıkmak durumundayız. Biliyorsunuz Kocaeli depreminde sonra bu işler geciktiği için hala 13-14 yıl sonra hasarlı bina muhabbeti devam ediyor. Onun için biz burada bunu geciktirmek istemiyoruz. 25 Ekim son gün orta hasarlı binası olanlar ellerini çabuk tutsunlar. Bu tarihten sonra bu binalara oturma izni veremeyiz. Elektriği suyu gazı kesilir ve vatandaşımız mağdur olur. Onun için vatandaşımız elini çabuk tutmalı. Az hasarlıları ise geçen sene bitirmiştik. 50 milyon TL hibe vermiştik vatandaşa oradaki sorunumuz bitmişti. Orta hasarlı binaların ruhsat konusunda ise kesin kurallar var yasadan kaynaklanan. Afet Yasası’nda kaynaklanan bir binanın ruhsatı imarı yoksa o bina nizami bir bina olmadığı için onu güçlendirmeye tekrar nizami hale getirmek mümkün değil. Orada ruhsat şartımız var. Yıkılan binalarda ruhsat aramadık. Ama orta hasarlı olan binalar güçlendirilecekse ruhsat şartı var. Ruhsatı olmayan bina zaten kaçaktır. Onun güçlendirilerek nizami hale getirilmesi söz konusu değil” açıklamalarında bulundu. AĞIR HASARLI EVLERE KIRMIZI ÇARPI ATILACAK Ağır hasarlı evini kiraya veren vatandaşlara da uyarılar da bulunan Vali Karaloğlu şöyle konuştu; “Bu evleri kesinlikle yıkacağız. Bunlara hiçbir şekilde tolerans yapmamız mümkün değil. Ağır hasarlının hiçbir şekilde kullanılması mümkün değil. Bunu kullandıran da kullanan da mesul olur. Bundan sonra en küçük bir depremde orada herhangi bir olumsuzluk olursa bunlar mesul duruma gelirler. Vatandaşlarımız dikkat etsinler eğer şüpheleri varsa vatandaşlarımız gelsin bizden öğrensinler. Bizde listeler hazır o binalarla ilgili doğru bilgi verebiliriz. Ama hiçbir şekilde ağır hasarlı binaları kullanmak mümkün değil. Hukuken caiz değil. Şuan sahada da arkadaşlarımız inceleme yapıyor. Ağır hasarlı olup da hala yıkılmamış bina varsa artık biz onları işaretliyoruz. Kırmızı çarpı koyacağız ve hiçbir şekilde o binalar kullanılamaz. Ne ev sahibi ne de kiracılar tarafından. Şuan da kırmızı çarpı koyduğumuz evlerin çalışmalarına başlanmıştır. Biz onun arkasını bırakmayacağız. Çünkü bizim için vatandaşın yaşam hakkı her şeyin üzerindedir. Biz vatandaşın yaşam hakkını bundan sonraki depremlerde risk altına atamayız.”Orhan AŞAN/Şehrivan