Van’da yaşanan iki yıkıcı depremde evleri yıkılan vatandaşlar, hükümet tarafından Van’a özel çıkarılan kentsel dönüşüm yasasından faydalanmak istiyor... 2011 yılında yaşanan 2 yıkıcı depremde evleri ağır hasar alan vatandaşlar, kentsel dönüşümden yararlanmak için uzun süre mücadele verdi. Kentsel dönüşüm mağdurları için 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde önce müjdeli haber verildi... Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Van’daki kentsel dönüşüm mağdurları için bir kereye mahsus Van’a özel bir yasa çıkarıldı. Depremde ağır hasar alan binaların 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasası kapsamına alındı. Mağdur vatandaşlar 7 Haziran öncesi çıkarılan bu yasadan henüz faydalanmış değil... Bunun en büyük nedeni ise imar sorun. Yıkılan binaların yeniden yapılması için yasa çıkarılsa da binaların yapımı için imar sorunun da dolayı ruhsat verilmemesi vatandaşları mağdur etti. 30 bin hak sahibinin mağdur olduğu ruhsatlar için, hak sahipleri çözüm bekliyor... “DEPREMDE SAĞLIKLI KARAR ALINAMAMIŞTIR”Yaşanan sorunlarla ilgili mağdur vatandaşalar için bir rapor hazırlayan Van Depremzede Mağdurları bu raporu Van Büyükşehir Belediyesi, Van Valiliği, Van TSO, Ak Parti İl Yönetimi’ne sundu. Kurum yetkilileri ile görüşüp evleri yıkılan hak sahiplerinin mağduriyetinin giderilmesi gerektiğini ifade edildi. Görüştükleri Van Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri, Van Ak Parti il Başkanı, Van TSO başkanı ve Van Valiliği konuyla alakadar olup kısa sürede çözüm üreteceklerini kendilerine ilettiklerini söyledi. Hak sahibi mağdurlar için açıklama yapan depremzede temsilcileri ilk olarak şunları söyledi: “Van AFAD raporlarına göre 2011 Van depreminde, Van merkezde 30.000 daire için, ağır hasar raporu verilmiştir. Van depreminin vermiş olduğu maddi, manevi ve psikolojik tahribattan dolayı bazı kararlar, AFAD ve depremzede Van Halkı tarafından acele alınmıştır. Kentsel dönüşüm işlemleri bitmeden yıkım işlemleri başlatılmıştır. Vatandaş zaten can derdinde olduğu için sağlıklı düşünemeyip bu yanlışa düşmüştür.” “VAN İÇİN İKİNCİ BÜYÜK YIKIM OLMUŞTUR”Deprem döneminde kentsel dönüşüm işlemleri yapılmadan binalarının yıkılmasının Van için ikinci büyük yıkım olduğunu ifade eden depremzede temsilcileri, “Binaları ağır hasarlı Van halkı binaların kentsel dönüşüm işlemlerini yapmadan, arsalarını ve evlerini kentsel dönüşüm kapsamına almadan yıkım için AFAD’a başvurmuştur. AFAD da hemen yıkım kararı alıp binaların yıkımı için vatandaşa destek vermiştir. Böylece ağır hasarlı binalar ya AFAD tarafından yıktırılmış, ya da vatandaş kendi imkânları ile yıktırmıştır. Ağır hasarlı ve riskli yapılar için çok avantajlı olan 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasasından Van halkı yararlanamamıştır. Van depreminden sonra yapılan bu büyük hata Van halkı için ikinci büyük yıkım olmuştur.” Dedi. VAN’A ÖZEL YASA ÇIKARDIVan halkının hatanın geç farkına vardığını ifade eden depremzede temsilcileri şöyle devam etti: “Depremzede Van Halkı hatanın farkına vardıktan sonra hükümet yetkilileri ile ve Van milletvekilleri ile sık sık görüşüp bu mağduriyeti dile getirmiş ve giderilmesini talep etmiştir. Van’a özel, Van