Kalkınma Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kentte yok olmak üzere olan tarihi evleri yaşatma adına başlattığı ‘Geleneksel Van Evleri’ projesini Tuşba Belediyesi devralarak turizme kazandırmayı planlıyor. Kalecik mahallesinde yapılacak tarihi evler de Van’ın önemli simgeleri haline gelen Van kahvaltısı, Van kilimi, gümüş savat işlemeciliği gibi değerlerin tanıtım ve pazarlamasına yer verilecek. Projenin hayata geçmesiyle birlikte Van’ı Van yapan önemli kültürel değerler korunma altına alınırken yok olmaya yüz tutan Van Evleri gibi önemli miraslar da geleceğe taşınarak aynı zamanda turizme sunulacak… 2011 yılında meydana gelen iki büyük depremle birlikte Van’ın tarihi evleri de büyük oranda ağır hasar görmüş ve birçoğu aldığı hasar sonrası yıkılmıştı. Çok az sayıda kalan evler ise kendi kaderine terk edilmişken, Kalkınma Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı bu evleri yeniden kente kazandırmak için bir proje hazırladı. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA)’nın destek verdiği ve Tuşba Belediyesi’nin çalışmaları yürüteceği proje, Kalecik Mahallesinde yapılacak 4 örnek evle tekrardan turizme kazandırılacak. Konuyla ilgili gazetenize açıklama yapan Röleve Müdürlüğü yetkilileri, projenin Kalkınma Bakanlığı’nın desteği ile yapıldığını belirtti. Tuşba Belediyesi’nin de destek verdiğini dile getiren Röleve yetkilileri, “Projenin teknik işlerini Röleve Van Müdürlüğü olarak biz yürütüyoruz. Tuşba Belediyesi de iştirakçi olarak bu işi başlattı. Projenin yüzde 30’unu Tuşba Belediyesi geri kalan kısmını ise Kalkınma Bakanlığı karşılıyor. Kültür Bakanlığı Röleve Varlıklar Müdürlüğü, Tuşba Belediyesi Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın katkılarıyla böyle bir projeye imza atmaya karar verdik.” Dedi. Tuşba Belediye Başkanı Fevzi Özgökçe ise, projenin ilk olarak Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından başlatıldığını ancak artık kendilerinin bu projenin tek sahibi olduğunu belirtti. BİR YIL İÇİNDE TAMAMLANACAKŞahabettin Öztürk tarafından projesi hazırlanan geleneksel Van evlerinden 4 tanesinin Tuşba Belediyesi sınırları içerisinde bulunan Kalecik TOKİ’de Van’ın seyir terası olabilecek bir yere yapılacağını kaydeden Röleve yetkilileri, “Buradaki amacımız geleneksel Van evlerinde geleneksel Van kültürünü yansıtan ürünlerin satışını yapmak. Van kahvaltısından, taş işlemesine kadar birçok çeşit ürünler bulunacak. Bir nevi eski Van çarşısı gibi bir şey olacak. Tuşba’da hemen Kalecik TOKİ’nin aşağı kısmında bir tepelik kısım var, Geleneksel Van evleri Projesini orada hayata geçirmeyi planlıyoruz. Buradan Van Gölü, Van şehri ve Süphan Dağı’nın görülebileceği bir yere yapılacak. Diğer taraftan da Van’ın şehir terası konumunda olacak. Bunların peyzaj çalışmasını belediye tamamladı. Tuşba Belediyesi tarafından ihalesi yapıldı. İhaleyi alan yüklenici firma birkaç gün içerisinde iş başı yapacak. Alt yapı çalışmaları başladı. Birkaç ay içerisinde de projenin ilk etabı olan çevre düzenlemesi tamamlanıp en geç bir yıl içerisinde proje halkın hizmetine sunulacak” İfadelerini kullandı. ‘KONSEPTİMİZDE GELENEKSEL VAN EVLERİ HAYAT BULACAK’İlk etapta sadece 4 tane ev olacağı bilgisini veren yetkililer, “Bir de coğrafik olarak tepelik bir alanda olduğundan rastgele çalışma yapamayız. Kalkınma Bakanlığı orada bir cazibe merkezi oluşturmayı planladı. Bizimde oradaki konseptimiz geleneksel Van evlerinin hayat bulacağı, vatandaşların oturup kahvaltı yapabileceği, geleneksel Van yemeklerini yiyebileceği ve yine geleneksel ürünlerimizin satışının olabileceği bir yer olacak. Aynı zamanda Van’ın seyredilebileceği bir mekân olacak. Daha fazla ev yapmak için erken olacak ama ileri bir zaman için ev sayılarını arttırmayı düşünüyoruz.” Dedi. ‘ŞEHİR