Van son yılların en kısır bayramını geçiriyor. Kurban Bayramı’na sayılı günler kala Van’da bayram havası esmiyor. Önceki bayramlarda sabaha kadar tezgâh başında sabahlayan Vanlı esnaf ve seyyar satıcılar bu bayram kötü gidişattan dolayı zor zamanlar geçiriyor.
Çatışmalı süreç ve gergin ortam derken Van’ın ekonomisi gün geçtikçe daralmaya devam ediyor. Yaşanan sıkıntılı süreç gümrük kapılarını da kapatınca, esnaf iflas noktasına geldi. Tamda böyle bir süreçte yaklaşan Kurban Bayramı insanları ümidi oldu. Ancak bu ümitte insanların kursağında kaldı. Vanlı esnaf yaşanan sıkıntılı günlerden dolayı, bayrama da istediğini elde edemedi. Önceki yıllarda bayrama 1 hafta 10 gün kala satışlara başlayan Van esnafı bu bayram ise siftah yapamaz hale geldi. Sabahlara kadar tezgâhları başında sabahlayan esnaf bu bayramda tezgâhlarını öğlene doğru kuruyor ve gece yarısı olmadan toparlamaya başlıyor. Şehrivan Gazetesi olarak kısır geçen bayram havasını cadde cadde, sokak sokak dolaştık ve bu bayram havasını sizler için derledik.
TAKSİCİLER: SİFTAH YAPAMAZ HALE GELDİK
Gazete olarak görüştüğümüz taksici esnaflarından Tekel Taksi şoförleri bayram hazırlıklarının geçtiğimiz bayramlara göre şimdiye kadar başlaması gerektiğini ancak henüz bu havayı yaşamadıklarını ifade etti. Taksiciler; “Bayram alış-verişi şu ana kadar başlaması gerekiyordu. İnsanların şu an alış-veriş yapmaları gerekirken, halen bir hareketlilik yok. Biz taksici esnafı bayramlarda çay içecek vaktimiz yokken bu bayram ne yazık ki siftah yapmış değiliz. Eskiden insanları taşıyacak araçlarımız yokken ya da bu sayı azken, bu bayram ise taşıyacak yolcular bulamıyoruz. Bu en büyük sebebi yaşanan çatışmalı ortam ve Van’ın en büyük geçim kaynağı olan Kapıköy’ün kapalı olmasıdır. Gümrük kapısı kapandıktan sonra Van’ın en büyük ekonomik kaynağı olan İranlılar kesildi. Hal böyle olunca bizim de siftah yapmamız çok zor oldu.” Sözlerine yer verdi.
YİĞİT: SADECE KURU KALABALIK VAR
Sanat sokağında giyim satışı yapan Rêber Yiğit, tezgâhları gezen vatandaşların kuru bir kalabalık olduğunu söyledi. Yiğit şöyle devam etti: “Durgun bir bayram arifesi geçiriyoruz. Geçtiğimiz Ramazan Bayramına göre bu bayram çok durgun. İnsanlar dışarda tezgah tezgah dolaşıyor ve etrafa bakıyor ancak. Bu insanların hepsi kuru kalabalık yapıyor. Alış-veriş için dışarda olan çok az insan var. Buda elbette ki yaşanan ekonomik sorunlarda ve son zamanlarda yaşanan olaylardan kaynaklanıyor. Olaylar son bulmadan buradaki esnafın ve bizlerin durumunun iyi olması için çözüm sürecinin bir an önce devam etmesi ve yaşanan ekonomik sorunlara çare olacak önerilerin Van’da hayata geçmesi gerekiyor.”
‘NE ALIRSAN AL ÇORAP HEDİYE’
Kentte yaşanan ekonomik daralma esnafı ve satıcıları çok etkilediğini sadece çarşı merkezinde bir tur atarak çok iyi bir şekilde görebiliyorsunuz. Hz. Ömer Camii civarında satıcılık yapan ve soyadını vermek istemeyen Mustafa adlı seyyar satıcı, sattığı her ürün için hediye olarak çorap veriyor. Gazetemize konuşan Mustafa, “Çok kötü bir süreç geçiriyoruz. Ramazan bayramında alış-verişte başımızı kaşıyacak zamanımız yokken, bu bayramda ise müşteri bulamıyoruz. Ben her bayram olduğu gibi bu bayramda aynı yerimde çok sayıda, kemer, gözlük, saat ve buna benzer şeyler satıyorum. Ancak hiç kimse sattığım malzemeler yanaşmıyorum. Bende böyle bir karar aldık ve sattığım her ürün için birde çorap hediye vermeye başladım. İnsanların ilgisini çekiyor ancak, bu insanlarında yüzde 70’i sadece bakınmakla geçiyor. Çok kötü bir durumdayız. Eskiye dönmek için ne yapılır ya da yapılması gerekir bilmiyorum ama bunun bir an önce yapılması gerekiyor. Yoksa evimize ekmek götüremediğimiz için açlıktan ölecek hale geliriz.” İfadelerini kullandı.
