Van TSO Başkanı Necdet Takva, bölgedeki iş dünyasının önemli temsilcileri ile birlikte Diyarbakır Newroz'u öncesi Sabah Gazetesi'ne konuştu. Daha önce Şehrivan aracılığı ile dillendirdiği Van'a ekonomik OHAL talebini bir kez daha dillendiren Necdet Takva, çözüm süreci ve diğer konulara dair de değerlendirmelerini paylaştı. Sabah Gazetesi'nden Dilak Güngör'ün görüştüğü Takva ve bölgenin diğer ekonomi patronları işte şu değerlendirmelerde bulundu:
Çözüm Süreci'nin geldiği aşamayı Nevruz öncesinde bölge işadamlarıyla konuştuk. Diyarbakır'da buluştuğumuz iş dünyası temsilcileri, "Kobani'den sonra umutlar tükeniyordu, tarihi çağrı geldi. Nevruz bahar havasında geçer" diyor. İşadamları bölgede ekonomik OHAL istiyor. Tarihi 'silah bırak' çağrısından sonra Çözüm Süreci hangi aşamada?Nevruz nasıl geçecek? HDP'nin bölgedeki durumu ne? Süreç yatırım iklimini nasıl etkiliyor? Tüm bu soruları Diyarbakır'da bir araya getirdiğimiz DOGÜNSİFED Başkanı Şahismail Bedirhanoğlu, Diyarbakır TSO Başkanı Ahmet Sayar, Van TSO Başkanı Necdet Takva, Cizre TSO Başkan Yardımcısı Suphi Babayiğit, Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Ebubekir Bal, GÜNGİAD Başkanı Hakan Akbal'a sorduk. Aldığımız yanıtlar ilginç...
ÇÖZÜM KONFORU VAR
Silahları bırakma çağrısı ve 10 maddelik paketi nasıl değerlendiriyorsunuz? Şahismail Bedirhanoğlu
(Ş.B.): Örgütün silahlı eylemleri sonlandırması önemli bir adım olur. Dağda silahlı gücün olması nedeniyle burası güvensiz bir ortam gibi görünüyor. Kobani olayları bir kırılma yaratmıştı. Bölgede yaşayanları ilk kez kaygılandırdı. Belki örgüt silah bırakmaz ama çözüm sürecinin yarattığı bir konfor var. İnsanlar bundan kolay kolay vazgeçmez. Tekrar silahlı mücadele başlatılmasının toplumsal karşılığı olması lazım. Toplumda böyle bir karşılık bulacağını tahmin etmiyorum.
Ahmet Sayar (A.S.): 2 yıllık süre zarfında oluşan motivasyon, yatırım inancı Kobani olaylarıyla geriye gitti. Ama bu açıklama önemliydi. Umudumuz, kalıcı barış olursa buraya yatırım talebinin sıçrama yapması.
Ebubekir Bal (E.B.): 28 Şubat'ta gerçekleşen toplantı önemli bir mesajdı. Bundan önceki açıklamalar bireyseldi. Bu kez iş resmileşti. 6-8 Ekim olaylarında psikolojimiz bozulmuştu, herkes bölgeyi terk etmek istiyordu. Bu açıklamayla yeniden umutlandık.
Necdet Takva (N.T.): Daha önce 'taraflar ne der' diye bakarken, Dolmabahçe buluşmasından sonra birliktelik ve ortak açıklama literatüre girdi. Bu tarihidir, heyecan vericidir. Kürt sorunu çözülürse ekonomik gelişmişlik farkı azalır. Batı'da kişi başı GSYH 24 bin dolar, bölgemizde 3.5-4 bin dolar.
Suphi Babayiğit (S.B.): Kardeşlik, huzur ve güvenliği tesis konusunda önemli bir süreçten geçiyoruz. Bazı adımların atılması gerekir. Çatışmalardan kaynaklanan güvenliğin olmaması kalkınmanın önünde engel. Kalkınma politikalarının uygulanacağı istikrar ortamı sağlanmalıdır.
Hakan Akbal (H.A.): Silahların bırakılması ve halkın huzura kavuşması çok güzel. Artık kardeşliğin tesis edilmesini istiyoruz. Akan kanın durması, bölgeye barış gelmesi ile birçok alanda ilerleme sağlanacaktır.
Ortadoğu'nun tarım deposu olabiliriz
Bölge ekonomisi için neler yapılmalı? Teşvikler yeterli mi?
