Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sistemi kapsamında vatandaşların ölüm riskine karşılık sağlanan yardımlardan en önemlisi olan ölüm aylığı yani halk arasındaki tabiriyle yetim veya dul aylığı almak için hangi şartları tamamlamak gerekiyor? Kimler ölüm aylığı alabilir, kimler alamaz? Emekli maaşı alanlar dul aylığı alabilir mi? İşte tüm soruların cevabı...Dul aylığı ile ilgili olarak genel bir yanılsama söz konusu; yalnızca kadınların bu aylığı alabileceği düşünülüyor ancak kriterleri karşılayabilen dul erkeklerin de dul aylığı alabilmesi söz konusu... Yani SGK, dul eşler arasında cinsiyet ayrımı yapmadan ölüm aylığı bağlıyor.Milliyet'ten Cem Kılıç, bugünkü yazısında dul ve yetim aylığına ilişkin kanıksanmış yanlışlar konusunda vatandaşları uyarıyor ve ölüm aylığı alabilme kriterlerini şöyle özetliyor:EMEKLİ VE DUL AYLIĞI BİR ARADA ALINABİLİR Mİ?Emekli dul eş, emekli ve dul aylığını birlikte alabilir. Dul eşin aylığının oranını, aylık alan çocuklar etkiler ancak anne veya baba etkilemez. Yani, dul eşle birlikte ölen kişinin anne veya babasına aylık bağlanacaksa, aylık alacak çocuk yoksa, dul eş aylığın yüzde 75’ini, anne veya baba yüzde 25’ini alacaktır."ÖLÜM AYLIĞI ALINABİLMESİ İÇİN SİGORTALININ EN AZ BİN 800 GÜN PRİMİ BULUNMASI GEREKİYOR""Ölüm aylığı alınabilmesi için ölen sigortalının en az 1.800 gün priminin bulunması gerekir. Yani, en az 5 yıl adına prim ödenmiş bir sigortalının vefatı halinde, geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilir. "SSK'LILAR ÖLÜM AYLIĞI KONUSUNDA DAHA AVANTAJLI"Bunun dışında, eğer ölen sigortalı eski adıyla SSK’lı, yeni adıyla 4/a’lı ise, her türlü borçlanma süresi hariç en az 5 yıldır sigortalı ve adına 900 gün prim ödenmişse de, geride kalanlara aylık bağlanması mümkün. Dolayısıyla, ölüm aylığı konusunda SSK’lıların avantajı söz konusu.İMAM NİKAHLI EŞE ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANIR MI?Ölen kişinin prim ödeme gün sayısı yeterliyse, geride kalan dul eşe aylık bağlanır. Ancak geride kalan dul eşe aylık bağlanabilmesi için, ölüm anında çiftin arasında “yasal evlilik bağı”nın bulunması şart. Dini nikahla evlenmiş olma veya birlikte yaşama halinde geride kalan dul eşe aylık bağlanmaz. ÖLMEDEN ÖNCE BOŞANANLARA DA ÖLÜM AYLIĞI YOK!Bunun yanında, ölmeden önce boşanmış bir çiftten, geride kalan ve henüz evlenmemiş olan eşe de aylık bağlanması mümkün değil. Evlilik bağının ölüm anında sürüyor olması şart. Dolayısıyla, boşanmış bir kadın veya erkek, boşanmış olduğu kocasından veya karısından ölüm aylığı alamaz.DUL AYLIĞI ALABİLMENİN KOŞULLARIDul aylığı alabilmenin koşulları arasında çalışmamak veya SGK’dan gelir veya aylık almıyor olmak yoktur. Bu yüzden, dul eş çalışsa da aylık alabilir. Ancak dul eşin çalışıp çalışmaması, alacağı aylığın miktarını değiştirir. Dul eş çalışıyorsa bile, ölüm aylığının yüzde 50’sini alır. Aynı şekilde, emekli dul eş de aynı oranda aylık alır. Ancak, dul eşten başka aylık alma şartlarını sağlayan bir çocuk yok ve dul eş de çalışmıyor ya da emekli değilse, bu durumda dul eşe ölüm aylığının yüzde 75’i bağlanır. DUL EŞ BAŞKASIYLA EVLENİRSE AYLIK KESİLİRDul aylığı alan eş evlenirse, dul aylığı kesilir. Diğer yandan, bu durum yalnızca resmi nikah halinde söz konusu. SGK son dönemde bu durumun suiistimalinin engellenmesi amacıyla denetimlere hız verdi. Dul aylığını kaybetmemek adına kağıt üstünde evli olmayan ancak birlikte yaşayan ve evlilik bağı çerçevesinde ilişkisi olan kişiler araştırılmaya başlandı.Dul aylığı alırken evlenen ve bir müddet sonra boşanan dul eş, SGK’ya başvurursa yeniden aylık alabilir. Yani evlilik, dul aylığını tamamen kaybetme anlamına gelmez. Diğer yandan, dul aylığı alırken evlenen ve yeni eşi de vefat eden dul eş, hangi eşinden aylık almak istiyorsa o eşinden aylık alabilir. Söz konusu kişi her iki aylığı birlikte alamaz.ERKEKLER DE DUL AYLIĞI ALABİLİYORSGK, dul aylığında kişinin cinsiyetine bakmaz. Kanundaki ifade “dul eş”tir. Dulluk yalnızca kadınlara has bir durum olmadığı gibi, ölüm aylığı açısından da böyle bir yaklaşım söz konusu değildir. Yani, gerekli kriterlere sahip erkekler de dul aylığı alabilir.DUL ERKEK YENİDEN EVLENİRSE...Örneğin 1.800 gün primi olan eşini kaybeden erkek, geride kalan çocuğu yoksa ölüm aylığı alabilir. Bu durumdaki erkek eğer çalışıyorsa ölüm aylığının yüzde 50’sini, eğer çalışmıyor veya emekli değilse ölüm aylığının yüzde 75’ini alabilir. Dul erkek evlenirse, bu durumda ölen eşinden dolayı aylık alamayacaktır. İleride boşanırsa, SGK’ya başvurarak yeniden ölen eşinden dolayı aylık almaya başlayabilir. Dolayısıyla, dul aylığında dul kadınlar için hangi koşullar geçerliyse, dul erkekler için de aynısı geçerli.TOPLUMSAL CİNSİYET ALGISI ERKEĞE DUL MAAŞI BAĞLANMASININ ÖNÜNE Mİ GEÇİYOR?SGK ve kanun, dul erkekle dul kadın arasında ayrım gözetmezken, toplumda dul aylığını yalnızca kadınların aldığı algısının oluşmasının nedeni “toplumsal cinsiyet”tir. Kadınların dul olarak nitelendirildiği, erkeklerin ise “eşini kaybetmiş” olduğu düşünüldüğünden, böyle bir algı oluşuyor. Diğer yandan, erkeklerin mutlaka yeniden evleneceği düşünülerek uzun süre dul aylığı alamayacağı algısı var. SGK dul aylığı ödüyor olmasına rağmen söz konusu algı sebebiyle pek çok dul erkeğin bundan haberi yok. SGK’nın 2014 yılı verilerine göre dul aylığı alan kişi sayısı toplam 69 bin 575. Bu kişilerin 3 bin 401 erkek eş. Ölen kocasından aylık alan kişi sayısı ise 66 bin 174. Yani, aylık alanların yüzde 95’i." KAYNAK-MEMUR HABER