halkının deprem yaralarını sarmak için bir defaya mahsus bir yasa çıkarılmasını talep etmiştir. Depremzede Van halkı sadece bir defaya mahsus olarak, sınırlı bir zaman aralığında yıkılan binalarının 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasasından yararlanmasını ısrarla talep etmiştir. Yetkililer bu çağrıya önem verip 7 Haziran 2015 Türkiye Genel Seçimlerinden önce Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde torba yasada Van için, Van’a özel yasa çıkardı. Van depreminde ağır hasarlı olup ve yıkılan binalar 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasası kapsamına alınmıştır. Bu yasada yararlanmak için bir yıllık başvuru süresi verilerek işlemler başlatılmıştır.” “BİNALARIN YENİDEN YAPIMI ‘RUHSATA’ TAKILDI”Yasa çıktıktan sonra başka sorunların ortaya çıktığını ifade eden depremzedeler, “Van halkının yoğun çabası ve yetkililerin özel gayreti ile yasa çıktı. Yıkılan tüm daire sakinleri AFAD, Van İpekyolu ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüklerine ve Van Banka Şubelerine başvurup gerekli yasal işlemleri başlatıp 6306 sayılı yasadan hak kazandı. Ancak yapım için bu sefer başka sorunlar çıktı. Yıkılan binaların büyük çoğunluğu bu sefer imar planına takılarak ruhsat alamadı. Van İpekyolu ve Van Büyükşehir Belediyesi bu yasaya rağmen imarda en ufak bir kolaylık sağlamadı. İmar tadilatı sorunu olmayan çok küçük bir kısım depremzede ruhsat alıp binalarını 6306 sayılı yasa kapsamında yaptırdı. Ancak yıkılan binaların büyük çoğunluğu imar tadilatına takılıp binalarını 6306 sayılı yasa çerçevesinden yaptıramadı.” Şeklinde konuştu. VAN PİYASASINA 15 MİLYARLIK KATKIYeni yapılacak olan binalar için Van piyasasına 15 milyar gireceğini kaydeden mağdur aileler şunları ifade etti: “Van’a 100 yılda ancak gelen bu büyük fırsat, ilgili belediyelerin imar tadilatlarını bekletmesi yüzünden bu haktan mahrum olmak üzere. Mart 2017 den sonra bankalar 6306 sayılı kentsel dönüşüm başvurularını iptal edecek. Başvurular daha önce yapıldığı halde yasa sınırlı süre için geçerli olduğu için tüm işlemler geçerliğini kaybedecektir. 30 bin hak sahibi depremin üzerinden 5 yıl geçmesine rağmen evlerini yaptırıp taşınamamaktadır. Yıllık ortalama 10 bin TL kira gelirinden yoksun vatandaş 30 bin daire için kaybolan sadece bir yıllık kira geliri 300 milyon TL’dir. Bu ekonomik sıkıntıların olduğu günlerde Van için çok büyük bir kayıptır. Bu 30 bin dairenin yapımı için Van halkı 6306 sayılı yasadan yararlansa en az 15 milyar TLVan piyasasına girecek.” “ÇOK BÜYÜK TALEPLERİMİZ YOK”İmara takılan hak sahiplerinin tamamının binalarını yeniden yapmak istediğini kaydeden Depremzede temsilcileri, “Sadece yıkılan binalara depremden önceki şartlarda inşaat yapmak için imar tadilatı yapılırsa Van’da ekonomik sorun kalmaz. Hiç bir gelişme olmasa bile kentsel dönüşüm sorunu Van’ı 5 yıl ekonomik sorunlardan kurtarır. İmar tadilatına takılan binaların tamamına yakını depremden önceki şartlarda binalarını yaptırmak istiyor. Hiç bir sitenin park ve yol iptal talebi yok. Talepler kentin mevcut imar yapılaşmasına çok uygun. İmar tadilat taleplerinin 75’e yakını 40 yapı kullanım alanı ve 7 katlı bina yapmak istemeleridir. 