GÜVEN: OKUMAK KOLAY, İŞ LAZIM İŞ!
Gazeteniz Şehrivan olarak sadece ürünler satan esnafla değil, bayramda para kazanmak için dışarda olan hemen herkesle bayram değerlendirmesi yapık. İşte bunlardan bir tanesi de ayakkabı boyacılığı yapan Ziya Güven oldu. Van’daki bayram havası hakkında konuşan Güven şu sözlere yer verdi: “Van’da bayram havası yok. Geçen bayrama göre bu bayram yokluklara oynuyoruz. Ben bir ayakkabı boyacısıyım. Günde çok sayıda insan ile konuşuyorum. İnanın bana her konuştum insan durumun kötü olduğunu ve parasal anlamda sorunlar yaşadıklarını ifade ediyor. İnsanların ciddi bir para sorunu var. Bu sorunun yanı sıra çok sayıda borçları da var. Benim öyle bir durumum yok ama bankaya borcu olan, arkadaş ve akrabaya borcu olan insanlar, borçlarını nasıl ödeyecekleri konusunda kara kara düşünüyorlar. Van’a paranın gelmesi gerekiyor. Buda Van’a gelen insanlar, burada yapılan üretimlerin dışarıya satılması ve yapılacak olan yatırımlarla olur. Ben Liseyi bitirdikten sonra okumadım. Şimdi bakıyorum da okusaydım ne değişecekti? Okuyanların hepsi dışarda boş boş geziyorlar. Bu gençlere iş lazım, okumak en kolay iştir.”
“ATEŞKES BİR AN ÖNCE YAPILMALI”
Bayramlarda sürekli çarşı merkezinde olan ve vatandaşın huzuru için çalışan zabıtalarda bu bayramda umduklarını bulamadı. Adını ve soyadını vermek istemeyen zabıta memuru, “Bu bayram hiç kimse umduğunu bulamadı. Dışarda bir savaş hali var. İnsanlar bu yüzden dışarı çıkmaktan ve alış-veriş yapmaktan korkuyorlar. Çok sayıda insan ile konuşuyoruz. Geçtiğimiz gün muhabbet ettiğimiz bir esnaf korkudan alış-veriş yapmadığını ve parasını kötü bir duruma karşı Van’dan ayrılmak için beklediği ifade etti. Buda gösteriyor ki, insanlar yaşanan savaş halinden dolayı çok kötü günler geçiriyor. Van’daki esnaflar kan ağlıyor. Esnafın ve Vanlıların toparlanması ve ekonomik anlamda gelişme kaydetmesi için barışın gelmesi gerekiyor. İnsanlar kazanç elde edemiyor, kazandıkları paraları ise dilediklerince kullanamıyorlar. Bu yüzden gerek hükümetin gerekse de PKK’nin ateşkes için bir araya gelmesi gerekiyor. Çok bölge insanı çok zor günler geçiriyor.” Dedi.
YILDIRIMÇAKAR: İNSANLAR MUTLU DEĞİL
Sadece esnaf, çalışanlar ve memurlar değil vatandaşta bu bayramda, bayram havası yaşamıyor. Gazetemize bayram ile ilgili konuşan, Davut Yıldırımçakar bayram için şu ifadeleri kullandı: “Bayram havası geçirmediğimiz açık bir şebkilde ortada. İnsanların yüzü gülmüyor, kimse mutlu değil. Bunu insanların yüzlerinden çok iyi bir şekilde okuyabiliyorsunuz. Bunun çok sebebi var tabi ki. Ama en büyük sebebi yaşanan çatışmalı ortam ve hemen hemen her gün gelen ölüm haberleridir. Bu haberler insanların psikolojisini bozmakla birlikte insanların ekonomik güçlerini de çok kırdı. Çünkü insanlar alış-veriş yapmaktan, borca girmekten korkuyor. İranlılar buraya ekonomik anlamda büyük para aktarıyordu ancak Kapıköy Gümrük Kapısı da kapanınca buda son buldu. Van’ın durumu olaylar konusunda çok kötü değil ama ekonomik anlamda çok kötü bir durumda. Van’ın ekonomisi için yapılması gerekilenler yapılmalı ve bu insanların artık yüzleri her ne olursa olsun gülmelidir.”
ŞEHRİVAN GÜNCEL – ÖNDER ALTINAL / ÖZEL
