Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Sözcüsü Fadela Chaib, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşı çalışmaları ve tüm dünyada salgının gidişatına ilişkin soruları cevapladı. Chaib, 28 Eylül’den bu yana DSÖ'nün 191 aşı adayını listesine aldığını, bunların 151'inin klinik öncesi geliştirme aşamasında olduğunu, 10'u Faz 3 denemelerinde olmak üzere 40 aşı adayında da klinik denemelerin sürdüğünü belirtti. ‘ADAYLARDAN HANGİSİNİN GERÇEKTEN GÜVENLİ VE ETKİLİ OLACAĞINI BİLMİYORUZ’ Birçok aşı adayının çeşitli platformlarda geleneksel ve yeni teknolojik yöntemler kullanılarak geliştirilmeye devam ettiğini vurgulayan Chaib, bu durumun enfeksiyondan korunmak için güvenli ve etkili bir aşı bulma şansını artırdığını belirtti. Chaib, ‘Ancak, adaylardan hangisinin gerçekten güvenli ve etkili olacağını henüz bilmiyoruz. Faz 3 sonuçlarından sonra bunun cevabını bulabileceğiz’ dedi. Bu yaz Faz 3 klinik denemeleri başlayan aşı adaylarının ilk sonuçlarını 2021 yılının başında almayı beklediklerini belirten Chaib, şöyle konuştu: ‘İlk dozlar, 2021'in ortalarında kullanıma hazır olabilir. Başlangıçta sınırlı miktarda aşı tedariki olacak ve bu dozların tüm ülkelerde öncelikle en yüksek enfeksiyon riskine sahip gruplara verilmesi çok önemli olacak. Güvenli ve etkili bir aşıya hala aylarca uzaktayız ve aşı dozlarının üretilmesi ve dağıtılması zaman alacak. Bulaşma zincirlerini kırmak ve salgını kontrol etmek için şu anda mevcut halk sağlığı önlemlerine devam etmeliyiz ve elimizdeki araçları kullanmalıyız.’ ‘AŞI YAŞLILARDA DAHA İYİ PERFORMANS GÖSTERECEK’ Chaib, üretilecek koronavirüs aşılarının gençlere kıyasla yaşlılarda daha iyi sonuç göstermesini beklediklerinin altını çizdi, hamileler ve çocuklar için de daha güvenli bir aşının üretilebileceğine işaret etti. Faz 3 klinik deneme sonuçlarının DSÖ'ye aşı konusunda danışmanlık yapan Stratejik Uzmanlar Danışma Grubunda (SAGE) toplanacağını belirten Chaib, verilerin yaş ve cinsiyete göre analiz edileceğini ve her bir aşı adayı için ‘özel tavsiyelerde’ bulunulacağını söyledi. ‘HAFTADA 2 MİLYON VAKA 40 BİN ÖLÜM ÇOK YÜKSEK’ Dünya genelinde koronavirüs vaka sayısının 33 milyonu, ölü sayısının da 1 milyonu aştığını belirten Chaib, doğrudan veya dolaylı olarak herkesin bu salgından etkilendiği söyledi. Son zamanlarda dünyada DSÖ'ye bildirilen vaka ve ölüm sayılarının ‘umut verici’ olmadığının altını çizen Chaib, haftada 2 milyon vaka sayısının ve 40 bin ölümün çok yüksek olduğu uyarısında bulundu. Chaib, dünyanın hiçbir bölgesinin güvende olmadığına dikkat çekerek, bununla birlikte Temmuz ayından bu yana vakaların düştüğü Amerika ve Afrika kıtasında bazı ülkelerde ‘umut verici eğilimler’ gördüklerini söyledi. AVRUPA İÇİN 'ÖLÜMLER ARTIYOR' UYARISI Avrupa ülkelerindeyse son günlerde vaka sayılarının rekor kırmasına rağmen ölüm oranlarının Mart-Nisan zirvesinde görülen düzeyde olmadığına dikkat çeken Chaib, ‘Buna rağmen, Avrupa bölgesinde son günlerde ne yazık ki ölümler artmaya başladı. Avrupa bölgesinde bildirilen ölü sayısı son 7 günde bir önceki haftaya göre yüzde 27 yükseldi’ dedi. Sırasıyla Fransa, Rusya, İspanya ve İngiltere'nin geçen hafta en fazla vaka artışının gözlendiği ülkeler arasında olduğunu belirten Chaib, Kıbrıs Rum kesimi ve İzlanda'dan yeni vaka sayılarında en büyük artış yüzdesinin bildirildiğini aktardı. Chaib, tüm Avrupa’da son bir haftada 4 binden fazla ölüm bildirildiğini, en çok ölüm artışının geçen hafta Macaristan ve Danimarka'da olduğunu kaydetti. Tüm dünyada son 2 hafta içeirisnde haftalık vaka sayısının 2 milyonu aştığını hatırlatan Chaib, bu rakamın salgının başladığı günden bu yana tek bir haftada kaydedilen en fazla vaka sayısı olduğunu da sözlerine ekledi. KOVID-19 AŞISI 3 DOLARDAN SATILACAK Bunun yanı sıra, Küresel Aşı ve Aşılama Birliğinden (GAVI) gelen açıklamaya göre, DSÖ onaylı 1 doz koronavirüs aşısının düşük ve orta gelirli ülkelere 3 dolardan satılmasının planlandığı bildirildi. Açıklamada, DSÖ eş güdümünde yürütülen Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı'na (COVAX) şimdiye kadar 75 yüksek gelirli ülke ile 92 düşük ve orta gelirli ülkenin katıldığı bilgisine yer verildi. Kovid-19 aşısının tüm ülkelere eşit ve adil şekilde dağıtılmasını planlayan COVAX'a Çin, Rusya ve ABD ise henüz katılmadı. DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Kovid-19 için tanesi en fazla 5 dolardan yaklaşık 120 milyon hızlı test kitini düşük ve orta gelirli ülkelere sunacaklarını bildirmişti. DSÖ 2021 sonuna kadar 2 milyar doz aşıya ulaşmayı planlıyor.