SGK çeyiz ödemelerini birçok kişi çeyiz hesabı ve çeyiz kredisi ile karıştırıyor. Çeyiz parası almak için ödeme yapmak gerekmiyor. Yetim aylığı alan kadınların evlendiklerinde aldıkları maaş kesiliyor. Kadınlara evlilikle birlikte toplu ödeme yapılıyor. Bu ödemeler 12 ay ya da 24 ay şeklinde oluyor. Kimler ne kadar çeyiz yardımı alabiliyor? İşte çeyiz parası ile ilgili tüm detaylar... SGK toplu para ödemesi yapıyor. Para ödesi alabilmek için yazılı başvuru şartı bulunuyor. Yüz binlerce kişi bu destekten faydalanabiliyor. Toplu para alma şansı varken bu haktan haberdar olmadığı için başvuruda bulunmayanlar ödeme alamıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından annesi ya da babası ölen kadınlara yetim aylığı bağlanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi olarak çalışan kişinin kız çocuğu evlenene kadar bu haktan faydalanabiliyor. Yaş sınırı bulunmuyor. Yetim aylığı alırken evlenmeye karar veren kadınların yetim aylıkları kesiliyor. Kadınların evlenirken mağdur olmamaları için aldıkları yetim maaşının 12 aylık ya da 24 aylık kısmı peşin olarak ödeniyor. Kadınların evlilik giderlerinin karşılanması alaçlanıyor. Çeyiz parası almak için Sosyla Güvenlik Kurumu müdürlüklerine dilekçe ile başvuruda bulunmak gerekiyor. ÇEYİZ PARASI TUTARI NASIL HESAPLANIR? Evlenme ödeneği tutarı hesaplaması çoğunlukla yetim aylığı alan kadının 2 yıllık yetim maaşı olarak yapılır. Yetim maaşının tutarı üzerinden yetim aylığı alınan vefat eden kişinin son maaşına göre değiştiği için her kadının çeyiz parası tutarı da değişiklik gösterir. Çeyiz parası hesaplaması sigorta kollarına göre şöyle yapılıyor; 4A ve 4B sigorta kolu üzerinden yetim maaşı alanlar, aylıklarının 24 katına kadar evlenme ödeneği alma hakkına sahiptirler. 4C sigorta kolu aracılığı ile yetim aylığı alanların maaşlarının 12 katı üzerinden evlenme ödenekleri hesaplanır. Çeyiz parası için hesaplama örneği vermek gerekir ise; 4A ya da 4B sigorta kolu üzerinden 500 TL yetim maaşı alanlar, 12.000 TL çeyiz parası alırlar. 4C sigorta kolundan 500 TL yetim aylığı alınması durumunda ise; çeyiz parası ödemesi 6.000 TL olur. Ayrıca hesaplama yapılırken yetim maaşının ek ödemeler hariç olan tutarı üzerinden çeyiz parası hesaplanır. ÇEYİZ PARASI NE ZAMAN HESAPLARA AKTARILIR? Evlenme ödeneğinin verilmesi süresi, başvuru merkezinin yani SGK müdürlüğünün yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. Başvuru gerçekleştikten sonra çeyiz parasının ne kadar sürede başvuru sahibine aktarılacağı konusunda net bir süre verebilmek mümkün değildir. Ancak başvuru yapılan tarihi takip eden ödeme döneminden sonra çeyiz parasının hesaba yatırıldığı görülür. SGK'DAN ÇEYİZ PARASI ALMAK İÇİN GEREKN ŞARTLAR Başvuru sahibinin annesinden ya da babasından doğru yetim aylığı alıyor olması istenir. Hangi sigorta kolundan yetim maaşı alındığı fark etmeksizin verilen bir yardımdır. Yetim maaşı alan erkeklerin değil, kadınların yararlanabileceği bir ödenektir. Çeyiz parasına konu olan evliliğin başvuru sahibinin ilk evliliği olması gereklidir. 10.2008 tarihinden sonra yetim maaşı almaya hak kazanmış olanların başvuruları kabul edilir. Çeyiz parası almak isteyen kişinin başvuruda bulunması ve bunun için dilekçe hazırlayarak SGK’ya vermesi istenir. Evlenme ödeneği başvurusu yapılmadan önce resmi olarak evliliğin gerçekleşmiş olması gereklidir. Başvuru sahibinin eğer yetim aylığı alan bir kız kardeşi var ise, kendisi başvuru yapmadan önceki iki senelik süreçte kız kardeşinin çeyiz parası almamış olması gereklidir. Bir kereye mahsus olarak verilen bir ödenektir. Sigortalı olarak çalışan kadınların yetim aylığı alma hakları kaybolduğu için çeyiz parası için de başvuru imkanları yoktur. Ancak sigortalı olarak çalışan ve yetim aylığı almaları önündeki tek engel sigortalı olarak çalışmaları olan kadınlar; işten çıktıktan sonra yetim aylığı almaya başlarlarsa, evlendiklerinde de çeyiz parası alabilirler. ÇEYİZ PARASI BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER NELER? Evlenme ödeneği başvuru evrakları aşağıda sıralanmıştır: Başvuru sahibinin kimlik belgesi talep edilir. Evlenme cüzdanı istenir. Başvuru yapılacak olan kurumdan alınan dilekçe gereklidir. ÇEYİZ PARASI SORGULAMASI NASIL YAPILIR? Evlenme ödeneği sorgulama yolları aşağıda belirtilmiştir: E-devlet sistemi üzerinden sorgulama yapılabilir Alo 170 hattı üzerinden çeyiz parası sorgulanabilir. Başvuru merkezlerinden evlenme ödeneği sorgulanabilir. E-DEVLET ÜZERİNDEN ÇEYİZ PARASI SORGULAMA E-devlet sisteminden evlenme ödeneği sorgulamak için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir: https://www.turkiye.gov.tr adresine giriş yapılmalıdır. E-hizmetler listesinden ya da kurumlar menüsü üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu bulunmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu ile yapılabilecek işlemler arasından Şahıs Ödemeleri Sorgulama butonuna tıklanmalıdır. E-devlet şifresi, T.C. kimlik kartı, mobil imza, internet bankacılığı veya elektronik imza seçenekleri ile kimlik doğrulaması yapma imkanı tanınır. E-devlet şifresi ise PTT şubelerine giderek alınabilir. Açılan sayfada başvurusu bulunmayanlar için ismine yapılmış bir şahıs ödemesinin olmadığı yazar. Başvurusu bulunanlar ise başvuru durumunu sorgulayabilirler. ÇEYİZ PARASINDA ZAMANAŞIMINA DİKKAT! Evlenme ödeneği zamanaşımı süresi, 5 yıl. Yetim maaşı alan kadın, evlendikten sonra 5 sene içerisinde çeyiz parası için başvuru yapmalıdır. 5 yıldan sonra gerçekleştirilecek olan başvurular zamanaşımı sebebi ile reddedilir. 5510 sayılı kanunun 97’nci maddesi kapsamında zamanaşımı süresi açıklanır. Çeyiz parasına başvuru yapabilmek için yetim aylığı alıyor olmak gerekiyor. Peki yetim aylığından kimler yararlanabilir? Yetim aylığı başvuruları nasıl yapılır? KİMLER YETİM AYLIĞI İÇİN BAŞVURU YAPABİLİR? Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için; a-) En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya, b-) 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş, olması şartıyla ölüm aylığı bağlanır. Ayrıca; a-) Malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemleri tamamlanmamış, b-) Bağlanmış bulunan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş, durumda iken ölen sigortalıların hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanır. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için sadece 4/1-(a) sigortalıları için öngörülen her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartında; gerek ölen sigortalı tarafından, gerekse hak sahipleri tarafından yapılan tüm borçlanmalar bu şartların oluşmasında dikkate alınmamaktadır. Ancak, 1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalıların 900 gün hesabında borçlanılan tüm süreler dikkate alınmaktadır. Ayrıca, kendi nam ve hesabına (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi) çalışan sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalıların genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır. ÖLÜM AYLIĞI KİMLERE BAĞLANIR? Ölüm aylığı, ölen sigortalının; a-) Eşine, b-) Çocuklarına, c-) Anne ve babasına, bağlanır. HAYATINI KAYBEDEN SİGORTALININ ÇOCUKLARINA AYLIK BAĞLANMASININ ŞARTLARI NELER? Ölen sigortalının çocuklarına aylık bağlanabilmesi için çocukların cinsiyeti, yaşı, malul olup olmaması, öğrenim durumu ve medeni hali gibi kıstaslar mevcuttur. Hak sahibi çocuklara ölüm aylığı bağlama şartları aşağıda açıklanmış olmakla birlikte, 21/03/2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanun ile hak sahibi çocuklar için yeni düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, 27/3/2018 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunan çocuklardan 4/1-(a) kapsamında sigortalı sayılanlara; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurana kadar aylık bağlanacaktır. Aylık almakta iken 4/1-(a) kapsamında sigortalılığa tabi çalışmaya başlayan hak sahibi çocukların da Kanunda belirtilen yaş ve öğrencilik nitelikleri devam ettiği sürece bağlanan aylıkları kesilmeyecektir. Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için; Evli olup olmadıklarına bakılmaksızın, erkek çocukların yükseköğrenim görmeleri halinde 25 yaşını doldurmamış olmamaları, ortaöğrenim görmeleri halinde 20 yaşını doldurmamış olmaları, herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmemeleri halinde ise 18 yaşını doldurmamış olmaları Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları, Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması,şarttır. Kız çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için; Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları, Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması, evli olmamaları veya evli olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmış olmaları şarttır. Kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için herhangi bir yaş ya da öğrenim durumu şartı bulunmamaktadır. Malul çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için ; Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen malul çocuklara da evli olup olmadığına, yaşına veya cinsiyetine bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır. Malul çocuklara bağlanan ölüm aylıkları; - Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başladıkları tarihi, - Kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlandığı tarihi, - Kanunun 94 üncü maddesine göre yapılan kontrol muayenesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirmediği tespit edilen çocukların yeni malullük durumuna esas tutulan rapor tarihini, izleyen ödeme dönemi başından itibaren kesilecektir. ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMASI İÇİN NEREYE VE NASIL BAŞVURULUR? MÜRACAAT İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR? 4(a) (SSK)kapsamında ilk ölüm aylığı bağlama işlemleri için Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğümüze, ölüm aylığı bağlandıktan sonraki ikincil işlemleriniz için ise Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Emeklilik Daire Başkanlığı Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/ANKARA adresine Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi ile müracaat edilmesi gerekir. 4(b) (BAĞ-KUR) kapsamındaki ölüm aylığı bağlama işlemleri için sigortalının dosyasının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerimize Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi ile müracaat edilmesi gerekir. Gelir/Aylık/Ödenek Talep belgesine; -Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu -Vasi İlamı (Hak sahiplerine vasi tayin edilmesi durumunda) eklenir. 5510 Sayılı Kanuna tabi kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalıların hak sahipleri ile 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi sigortalıların hak sahipleri ise Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/ANKARA adresine müracaat etmeleri gerekir. Ayrıca, www.turkiye.gov.tr adresi üzerinden başvuru imkanı bulunmaktadır. KAYNAK: Gazete VATAN