Ş. B: Teşvikleri eleştirsek de son yılların en önemli paketi. 5 ve 6'ncı bölge arasında farklılık az. Burası dikensiz gül bahçesi değil. Öyle olunca yatırımcı buraya gelmek yerine 5'inci bölgeye gidiyor. Bölgede tarımın dışında tekstil, turizm, madencilik ve hayvancılık sektörlerinde potansiyel var. Hibe veya özel ayrıcalık istemiyoruz. Bankalar özellikle ipotek konusunda İstanbul'daki işadamına davrandığı gibi yaklaşsın. GAP projesi bölgedeki gelişmişlik farkını kapatmak açısından önemli. Program tamamlanırsa bölge tarım deposu olur.
E. B: Türkiye'nin en büyük kahvehanesi Diyarbakır'da. İnsanlar ekonomik faaliyet olursa başka bir şey düşünmez. Bölgede tarımın oranı yüzde 50'lerde. Tarımda sanayileşmeyle birlikte tekstil ve hayvancılığın da gelişmesi gerekir. Bu alanlara özel teşvik verilmesi lazım. Üst yapı ya da makineye destek verilebilir. GAP projesinden sonra ürünleri işleyip, Ortadoğu'ya ihraç edebileceğimiz bir marka yaratabiliriz. Tarıma dayalı OSB'ler de kurulmalıdır.
A.S: Ekonomik yaramız derin. O yüzden teşvik sistemi tam olarak bu yarayı saramadı. 6'ıncı bölgenin aldığı teşvik yüzde 11'i geçmiyor. Burada özel pilot bölge ilan edilip paketler çıkarılmalı. Diyarbakır'a barış bütçesi verilmesini istiyoruz.
S.B: Özel bankalar kredi vermiyor. Yüksek ipotekler isteniyor. Böyle olunca da yatırımcı teşviklerden yararlanamıyor. Özel sektörün desteklenmesi gerekir. 4-5 ayda 700 işadamı göç etti Cizre'den. Para güvenli liman istiyor.
N.T: Barış sofrada olur, sofra bu kentlerin ekonomisidir. Kalkınma salt ekonomik tedbirlerle olmaz rehabilitasyona ihtiyaç var, gençler eğitilmeli. Genç nüfusu meslek sahibi yapmazsak enerjilerini başka yöne harcarlar. Batı'daki gibi finansman imkânlarına da daha kolay ulaşmak istiyoruz. Ekonomik suçlar için de sicil affına ihtiyaç var. İlçe bazlı kalkınma modelleri gerekiyor. Burada, 20 yıl ekonomik OHAL ilan edilmesi gerekir.
H.A: Ekonomik OHAL 5 yıl olsa da olur. Altyapı olmadan teşvik bir anlam içermez. Küçük sanayi sitelerine de SGK indirimleri yapılabilir.
Nevruz şenlikle geçer
Nevruz nasıl geçer, sonra sıkıntı olur mu?
Ş.B: Nevruz son birkaç yıldır güzel geçiyor. Sıkıntı olmaz.
S.B: Artık kepenk kapatma yok şehirde, sakinlik hakim. Millet Nevruz'u bekliyor. Biraz endişe var ama ben bir sorun çıkacağını sanmıyorum.
N.T: Nevruz bayram havasında geçecektir. Biz de Van'da 15 Mart-5 Nisan arasında alışveriş festivali düzenliyoruz.
A.S: Nevruz gün gelecek dünyaca ünlü bir karnavala dönüşecek. Barış ve şenlik içinde geçecektir.
E.B: Nevruz şenlikle geçecektir. 21 Mart'tan sonra silahların yeniden devreye gireceği bir dönem beklemiyorum.
HDP'nin şansı yüzde 50-50
Sizce HDP barajı geçecek mi?
Ş.B: Seçimde HDP'nin barajı aşması zor olacaktır. Bence aldıkları karar risklidir. Çünkü, Kürt siyasetini Meclis dışında bırakacak durum anayasa yapımını ciddi etkiler. Ama buna rağmen barajı aşamamak dünyanın sonu değil.
E.B: 20 Nisan'dan sonra tablo ortaya çıkar. Şu anda yüzde 50-50 şans görünüyor. Geçebilir de...
N.T: HDP'nin barajı aşmasından yanayım. Ben aşacaklarını düşünüyorum.
TAKVA'NIN ŞEHİRVAN'A VERDİĞİ O RÖPORTAJ:
