Bir kişinin emekli olabilmesi için yaş, çalışma süresi ve prim sayısı şartlarını sağlaması gerekir. Bu üç şartın sağlanabilmesi için sigorta girişinin bulunması ve sigortalı olarak çalışmak şarttır. Ancak ne yazık ki emekli olabilmek için sahte sigorta girişi ve ‘bir yerden sigortalı’ gösterilme yöntemlerine gidildiği görülüyor. SGK fiilen çalışmayan ancak sigortası ödenen kişileri tespit ettiğinde ödenen primleri iptal ediyor. GİRİŞ TARİHİ ÖNEMLİ Bir kişinin emekli olabilmesi için en önemli tarih, ilk kez sigortalı olunan tarihtir. İlk kez sigortalı olunan tarihin emeklilik hesabı için dikkate alınabilmesi için bu girişte sigortalı adına uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmiş olması gerekir. Yani staj girişi emeklilik için dikkate alınmaz. Kişi adına ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmeye başlanılan gün emeklilik koşullarının belirlendiği gündür. 10 YAŞINDA İNŞAATTA Özellikle 2008’de sosyal güvenlik sisteminde önemli değişiklikler yapılmadan önce emeklilik yaşının yükseleceği öngörüldüğü için pek çok kişinin akrabasının, çoluğunun, çocuğunun sigorta girişinin yapıldığını gördük. Üç beş günlük sigortalı giriş sonrası bu kişiler daha erken emekli olma hakkına sahip oldular. Bu dönemde 10 – 15 yaşında gençlerin inşaatlarda sigortalı gösterildiği tespit edildi. PRİM İADESİ YAPILMIYOR Sigorta girişi olsun diye bir yerden sigorta girişi yapılanlar dışında bir de, prim ödeme gün sayısı dolsun diye ‘bir yerden sigortalı gösterilen’ kişiler var. Çalıştıkları süre emekli olmalarına yetmediği için bir şekilde sigortalı gösterilerek prim ödeme gün sayısını doldurmayı ve yaş gelince emekli olmayı istiyorlar. Ancak fiilen çalışmadığı halde bir işyerinden sigortalı gösterilen kişileri SGK tespit ederse bu kişilerin prim günlerini iptal ediyor. SGK bu kişilerin prim günlerini iptal ettiği gibi, ödenen primleri de iade etmiyor. Dolayısıyla sahte sigortalılığa başvuran kişinin hem ödediği primler boşa gidiyor, hem de prim günleri iptal oluyor. 'AYDA 150-200 LİRAYA' DİYEREK KANDIRIYORLAR Akşam'dan Okan Güray Bülbül'ün yazısına göre, bazen dolandırıcılar özellikle emeklilik için prim günü yetmeyen kişilere ulaşarak ayda 150 – 200 TL’ye emeklilik vaat ederek bu kişileri kandırıyorlar. bugün itibarıyla bir kişinin bir işyerinden sigortalı gösterilmesi halinde işverenin ödemesi gereken prim miktarı en az 311 TL. Bu rakam teşvikler kapsamında azalabiliyor. Ancak 200 TL ödeyerek sigortalı yapılacağı söylenen kişilerden alınan paralar dolandırıcılar tarafından devlete yatırılmadığı için, bu kişilerin ödedikleri paralar boşa gidiyor. TAZMİNAT DAVALARI BOŞA ÇIKIYOR Dolandırıcılar çoğu kez dolandırdıkları kişilerden aldıkları paraları SGK’ya hiç ödemeden ortadan kayboluyorlar. Bazen de sahte işyerleri üzerinden birkaç ay prim ödüyorlar. Gerçekte olmayan işyerlerinden yapılan bu sigorta ödemeleri de SGK tarafından tespit edildiğinde iptal ediliyor. Çoğu kez bu tip işyerleri dilencilerin, çok fakir kişilerin adına tescil ettiriliyor. Bu sayede dolandırılan kişilerin ileride açabilecekleri tazminat davaları da boşa çıkıyor. DOLANDIRICILIK VAKALARI SON DÖNEMDE ARTTI Sahte sigortalılık ve bu şekilde yapılan dolandırıcılıklar son dönemde çok arttı. SGK bu konuda denetimlerini sıklaştırdı. Bir yerden sigortalı gösterilen, fiilen çalışmayan kişileri SGK tespit ederse bu kişi adına ödenen primler iptal ediliyor. Bunun yanında bu şekilde ödenen primlerle emekli olan kişiye bağlanan aylık kesildiği gibi, haksız alınan aylıklar da faiziyle geri isteniyor. Bu nedenle “bir yerden sigortalı gösterilen” ve bunu normal sanan kişilerin çok dikkatli olmaları lazım. YAKALANAN YÜKSEK BEDELLER ÖDÜYOR SGK bir kişinin sahte sigortalılığını tespit ederse ilk önce bu sigortalılığı iptal ediyor. Bu sürelere ilişkin olarak ödenen primler de iptal ediliyor ve iade edilmiyor. Sahte sigortalılık ile emekli olan kişinin emekliliği iptal ediliyor. SGK ödenen emekli aylıklarını faiziyle geri istiyor. Sahte sigortalı olunan dönemde ödenen ilaç ve tedavi masrafları da faiziyle geri isteniyor. Dolayısıyla 'bir yerden sigortalı gösterilenler' çok yüksek bedellerle karşı karşıya kalıyor.