VE GÖL AYAKLAR ALTINDA OLACAK’Hayata geçirmeyi planladıkları proje sahibinin Kültür Bakanlığı olduğuna dikkat çeken Röleve yetkilileri, “Bu işin teknik kısımlarını da Röleve Anıtlar Müdürlüğü yürütüyor. Bu projeyle turizme hareket katmayı düşünüyoruz. Zaten projemize uygun bir mekânda yok Van’da. Yer olarak ilk zamanlar Eski müzenin yerinde yapmayı planlıyorduk. Ama imar sorunlarından ve uygun arsa bulamadığımızdan dolayı yapamadık. Tabi biraz fazla uzak bir nokta ama bütün şehir ve göl ayaklar altında olacak. Manzara konusunda kesinlikle kaçınılmaz ve güzel bir yerdedir.” Dedi. AKTUĞ: VAN GELENEĞİ CANLANDIRILACAKVan’ın önemli tarihi değerleri olduğunu belirten İl Kültür Turizm Müdürü Muzaffer Aktuğ ise, “Şuanda projenin tamamını Tuşba Belediyesine devrettik. İlk zamanlar bu projedeki evler 9 taneydi. Daha sonra azaltılarak 4’e indirildi. Bu proje turizme büyük bir katkı ve canlılık katacak. İnsanlar Van kültürünü tanırken aynı zamanda burada rahat bir ortamda Van Gölünü ve Akdamar Adasını rahatlıkla seyredebilecek. Projenin Van’a değer katacağına inanıyoruz. Kaledeki evin aynısının 4 tanesini Kalecik’in bir seyir alanına yapacağız. Her bölümünde Van ile ilgili simgeleşen bir geleneği canlandırılacak. Evlerde gümüş savat, Van kahvaltısı, yöresel yemeklerin, kilimlerin olduğu evler olacak. Buraya gelen insanlar buranın kültürü ile Van’ı yaşayacak. Van’ın kültürünü orada birebir görsünler.” Dedi. ÖZGÖKÇE: TOPLAM BÜTÇE 1.285.843,84 Konuyla ilgili görüştüğümüz Tuşba Belediye Başkanı Fevzi Özgökçe ise Şehrivan’a yaptığı açıklamada Geleneksel Van Evleri Projesi için çalışmalara başladıklarını belirterek, “Kalecik Mahallesi’nde yapmayı planladığımız Van Evleri projesi yaklaşık olarak 1 yıldır gündemde olan bir projedir. Daha önce Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından başlatılan bir projeydi. Tabi bunun içinde il özel idaresi de vardı. Kentin Büyükşehir olmasından sonra özel idare fes edilirken, proje de havada kaldı. Bildiğiniz gibi proje daha öncesinde şu an ki eski müze yerinde yapılacaktı. Ancak yaşanan sorunlardan dolayı projede değişiklik oldu. Ardından yer bulma sorunu yaşandı. Bizim girişimlerimizle birlikte Kalecik Mahallesi’nde yer tahsisi de yapıldı. Tabi Önceki proje ile şimdi ki proje arasında değişiklikler de oldu. Daha önce 8 adet olarak belirlenen Van evleri, yeni proje ile birlikte 4 adet olarak değiştirildi. Projenin toplam bütçesi, 1 Milyon 285.843,84 TL’dir. Toplam hibe miktarı 892 Bin 930,10 TL’dir. Bunun yanı sıra eş finansman miktarı ise 392 Bin 913,74 TL’dir. Projemizin süresi 18 ay olarak belirlenmiştir.” Şeklinde konuştu. ‘TARİHİ DEĞERLER KORUNMALI’Bu projenin genel amacına da değinen Özgökçe, “Van ilinin tarihi değerlerinin korunarak gelecek nesillere aktarılması, kentin tarih dokusunun ortaya çıkarılması, Van ilinin turizm potansiyelinin ortaya çıkarılarak turizm gelirinden hak edilen payın ilimize kazandırılması. Turizm sektörünün canlandırılarak bu alanda yeni istihdamların önünün açılması amaçlanmaktadır. İnşa edilmek istenen geleneksel Van evleri ile ilimizin tarihi dokusunu kaybetmesini önlemek, ilimizde az sayıda bulunan geleneksel Van evlerinin sayısını artırmak, eski Van kültürüne uygun 4 adet geleneksel Van Evleri yapılacak. Böylelikle Van evleri küçük ölçekli bir işletme olarak faaliyet gösterecektir. Van’a özgü mimarisi ile geleneksel Van kahvaltısının sunulduğu Van evleri turizme ve bölge ekonomisine katkı sağlayacaktır. Kahvaltısı ile ünlü Van ilimizin geleneksel Van evinde verdiği bu hizmet standart hizmetlerin dışında hem tarihi hem kültürel hem de turistik bir cazibe merkezi olacaktır. Van şehrinin kendine has kimliği oluşturmasında Van evlerinin önemli bir katkısı olacaktır.” İfadelerini kullandı. ŞEHRİVAN ÖZEL – MERAL YILDIZ