20’si ise sadece 30 olan kullanım alanlarını, 40 olarak talep etmeleridir. Kat talepleri bile yok. Bu sebepten dolayı bina ruhsatları alınamamaktadır. Depremzede olan Van halkı evlerini yapıp taşınamamakta ve kiralarda kalmaktadır.” Dedi. SİTE VE BİNALAR HAKKINDA BİLGİLER VERİLDİİmar tadilatına takılan site ve bina sayıları hakkında da bilgiler veren depremzede temsilcileri şunları ifade etti:“- Yüzevler sitesi. Kale yolunda bulunan site 240 daireden oluşmaktadır.- Kardeşler Sitesi. 108 daireden oluşmakta, talep 30 olan imarın, tadilatla40 olarak alınması.- Alipaşa sitesi. 80 daire. Talep 30 olan imarın 40 olarak alınması.- İskele Caddesi üzerindeki sosyal meskenler. 200 daire, talep 6 kat,30 olan imar tadilatının 40 olarak alınması.- Öğretmen lojmanları. 400 daireden oluşuyor. 3 kat olan imar durumunu tadilat ile 5 kata çıkarılması.- Tuşbalılar sitesi. 84 daireden oluşuyor.6 kat olan imar durumun 7 kata çıkarılması talep edilmekte.- Seher sitesi kale yolunda bulunuyor, 128 daireden oluşmakta. Depremden önce 8 katlı olan imar durumlarını talep etmekte.- Altınkent sitesi Suvaroğlu’ndabulunuyor ve 48 daireden oluşmakta. Talep 7 kat ve 40 yapı kullanım alanı.- Şad sitesi İller Bankası yanında bulunuyor, 80 daire.30 olan imar durumunun imar tadilatı ile 40’a çıkarılması.- Ada sitesi 96 daire.- Güneri Sitesi 21 daire.- Zafer Sitesi 12 daire.- Ümran Sitesi 14 daire.- Doğuş Sitesi 28 daire.- Demet Sitesi 48 daire.- Dolunay Sitesi 48 daire.-Huzur sitesi 60 Daire-Bahçelievler Sitesi 44 Daire-Yeni Doğan Sitesi 80 daireDaha burada sayamayacağımız birçok site tadilat bekliyor.” MECLİS KARARI DA ALINDI AMA...Verilen isimler dışında 30 bin üzerinden binanın bulunduğunu ifade eden İnşaat Mühendisi İlhan Günay, “Yukarda sadece 20 sitenin daire sayısı 1800 tanedir. Buraya ismini yazmadığımız 30 binden fazla daire bulunmaktadır. Depremden sonra Van Belediyesi, yıkılan binaların yol ve komşu çekme mesafelerine uyma şartı ile eski binalarını yaptırmalarını onaylayan meclis kararı almıştır. Van Belediyesi Büyükşehir olduktan sonra da, Van Büyükşehir Belediyesi de yıkılan binaların eski kat ve yapı kullanım alanları şartlarında binalarını yaptırabileceklerine dair alınan meclis kararı vardır. Ama İpekyolu Belediyesi bu meclis kararı doğrultusunda hareket etmemiş ve mecliste gündeme bile getirmemiştir.” İfade etti. “MAĞDURİYETİMİZE, MAĞDURİYET KATMAKTADIR”Mecliste alınan karara göre çok az kişinin yasadan faydalandığını söyleyen depremzede temsilcileri şöyle devam etti: “İpekyolu Belediyesi Meclisi kişi ve parsel bazında imar tadilatlarını kabul edip, istedikleri yönde de kararlar alınmıştır. Belli bir prosedür, belli bir imar kanunu, belli bir prensibe göre kararlar alınmamıştır. Meclis sadece oy çoğunluğunu dikkate alarak karar vermiştir. Çok az bir kesim avantajsağlarken, büyük çoğunluk hakkını kaybetmiştir. Böyle olunca biz depremzedeler mağdur olduk. Binalarımızı yaptıramadığımız için dairelerimiz kaldı. Müteahhitlerle sözleşme yaptığımız halde imar tadilatı yüzünden inşaatlarımız başlayamadı. Müteahhitlerimiz sözleşmelerini fes etmektedir. Bu durum mağduriyetimize mağduriyet katmaktadır.” “HARÇLARDAN MUAFİYET HAKKI VERİLDİ”Torba yasa kapsamın harçlardan muafiyet hakkının verildiğini ifade eden depremzede temsilcileri, “7 Haziran seçiminden önce çıkan torba yasada, Van’da yıkılan binalar için kentsel dönüşüm kapsamından harçlardan muafiyet hakkı verildi. VASKİ tüm şartları, tüm kanunları zorlayarak inşaat su bedelini halktan tahsil etti. VASKİ’nin bu ısrarına anlam veremedik. Belediyeler vatandaşlara yardımcı olmak için kanunları zorlarken, VASKİ'nin bu tutumu depremden evleri yıkılan vatandaşlara ek maliyet getirmiştir. Depremden dolayı madden ve manen büyük zarara uğrayan Van halkına bu konuda yardımcı olunmasını talep ediyoruz.” Dedi. “PARSEL BAZINDA ARTIK UYGULANMAYACAKTIR”Birkaç bina inşaatının başladığını, binaların büyük çoğunluğunun imardan dolayı başlamadığını söyleyen depremzede temsilcileri şu şekilde konuştu: “TBMM’de torba yasa çıktıktan sonra ağır hasarlı bina sakinleri hem AFAD’dan, hem de Van İpekyolu Belediyesi’nden parsel bazından harçlardan muafiyet onayını resmi belge ile aldı. Resmi işleri bitirip, imar sorununu çözenler ruhsatlarını alıp inşaatlarına başladılar. Bazı inşaatlar bitirildi, site sakinleri taşındı. Bazı siteler inşaatları devam ediyor. İmar sorununu aşamayanlar hiçbir şey yapamadan tadilatları bekliyor. Torba yasadan yaklaşık bir yıl sonra tüm Türkiye’de geçerli olan yeni kentsel dönüşüm kanunları çıktı. Kentsel dönüşüm yasası o tarihten sonra kısmen değişti. Harç muafiyeti parsel bazında artık uygulanmayacaktır. Eski riskli binaların toplam metrekaresi ne kadar ise o kadar harç muafiyeti yararlanılacaktır.” GÜNAY: YARDIMCI OLMALARINI İSTİYORUZHarç farkının müteahhitleri zor durumda bıraktığını söyleyen İnşaat mühendisi Günay ise, “Yeni çıkan yasa geçmişteki alınan hakları kapsamadığı halde, İpekyolu Belediyesi bu yasaya çok sevinmiş gibi, daha önce parsel bazın da harç muafiyeti verdiği vatandaşlardan harç farkı talep etmiştir. İpekyolu Belediyesi’nden muafiyet hakkı alıp, sitelerle yapım sözleşmesi yapan müteahhitler çok zor durum da kaldı. Bu harç farkı müteahhitleri iflasa kadar götürebilir. Türkiye’de geçmişteki kazanılan hakları, vatandaşın aleyhinde uygulamaya çalışan tek belediye Van İpekyolu Belediyesi oldu. Hakkaniyete ve hukuka aykırı bu uygulamadan vaz geçilmesi konusunda yardımcı olunmasını talep ediyoruz.” Şeklinde konuştu. “KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASINDAN YARARLANMAK İÇİN”Depremzede temsilcileri son olarak şunları söyledi: “2011 yılında Van depreminden dolayı büyük yıkıma uğrayan kentimizi yeniden inşa etmek ve 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasasından yararlanmak için.1- İmar tadilatlarımızın bir an evvel çözülmesini talep ediyoruz.6306 Sayılı kentsel dönüşüm yasasının Vana özgü faydasından yararlanarak hem kentimizi yeniden inşa edip, hem de depremzede Van halkının mağduriyetinin giderilmesini.2- VASKİ’nin haksız olarak talep ettiği inşaat su bedeli harcının alınmamasını.3- 3 Nisan 2016 (Kentsel dönüşüm yasası değişiminden önce) tarihinden önce Van İpekyolu Belediyesi ve AFAD’tan muafiyet hakkını resmi olarak alan vatandaşların, o tarih itibariyle kazanmış oldukları haklardan yararlanmasını, 2011 yılı Van ağır hasarlı daire sahipleri adına arz ve talep ediyoruz.”ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL / ERDAL ERBAŞ